Uitgelicht: 'Jobkorting kan voor stadsvlucht zorgen'

Minister-president Rudi Vervoort (PS) gaf deze week uitleg bij de nieuwe gewestbevoegdheden vanaf 2015. Volgens oppositiepartij FDF stevent Brussel af op een financieel debacle. Professor André Decoster (KU Leuven): “Vooral de fiscale concurrentie is een risico.”

V laanderen bracht in september vorig jaar een Groenboek uit waarin de gevolgen van de zesde staatshervorming omstandig worden opgesomd. Brussel heeft nu ook zijn ‘fiches’ klaar. Dat is geen dag te vroeg, want de staatshervorming wordt elke dag concreter. Over enkele weken zal al een eerste voorhoede federale ambtenaren naar de Brussels administratie verhuizen. Over een jaar moeten er nog eens honderden volgen.

De toekomst zal uitwijzen of Brussel als jongste en kleinste gewest in staat zal zijn om een dergelijke transformatie, goed voor bijna 2 miljard aan nieuwe bevoegdheden, tot een goed einde te brengen.

Minstens even cruciaal is de vraag of Brussel de fiscale en financiële draagkracht heeft om de nieuwe dienstverlening aan de Brusselaars naar behoren in te vullen. Zowel bij meerderheids- als bij oppositiepartijen heerst hierover ongerustheid, zo bleek uit een debat in het Brussels Parlement afgelopen maandag.

Wij vroegen professor André Decoster (KU Leuven), gespecialiseerd in fiscaal beleid, of Brussel nu wel of geen baat heeft bij de nieuwe bijzondere financieringswet. Zijn eerste berekeningen waren bijzonder positief voor Brussel, “maar afgelopen zomer is beslist dat de gewesten substantieel mee zullen bijdragen aan de sanering van de Belgische overheidsfinanciën en de vergrijzing van de bevolking,” zegt Decoster. “Sindsdien ziet het plaatje er minder rooskleurig uit.”

Toch blijft de nieuwe financieringswet in grote lijnen een positief verhaal voor Brussel. “De dotaties zijn aanzienlijk,” zegt Decoster, “en er is de herfinanciering van Brussel. Daar staat dan weer tegenover dat de behoeftes groot zijn. Bijvoorbeeld op vlak van het openbaar vervoer.”

Volgens professor Bea Cantillon (Universiteit Antwerpen) komt Brussel er bekaaid vanaf. De hoofdstad telt meer kinderen met een verhoogde kinderbijslag. Dat wordt maar gedeeltelijk gecompenseerd met de middelen die overkomen.
André Decoster: “Het is delicaat om één element uit de nieuwe financieringswet te lichten. Je moet de volledige som bekijken, en dan valt het voor Brussel wél evenwichtig uit.”

Brussel kent sinds twee decennia een daling van de inkomsten uit de personenbelasting. Houdt u rekening met die negatieve tendens in uw berekeningen?
Decoster: “Neen. We houden rekening met de economische groei van het gewest, maar voor de inkomsten uit de personenbelasting hebben we geen voorspellingen. Die daling is ook nog altijd niet verklaard. We kunnen wel naar verklaringen gissen: het aantal expats stijgt en het aantal kansarmen stijgt. Beiden vallen grotendeels uit de fiscaliteit.”

“De vraag is of je de welvaart hieraan kan afmeten. Ik woon zelf in Schaarbeek en ik zie een deel informele economie, maar ook zelfstandigen die met vennootschappen werken. Beiden zijn onzichtbaar in de personenbelastingen. De armoede die ik in de cijfers lees, zie ik niet in die mate in mijn gemeente.”

“Daarnaast is het fiscaal draagvlak van Brussel ook heel conjunctuurgevoelig, omdat een groot deel van de inkomsten afhangt van de fluctuerende vastgoedmarkt.”

Sommigen vrezen fiscale concurrentie. Economen hebben daar een woord voor: race to the bottom. Rijken trekken massaal naar het fiscaal voordeligste gewest, en het armste gewest wordt nog armer.
Decoster: “Dat is zeker een risico. Alles zal afhangen van hoe de gewesten de mogelijkheid invullen om een jobkorting te geven. Als de fiscale verschillen tussen de gewesten te groot worden, zal de belastingscompetitie stijgen. Verhuizen is snel gebeurd, hé? Het is de reden waarom ik me altijd verzet heb tegen een fiscale autonomie via de personenbelasting.”