Gosuin gaat met de kam door dure gesco-systeem

Brussels minister van Economie en Werk Didier Gosuin (FDF) wil het dure gesco-systeem (gesubsidieerde contractuelen) omturnen tot een efficiëntere tewerkstellingsmaatregel. “Ik schaf het niet af, maar alle uitzonderingen en uitwassen moeten eruit.”

H et systeem ontstond in 1987 toen gemeenten en OCMW’s de mogelijkheid kregen om werkzoekende werklozen een baan te geven met overheidsgeld. Bedoeling was om op die manier de conjuncturele werkloosheid terug te dringen. Twee jaar later kregen ook andere overheden en vzw’s de mogelijkheid om van de maatregel gebruik te maken.

Vandaag telt het Brussels Gewest bijna tienduizend gesubsidieerde contractuelen. Een kleine helft werkt voor allerlei overheden, de rest is aan de slag bij sociale en culturele vzw’s. Een gesco kost de Brusselse overheid jaarlijks ongeveer 20.000 euro. Dit komt neer op 192 miljoen euro per jaar oftewel 63 procent van het volledige tewerkstellingsbudget en vijf procent van het totale budget van de regering. Een dure maatregel dus.

Momenteel heeft een derde van de gesco’s een universitaire of hogere opleiding, een derde heeft een diploma hoger middelbaar en een derde kwam niet verder dan lager onderwijs of lager middelbaar. Opvallend ook: ruim 55 procent is ouder dan veertig jaar. En amper vijftien procent is jonger dan dertig.

Dit heeft ermee te maken dat een gesco-contract tot nu voor onbepaalde tijd kon worden gesloten. Een op drie van de Brusselse gesco’s werkt al meer dan tien jaar in dit statuut. Twaalf procent al langer dan twintig jaar.

Opstapje
Voor de nieuwe Brusselse regering kan dit niet de bedoeling zijn. Brussel wordt immers gesconfronteerd met een immense jeugdwerkloosheid. Vooral laagopgeleide jongeren zitten zonder werk. Gosuin: “Met gesco’s ga je de structurele werkloosheid niet te lijf, je ondersteunt er alleen het verenigingsleven mee. Neem TéléBruxelles, daar werken al jaren zo’n twintig gesco’s. Als je een publieke televisie wilt oprichten of een of ander sociale organisatie, dan moet je ook de nodige personeelsmiddelen vrijmaken. Je kan niet op gesco’s rekenen om de vzw te bemannen.”

Toch schaft Gosuin het systeem niet af. “Het is niet mijn bedoeling om het hele verenigingsleven kapot te maken.” Wel gaat hij met de kam door de bestaande contracten. Alle vzw’s zullen worden gescreend. Verenigingen die het loon te laat uitbetalen of RSZ-achterstallen hebben, die sjoemelen met de gesco-voorwaarden of die hun jaarrekening niet neerleggen of de andere wettelijke verplichtingen niet vervullen, raken hun gesco’s kwijt. “Voor de andere, de correcte vzw’s, verandert er niets,’ benadrukt Gosuin.

Wat dit zal opleveren, kan de minister nu niet voorspellen. In april is er een eerste evaluatie. “Maar al gaat het maar om twee procent van de gesco’s, dan is dat nog een bedrag van vier miljoen dat vrijkomt.” Met het uitgespaarde geld wil Gosuin vooral banen creëren in de kinderopvang, de opleidingsinstellingen, de tewerkstellingsorganisaties en beschutte werkplaatsen.

Tegelijkertijd wil Gosuin het systeem ook hervormen zodat het inschakelingscontracten worden waarmee jongeren een eerste beroepservaring opdoen. “Het moet een opstapje worden naar een duurzame baan.”

Voor alle nieuwe contracten gelden dan ook nieuwe regels. De werkgever zal voortaan vijf procent van het loon van een gesco voor zijn rekening moeten nemen. Voorts stopt Actiris met het geven van een voorschot aan de werkgever voor de eerste maand loon. En het opleidingsniveau van een gesco kan ook niet meer naar boven toe uitgebreid worden, wel naar beneden.

In gevaar
Maar de belangrijkste verandering is dat nieuwe gesco’s niet meer voor onbepaalde duur kunnen worden aangeworven. Het wordt nu voor één jaar, hoogstens anderhalf. Gosuin: “De maximumduur wordt 312 dagen, dit is ook de termijn die je moet gewerkt hebben om een werkloosheidsuitkering te krijgen.” Op die manier wil de minister er ook voor zorgen dat het systeem ten goede komt van de Brusselaars. “Nu heb je veel gesco’s die bij het ondertekenen van hun contract nog in Brussel woonden, maar sindsdien al lang verhuisd zijn.”

Tot slot wil hij af van de politisering. Nu gebruiken politieke partijen het systeem om bevriende verenigingen te ondersteunen. Dat moet veranderen. “De toekenning van gesco-banen aan deze of gene vereniging mag niet afhankelijk zijn van het hebben van goede relaties. We moeten onpartijdig zijn.”

Oppositiepartij PVDA verzet zich tegen de maatregelen van Gosuin. “Stabiele jobs worden vernietigd en de non-profit en culturele sector worden in gevaar gebracht,” zo klinkt het.