Molenbeek, de gemeente die niet onderzocht wil worden

Steeds na grote aanslagen in Europa blijkt dat een deel van de daders uit Molenbeek komen, of er een band mee hebben. In Molenbeek ziet niemand dat ooit aankomen. Klokkenluiders van buitenaf worden niet geloofd. Ten onrechte, zo is uit de gebeurtenissen in Parijs gebleken.

D e twee broers-Abdeslam, betrokken bij de bloederige aanslagen in Parijs, komen uit Molenbeek, waar ze opgroeiden in het zicht van het gemeentehuis. Marouane El Balli, die in januari na de raid in Verviers in een schuilhuis werd opgepakt, komt uit Molenbeek. Abdelhamid Abaaoud, de twintiger die nu als het brein van de aanslagen in Parijs wordt gezien, komt uit Molenbeek. Abaaoud zou ook achter verijdelde aanslagen in Molenbeek in januari hebben gezeten. Hij glipte van de radar in Griekenland, en later kwam het bericht dat hij dood was. Dood of niet, hij wordt verdacht dit plot te hebben beraamd. En daarbij altijd op hulp te kunnen rekenen uit Sint-Jans-Molenbeek. De man die enkele maanden geleden op de Thalys naar Parijs een aanslag wilde plegen, had een adres in Molenbeek. We kunnen zo nog wel even doorgaan.

Wat steeds terugkeert is dat de bovengenoemde verdachten ofwel bekend waren bij politie- of veiligheidsdiensten, voor verschillende feiten. Of, en dat is misschien nog het meest verontrustende: heel wat verdachten zijn gekend in Molenbeek zelf. Zij hebben er vaak ook een jeugd doorgebracht die nooit echt gekenmerkt werd door ernstige armoede, en komen ook niet uit gezinnen die disfunctioneel zijn. Hun radicalisering gebeurde dus ogenschijnlijk zonder gegronde sociaal-economische of psychologische redenen, en onder ieders ogen. Zelfs bevriende straathoekwerkers en lokale politici met een breed netwerk verklaarden in het geval van Marouane El Balli, en nu recent, van de voortvluchtige Saleh Abdeslam aan onze krant niets abnormaals te hebben opgemerkt. Dat leidt soms tot absurde situaties, zoals met Mohamed Abdeslam, broer van, die zelfs voor de gemeente Molenbeek werkt en ook helemaal niets gemerkt had aan zijn beide broers-verdachten.
Wanneer de wereldpers daarom neerstrijkt in Molenbeek, kruipen de inwoners in hun schulp: ‘de gemeente wordt wederom gestigmatiseerd, er zijn doorgaans weinig samenlevingsproblemen.’ De media overdrijven het gevaar van de ‘Jihadhoofdstad van Europa’, klinkt het.

Fraihi, van Amerongen, Voeten
Menselijk, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat er niets aan de hand zou zijn in postcode 1080. Wanneer een journaliste als Hind Fraihi al tien jaar geleden op het groeiende gevaar van het salafisme - de politieke islam - wees, werd zij weggehoond. Haar collega en arabist Arthur van Amerongen, die eenzelfde onderzoek verrichte, werd eveneens gebannen uit de media. En toen deze krant in het voorjaar van 2015 een lang beargumenteerd portret publiceerde van oorlogsfotograaf Teun Voeten, die tien jaar in Molenbeek heeft gewoond maar de islamisering niet meer kon verdragen en er wegtrok, ging het debat onder genoeg Molenbekenaars vooral over het feit dat de gemeente er weeral slecht uit kwam. Wat opviel, was dat in de debatten toen de inwoners van Marokkaanse origine nog het meest bereid waren om de hand in eigen boezem te steken. Een kleine groep blanke Belgische inwoners was doorgaans minder debatbereid, alsof hun leefwereld anders zou instorten.

Het jarenlange getalm met de erkenning van de problemen heeft de gemeente geen deugd gedaan. Molenbeek staat in de vuurlinie van de globalisering omdat het vroegere beleid geen gepaste antwoorden wilde formuleren op een stad die diverser werd en zo onze samenlevingscultuur uitdaagde. En het huidige beleid wil antwoorden formuleren op daarop gewortelde problemen die weinigen begrijpen. In een gemeente waar goeie vrienden radicaliseren zonder elkaars medeweten, los van armoede, is iets aan de hand waarop haast geen hedendaags politiek antwoord bestaat, tenzij harde repressie, die niemand wil. Nochtans hebben verschillende onderzoekers en journalisten al jarenlang hiervoor gewaarschuwd. Uit bezorgdheid, of zelfs uit genegenheid voor wat Molenbeek zou moeten worden: een diverse gemeente zonder de verderfelijke invloed van de politieke islam.