Spanningen tussen Brusselse politie en veiligheidskorps Justitiepaleis

"Tweekoppig," zo noemt de VSOA-vakbond de situatie in het Brusselse Justitiepaleis. Er bestaan namelijk problemen tussen het veiligheidskorps en de politiezone Brussel-Elsene. Kern van het conflict is een mentaliteitsverschil dat al jaren aansleept. Een nog te verschijnen audit stelt de problemen scherp. Er bestaat een risico op (criminele) infiltratie bij het korps, zo blijkt.

D e komende weken verschijnt er een audit die door de ministers van Justitie (Turtelboom, Open VLD) en Binnenlandse Zaken (Milquet, CDH)) eind december 2012 besteld werd. Dat document moet de problemen tussen het veiligheidskorps - dat ressorteert onder Turtelboom - en de lokale politie Brussel-Elsene officialiseren en er ook oplossingen voor aandragen. Kort gesteld: het veiligheidskorps (VK) is verantwoordelijk voor het transport van gedetineerden naar het Justitiepaleis en voor de veiligheid van die gedetineerden in het Justitiepaleis. Normaal gezien zijn dat taken die de lokale politie op zich neemt, maar in ons land werd er in 2003 een speciaal korps voor opgericht.

Het probleem: officieel blijft de lokale politiezone nog altijd bevoegd voor het operationele aspect van de veiligheid. De leden van het veiligheidskorps zijn immers ambtenaren van het ministerie van Justitie. De politie daarentegen heeft een operationele bevoegdheid, wat er op neerkomt dat zij altijd en overal de veiligheid moet kunnen waarborgen en alles daarvoor in het werk moet stellen.

Operationeel blijft de politie dan ook verantwoordelijk voor wat het veiligheidskorps uitvoert.

Privéfirma
De tweeslachtige - tweekoppige, volgens het VSOA - afbakening zorgt in de praktijk voor heel wat spanningen. De leden van het veiligheidskorps vinden namelijk dat zij niet ernstig worden genomen door de politie en aanvaarden bepaalde bevelen soms niet. De politie op haar beurt ziet het veiligheidskorps niet altijd voor 'vol' aan. Dat het veiligheidskorps bestaat uit mensen die voorheen soms actief waren bij privébewakingsfirma's verbetert de visie van de politie niet. De gevolgen: communicatieproblemen, gekrenkte trots, een gebrek aan vertrouwen tussen beide équipes en - vooral - een risico voor de veiligheid in het Justitiepaleis. De audit zet dat allemaal in perspectief. Let wel: de audit pleit de politie vrij van problemen, volgens het schrift situeren de problemen zich alleen bij het VK.

Zo is er het probleem dat gedetineerden niet voor de rechter kunnen verschijnen omdat er soms te weinig capaciteit is bij het VK om gedetineerden te begeleiden, en de politie eveneens te weinig manschappen kan leveren omdat zij nog andere taken hebben.

Volgens het document bestaat er ook een "risico op infiltratie" en is er "meer screening" nodig bij het korps. Die zinnetjes worden gevolgd door de vaststelling dat een kwart van de agenten die bij het VK werken, gekend zijn bij de politie voor onder meer drugs- of wapenfeiten.

Persoonlijk probleem
"Daar zijn wij niet van op de hoogte," klinkt het bij de vakbonden VSOA en ACOD. "Wij hebben de bewuste audit nog niet kunnen inkijken."

"Wij willen u erop wijzen dat er aan een oplossing gewerkt wordt," zegt VSOA-afgevaardigde en agent bij het VK Michael Smitchov. "Er ligt nu een voorstel op tafel om het korps volledig verantwoordelijk te maken voor het transport en de veiligheid van gedetineerden. Dat is al langer een voorstel van de vakbonden. We beginnen binnenkort van nul. Dat de politie het moeilijk heeft met het opgeven van haar taken, dat begrijp ik echter wel."

Zowel bij de liberale als bij de socialistische vakbond ACOD voert men het probleem terug op "persoonlijke" feiten. Bij het ACOD is men daar het duidelijkst over: "Het gaat om twee politiecommissarissen die ons tegenwerken," zegt afgevaardigde Gino Hoppe namens het VK. "De politie draait de zaak ook graag om door onze werking in een slecht daglicht te stellen. Wij willen gerust voor de veiligheid zorgen, maar laten we onszelf dan ook organiseren. Momenteel hebben wij slechts een ondersteunende functie. Er moet een einde komen aan de willekeur in bevelen die de politie daardoor aan ons geeft."

Bij het ACOD heeft men het ook over pesterijen door de politie. "Dat men ons het vuiligheidskorps noemde, dat vergeten we niet snel."

In de audit wordt er kort over "persoonlijke problemen" gesproken, zoals de vakbond stelt. Maar er wordt eveneens gezegd dat de vakbond haar rol speelt "om de directie van het VK te fragiliseren."

Joint in Maastricht
Iemand die niet tot een van beide kampen behoort, is advocaat Tom Bauwens. Hij pleit in het Justitiepaleis en kent de situatie. Namens de Nederlandse Orde van Advocaten in Brussel wil hij wel spreken: "Ik zou niet zozeer van een persoonlijk probleem spreken, dat is flauw van de vakbonden, maar eerder van een mentaliteit die al jaren is scheefgegroeid. VK en politie zijn twee eilanden die nauwelijks met elkaar spreken, zelfs niet wanneer men niet anders kan dan met elkaar samenwerken in het cellencomplex van het Justitiepaleis." "Maar ik heb wel respect voor het VK. Daar zitten capabele mensen. En dat steekt soms de ogen uit van jonge politierekruten die vers van de politieschool komen. Er is gewoon weinig wederzijds respect."

Dat het gonst van de geruchten in bepaalde kringen, blijkt wanneer we telefoon krijgen van Laurent Sempot, woordvoerder van het Belgische gevangeniswezen. Hij wil wél antwoorden op het hoge aantal bij de politie gekende VK-agenten. "Dat kan dateren van lang voor die mensen er werkten. En gekend is niet veroordeeld. Het kan bij wijze van spreken gaan om een joint roken in Maastricht."

Opvallend: iedereen is ervan overtuigd dat het Justitiepaleis een moeilijke werkomgeving is waar het niet makkelijk is om voor veiligheid te zorgen. Een aantal bronnen zegt dat het merkwaardig is dat er niet meer incidenten zijn. Waarmee natuurlijk een ander probleem wordt aangesneden.