De vijf hoeken van de wereld: Amerika in Brussel: Quakershuis in Schaarbeek

Elke morgen eten wij een bakje vol met havermout van Quaker. Op de dozen van de producten van Quaker Oats staat al sinds mensenheugenis een elegant mannetje met lange grijze haren, een zwarte hoed en glimmende rode wangen.

Hoewel hij lacht vond ik hem als kind niet zo sympathiek. Als gezicht dat ontbijtgranen moet verkopen valt hij dan ook danig uit de toon tussen al die tijgers en krokodillen op andere dozen. De man met de bolle wangen is natuurlijk een Quaker. Dat hij meer bepaald de bekende Quaker William Penn zou zijn, schijnt evenwel een misverstand. Hoewel er zeker fysieke overeenkomsten zijn.

De Quakers zijn een christelijke beweging die ontstond in het zeventiende-eeuwse Engeland als een van de vele bewegingen die wilde terugkeren naar de ware christelijke waarden. Hun gemeenschap van 'vrienden' is niet-centralistisch, gebaseerd op gelijkheid en democratische principes, en telt verschillende strekkingen die over het algemeen minder belang hechten aan symbolen en sacramenten, maar wel bepaalde leefregels volgen. De naam 'Quakers' was aanvankelijk een spotnaam voor zij die 'beefden' voor het woord van God. William Penn (1644-1718) komt in het verhaal als de stichter van de latere staat Pennsylvania in Amerika, waar de Quakers konden ontkomen aan discriminatie.

Ambiorixsquare
Toch zijn de Quakers niet uitsluitend een Angelsaksisch fenomeen, want ze zijn ook in Europa actief. Op de Ambiorixsquare in Brussel-Stad staat een huis dat het Quakershuis genoemd wordt. Het statige herenhuis van architect Georges Hobé uit 1899 heeft een aantal elementen van de Engelse cottage-stijl, maar is langs de buitenkant vrij sober.

Binnen zorgen de grote trap, een glazen plafond, de parketvloeren en de glas-in-loodramen voor een sterk karakter. Het huis is beschermd en regelmatig te bezoeken tijdens de Open Monumentendagen. Het wordt Quakershuis genoemd omdat zich er de kantoren bevinden van de Quaker Raad voor Europese zaken, een lobby-organisatie die vrede, mensenrechten, economische rechtvaardigheid, en Europese integratie als belangrijkste programmapunten zegt te hebben.