Directeur over lerarentekort: 'Iedereen weet het, niemand lost het op'

Lieven Lemmens, directeur van de Molenbeekse basisschool Sint-Karel, is nog altijd opgelucht dat hij met een volledig lerarenteam het schooljaar heeft kunnen aanvatten. "Maar een team vormen in september is niet zo moeilijk. Het gaat erom je ploeg de rest van het schooljaar te behouden."

De Sint-Karelschool, gelegen onder de toren van de Sint-Karelkerk, is een van die Brusselse scholen die dringend aan uitbreiding toe zijn. Directeur Lemmens onderzoekt al ruim een jaar de mogelijkheden voor nieuwbouw, verbouw of bijbouw. Voorlopig heeft hij nog geen oplossing en moet hij het aantal leerlingen in zijn lagere school beperken tot 140.

Om de zes klassen te runnen en de nodige extra zorg te kunnen bieden aan zijn in hoofdzaak anderstalig leerlingenpubliek heeft hij twaalf leerkrachten nodig. Vandaag "is de puzzel gelegd" met een team afkomstig uit de Rand, Leuven en Oost-Vlaanderen.

Maar hij weet uit ervaring dat het verloop gedurende het jaar erg groot is. "Vorig jaar zijn hier vier nieuwe leerkrachten begonnen. Drie van hen zijn al in het eerste trimester vertrokken. Van de drie vervangers zijn er ook al twee weer weg. Dat is frustrerend als je iets probeert op te bouwen."

En daar komen dan nog de ziekteverloven en andere afwezigheden bij. Lemmens herinnert zich nog het moment vorig jaar dat er slechts vier van de dertien teamleden aanwezig waren. "Het allermoeilijkste is om iemand te vinden voor een interim." Hij opent zijn map met spontane sollicitaties. Die bevat slechts een paar brieven, onder meer van een grafisch vormgever, een regent natuurwetenschappen en iemand uit Beveren. "Het probleem is dat sommigen het als iets tijdelijks zien en niet echt voor Brussel kiezen. Of ze hebben het verkeerde diploma."

Niet dat elk ander diploma een bezwaar is voor Lemmens. "Ik krijg mensen over de vloer die Pedagogie, Psychologie of Logopedie gestudeerd hebben. Zij hebben het ideale profiel voor de zorgfuncties op school. Maar omdat ze niet over een lerarendiploma beschikken, krijgen ze het minimumloon en kunnen ze ook niet vast benoemd worden. Ze worden weggejaagd uit het onderwijs."

Lemmens staat nu acht jaar in het onderwijs en heeft de indruk dat alle problemen al honderden keren benoemd zijn. "Iedereen weet het, maar niemand lost het op." Integendeel, de mentoruren en het GOK-punt werden afgeschaft. "En het is juist door het gebrek aan begeleiding dat vele jonge leerkrachten afhaken."

Nochtans krijgen de Brusselse scholen ondersteuning van het Onderwijscentrum Brussel en Voorrangsbeleid Brussel. "Dat is zo, maar desondanks blijven we op onze honger zitten. Het taalniveau van sommige kinderen blijft problematisch. Er zijn nog altijd leerlingen die het basisonderwijs verlaten zonder diploma. Die belanden in de B-stroom. In onze school gaat het om zo'n tien procent, sommige jaren zelfs meer. Bij andere kinderen blijft het taalniveau problematisch. Hierdoor kan een team ontmoedigd raken."

Wat moet er dan gebeuren? Een extra premie, zoals ooit beloofd? Lemmens gelooft er niet in. "Met een kleine premie lukt het niet. En een grote is in deze tijden van crisis niet realistisch."

Lemmens ziet wel nog groeimarge in de kwaliteit van het onderwijs. Onder meer door de brede scholen verder uit te bouwen, zodat er meer samengewerkt wordt met lokale verenigingen en de leerlingen ook na vier uur 's avonds nog Nederlands horen. Voorts moet ingezet worden op onderwijsinnovatie. "Er wordt vaak nog te traditioneel lesgegeven."

Lemmens is dan ook blij dat Sint-Karel uitgekozen is voor PIEO, het coachingsproject Innoveren en Excelleren in Onderwijs van Vlaams onderwijsminister Pascal Smet (SP.A). "Hopen dat daar wat meer buiten de lijntjes wordt gedacht."