'Ik heb thuis geen plaats voor drie vuilniszakken'

Het verplicht sorteren, dat aan het begin van het nieuwe jaar van start ging, blijkt in de praktijk niet zo vanzelfsprekend. We namen een kijkje in de Vriendschapswijk, een sociale buurt in Brussel.

Lucy Duchesne, de voorzitster van de huurdersraad - iedereen in de Vriendschapswijk heeft het over de Cocolo - leidt ons naar het zaaltje waar de vergadering zal worden gehouden. Het betreft een bewustmakingsactie van Net Brussel. Terwijl we langs een groot grasperk lopen, omzoomd met bescheiden duplexappartementen en grotere appartementsblokken, wordt ons verteld dat de cité 324 huurwoningen telt, waarvan dertig procent bestemd is voor mensen met een handicap.

Voor de vergadering zelf daagt een 25-tal mensen op, een mix van oud, jong, gehandicapt, blank en zwart. Er heerst een hechte sfeer waar iedereen elkaar hartelijk begroet. Hier en daar wordt een babbeltje geslagen en plaats gemaakt voor mensen in een rolstoel.

De vergadering kan beginnen. Romain Dereusne, medewerker van Net Brussel, begint zijn uitleg over het onderscheid tussen de witte, gele en blauwe zak. Een aanwezige haalt meteen uit naar de laattijdige informatiecampagne. "Waarom krijgen we nu pas uitleg, als deze wettelijke verplichting al een week van toepassing is?" Al snel blijkt een grote ongerustheid bij de bewoners. De vergadering heeft iets weg van een klas waar de leerlingen ongeduldig vragen stellen aan de meester. "En wat met pakjes sigaretten, in welke zak moeten die dan?"

Het wordt snel duidelijk dat het niet evident is om te sorteren in een socia­le woonwijk. Er zijn drie grote problemen.

1. Kleine appartementen
De opstapeling van afval in kleine ruimten is er een van. "Er wordt helemaal geen rekening gehouden met ons. Ik woon in een kleine ruimte van dertig vierkante meter. Wat moet ik doen met die drie zakken, ik ga die toch niet allemaal verzamelen bij mij in bed?!" roept huurster Daniëlle Debroux. Er wordt met haar ingestemd en er ontstaat al gauw een hevige discussie. Een begrijpelijke reactie als je weet dat elke Brusselaar dagelijks gemiddeld één kilogram afval produceert.

Dereusne maakt duidelijk dat er niet noodzakelijk gebruik moet worden gemaakt van de drie grote zakken. "In een woonwijk of een appartementsblok ligt het belang bij de collectieve containerparken, die sinds de aanvang van het nieuwe jaar een onderscheid maken tussen blauwe, gele en grijze containers. Het gebruik van kleinere, goedkope zakken is toegestaan, zolang het vuilnis maar in de juiste container belandt." Dat lijkt de bewoners min of meer gerust te stellen.

2. Containerparken
Het beperkt aantal containerparken in Brussel en in de Vriendschapswijk neemt het probleem echter niet weg. "We moeten een heel eind door de wijk lopen vooraleer we het containerpark bereiken. Er wordt niet gedacht aan oudere mensen of mensen met een handicap, en zo zijn er veel in deze wijk," zegt Debroux.

3. Boetes
Bovendien stellen de aanwezigen zich de vraag welke maatregelen er zullen worden getroffen wanneer huurders zich niet aan de regels houden. Blijkbaar spelen veel buurtbewoners hun vuil kwijt in de containers van de cité . En wat gebeurt er dan? Hoe kom je te weten wie niet sorteert? Dereusne legt uit dat er in de vuilniszakken zal worden gezocht naar documenten die de identiteit van de overtreder onthullen. Toch heerst er nog twijfel. "Het is niet eerlijk dat wij moeten betalen voor de anderen," hoor je hier en daar op een angstige toon. Want wat gebeurt er wanneer er geen persoonlijke documenten worden gevonden in het vuilnis? "Dan komt er bewaking op geregelde tijdstippen langs. Op die manier is er iemand ter plaatse en wordt de overtreder op heterdaad betrapt," zegt Edith Schouteden, woordvoerster van Net Brussel. "Er zullen in geen geval gemeenschappelijke boetes worden uitgedeeld."

Er wordt moeite gedaan om 'moeilijk te bereiken' mensen informatie te verschaffen. Op het einde van de vergadering heerst een algemene tevredenheid over de verkregen informatie. "Ik heb nu een beter beeld van wat er precies in welke zak moet worden gegooid," zegt een bewoner. Dat er uit een wijk met 324 huurwoningen maar 25 mensen op de vergadering aanwezig waren, bewijst toch dat er nog veel werk aan de winkel is. Of het dreigen met boetes in deze sociale woonwijk waar collectief wordt gesorteerd, vruchten zal afwerpen, valt af te wachten.