Vijfhoek: zone 30 is flop

De zone 30 in de Vijfhoek wordt nauwelijks nageleefd door automobilisten. Dat is de conclusie van een doctoraatsstudie aan de VUB. “Omdat de flankerende maatregelen op zich lieten wachten, waren mensen niet geneigd trager te rijden.”

Sinds september 2010 geldt er een snelheidslimiet van 30 kilometer per uur in de Vijfhoek, met uitzondering van de centrale lanen waar 50 kilometer per uur mag gereden worden. De zone werd ingevoerd door toenmalig schepen van Stedenbouw en Mobiliteit Christian Ceux (CDH).

Toch lijken slechts weinig automobilisten met die regel rekening te houden. De gemiddelde snelheid binnen de Vijfhoek bedraagt 36,76 kilometer per uur. Dat is de conclusie van doctoraatsstudent en verkeersdeskundige Levi Vermote, die de zaak samen met VUB-professor Cathy Macharis en het Brussels Departement Urbanisme en Architectuur onderzocht. In 2011 voerde deze redactie voerde deze redactie al eens een steekproef uit in de zone 30. Toen bleek onder meer dat 5 op 6 bestuurders in de Wetstraat en de Pacheco de snelheidslimiet aan hun laars lappen.

In sommige delen van de stad ligt de snelheid nog hoger, zo blijkt uit metingen via vaste camera’s. Op het tweede deel van de Wetstraat wordt gemiddeld 48 kilometer per uur gereden. Op de Zennestraat 42 kilometer per uur.

De invoering had volgens het onderzoek ook geen positieve invloed op de veiligheid. Het aantal ongevallen daalde niet en ging van 424 voor de invoering naar 498 erna, zonder dat die ongevallen aan ernst inboetten. Ook op het milieu was er geen positief effect, al geeft Vermote toe dat zoiets zeer moeilijk te meten is. De lawaaihinder nam volgens het onderzoek wel af.

Het falen van de zone 30 is volgens Vermote te wijten aan het gebrek aan flankerende maatregelen. “Die lieten op zich wachten, waardoor mensen niet geneigd waren om trager te rijden”, zo zegt hij in De Standaard. ‘Borden met zone 30 plaatsen is niet genoeg. Je moet ook de straat aanpassen. Dan kan door paaltjes, wegmarkeringen of versmallingen te plaatsen. Of een niveau hoger: door de hele straat opnieuw aan te leggen in functie van de zone 30.’

De beslissing van het stadsbestuur om de autovrije zone in het centrum uit te breiden juicht Vermote alvast toe. ‘Meer plaats voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer is de beste manier om de verkeersveiligheid, toegankelijkheid en leefbaarheid te verbeteren.’

BIVV ‘niet verbaasd’
Het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) is niet verbaasd door de conclusie van de studie. Ook zij zit op dezelfde lijn als de onderzoekers. “Men heeft op sommige grote lanen die zone 30 geplakt, maar in feite is er weinig veranderd”, zegt Karin Genoe van het BIVV.

Jef Van Damme (SP.A), voormalig schepen van Mobiliteit in Molenbeek, laat weten dat een zone 30 mét infrastructuuringrepen wel werkt. "Zo installeerden wij een 50-tal zogenaamde ‘Berlijnse kussens’, kleine, goedkope maar efficiënte verkeersremmers die snel te plaatsen zijn. De gemiddelde snelheid daalde spectaculair, gemiddeld met zo’n 20km/u."