Uitgelicht: Irisziekenhuizen klimmen uit het rood

Na vijftien jaar zijn de Irisziekenhuizen, de Brusselse openbare ziekenhuizen, eindelijk uit het rood. Voor het eerst kon Iris bij de voorstelling van de jaarresultaten met goed nieuws uitpakken. "Ook dankzij de tienduizend personeelsleden," zegt adjunct-gedelegeerd bestuurder Dirk Thielens. Het personeelsbestand groeide veel trager dan de ziekenhuisactiviteiten.

T ot voor een paar jaar stonden de Irisziekenhuizen bekend om hun financiële tekorten en gebrekkige tweetaligheid, maar de kentering lijkt ingetreden, alvast financieel.

In 2011 hebben de Irisziekenhuizen voor het eerst, vijftien jaar na de oprichting van de koepel, een financieel evenwicht bereikt. Dat heeft jaren inspanningen en een fikse reorganisatie gevergd. In 1995 was er nog een tekort van meer dan 76 miljoen euro. 'Financieel evenwicht', dat wil zeggen dat de tekorten minder dan tien miljoen euro belopen, want Iris krijgt om haar sociale taken te vervullen jaarlijks tien miljoen euro van het Brussels Gewest. "Maar de sociale taken kosten ons wel 35 miljoen euro," zei Philippe Close (PS), schepen van de Stad Brussel, die voorzitter van Iris was in 2008-2009. Op de voorstelling van de cijfers flankeerden hij en Brussels OCMW-voorzitter Yvan Mayeur (PS) huidig voorzitster en schepen Faouzia Hariche (PS).

Niet alle (financiële) problemen zijn evenwel achter de rug. Iris is volop doende met berekenen hoe groot de pensioenlasten de komende decennia zullen zijn.
En de tweetaligheid? Er is een taalbeleidsplan, dat jaarlijks geëvalueerd wordt. Eind oktober gebeurt dat opnieuw. In september wordt ook een elektronische leeromgeving in alle ziekenhuizen geïnstalleerd. Mayeur herinnerde er fijntjes aan dat het taalbeleidsplan niet de verdienste van de huidige Brusselse regering is, maar van minister Pascal Smet (SP.A) tijdens de vorige legislatuur.

New Bordet
Het optrekken van New Bordet naast het Erasmusziekenhuis moest al begin 2011 van start gegaan zijn. Nu wordt eerstdaags de bouwvergunning verwacht. De beslissing om het Bordetinstituut, voorlopig nog naast het Sint-Pietersziekenhuis in de Marollen, naar Anderlecht te verhuizen, had heel wat voeten in de aarde. De Vlamingen vreesden dat de tweetaligheid zou teloorgaan door de nog nauwere banden met Erasmus en de ULB. En de communalisten binnen de Stad wilden niet dat Bordet - als kankerinstituut met internationale reputatie - Brussel-stad zou verlaten. De bouw heeft zware vertraging opgelopen, maar nu komt er dan toch schot in de zaak. Ook in Sint-Pieter - de renovatie heeft twintig jaar geduurd -, Brugmann in Laken, Brien, het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola, Etterbeek-Elsene en Molière Longchamp werd de afgelopen zes jaar flink geïnvesteerd. Met andere woorden: de openbare ziekenhuizen zijn mee met hun tijd. Maar wat brengt de toekomst? Mayeur: "Het is duidelijk dat de volgende Brusselse regering bijvoorbeeld zal moet kiezen tussen investeren in rusthuizen, revalidatie en psychomedische zorg." Nu al, zegt Mayeur, is er onvoldoende aanbod (de privésector inbegrepen) in de psychiatrie en de psychologische opvang.
Binnen de Irisziekenhuizen zijn er de voorbije jaren al zware verschuivingen geweest. Het aantal erkende bedden bleef tussen 1997 en 2011 nagenoeg stabiel, terwijl het aantal consultaties in die periode steeg van 100 naar 206 procent en het aantal ziekenhuisopnames naar 156 procent. De Brusselse bevolking steeg in die tijd naar 118 procent.

Het aantal medisch-heelkundige bedden is met 27 procent gedaald sinds 1996, het aantal pediatrische met 9 procent. De sterkste stijging kenden revalidatie (72 procent), psychiatrie (21 procent) en neonatologie. Eén hoofdstedelijke geboorte op de twee vindt plaats in een Irisziekenhuis.
Het grootste probleem waarmee de Irisziekenhuizen kampen, is het vinden van verplegend personeel, en soms ook van gespecialiseerde artsen. Toch is het aantal tijdelijke contracten teruggedrongen. "Een goede zaak," zegt Hariche. Hoe langer mensen op post blijven, des te beter ze de werkplek kennen, en dat komt de patiënten ten goede.