Idrissi: 'Geef islamvernieuwers alle kansen, nu het nog kan'

Vlaams parlementslid Yamila Idrissi (SP.A) pleit voor investeringen in cultuur en steun aan islamvernieuwers in de strijd tegen radicalisering. "De positieve alternatieve stemmen zijn niet beschikbaar in het Nederlands. Maar wat nog prangender is: zij worden monddood gemaakt", schrijft ze.

Dagen heb ik rondgelopen met een knoop in maag, met een dichtgeknepen keel: een unheimlich gevoel.. Ik voel bezorgdheid, woede, revolte, angst en rebellie. Ik weiger te geloven wat er vandaag aan het gebeuren is: hoopgevende en inspirerende vernieuwers worden het zwijgen opgelegd door bedreiging en haat.

2.400 jaar geleden werd Socrates gedwongen een gifbeker leeg te drinken. Omdat hij weigerde de goden te vereren die zijn stad vereerde en omdat zijn stadsgenoten vonden dat hij een slechte invloed had op de jeugd, kreeg hij de doodstraf. Socrates leerde mensen nadenken, zette hen aan om vragen te stellen, en moest dat bekopen met de dood.

Vandaag worden er in het hart van de westerse beschaving opnieuw mensen monddood gemaakt. In het moderne België, in het moderne Europa dat de Socratische vrijheden zo hoog in het vaandel draagt, worden de broodnodige vernieuwende denkers het zwijgen opgelegd door persoonlijke aanvallen, brandstichting en doodsbedreigingen.

“Dat kan niet”, zegt u?

Kijk dan eens naar Ismael Saidi, die onder de dreiging bezweek en zijn waardevol deradicaliseringsproject met informatieve films opzegde. One down. Of kijk naar Rachid Benzine, de denker, de islamoloog, die al jaren pleit voor een kritische blik en een moderne islam: de doodsbedreigingen nemen de laatste tijd schrikbarend toe.

Vernieuwing komt vaak van individuen. Er zijn er maar een paar die kunnen spreken, maar er zijn er veel die zoekende zijn en willen volgen. Ze bieden een kompas. Als we deze stemmen laten uitdoven, dan ontneem je de hoop aan een volledige generatie, moslim of niet, die zoekt naar perspectief en een nieuwe vorm van samenleven.

Zij die vernieuwen en verbinden, die hoop geven en inspireren, zijn in dit tijdsgewricht belangrijker dan ooit. Vandaag staan deze vertegenwoordigers van de hoop onder druk. Ze torsen de wereld op hun schouders, en niemand helpt hen dragen. Wij als samenleving zijn ook verantwoordelijk om mee onze schouders te zetten onder de wereld die zij torsen.

De dreiging is immers enorm. De moslims en niet-moslims van België en Europa, ouders, kinderen, gewone mensen uit gewone gezinnen worden vandaag blootgesteld aan het gevaar van het salafisme en het wahabisme. Jongeren, moslims en niet-moslims hebben honger en dorst naar meer informatie over de islam maar komen vandaag te vaak uit bij radicale stromingen en extreme Google-imams. De positieve alternatieve stemmen zijn niet beschikbaar in het Nederlands. Maar wat nog prangender is: zij worden monddood gemaakt.

Daarom doe ik deze oproep: kijk niet langer weg. Aanvaard dit niet. Nu zwijgen is mededaderschap. Als we vandaag niet luidop spreken dan komt er een moment dat we moeten zwijgen, dat we moeten toegeven dat anderen het overgenomen hebben.

Een belangrijke plaats is hier weggelegd voor de politiek. Politici moeten deze nieuwe stemmen beschermen en stimuleren.

De Belgische overheid kan niet enerzijds zeggen het radicalisme en het terrorisme te bestrijden en anderzijds de Saoedische verspreiders van het Wahabisme omhelzen. Daarom moeten de banden tussen de Grote Moskee van Brussel en Saudi-Arabië herbekeken worden.

De Grote Moskee van Brussel is de ideale uitvalsbasis voor de ontwikkeling van een centrum van hedendaagse islam. Het is niet aan de politiek om uit te maken wat zo’n vooruitstrevende islam moet zijn, wel moet ze een kader scheppen, waaruit dit kan ontspruiten. Anders dreigen we een ander democratisch principe te schenden, de scheiding tussen kerk en staat. Vooruitstrevende denkers kunnen deze islam vormgeven. Zo kan de Moskee een plek worden waar men expertise verzamelt, alternatieve interpretaties aanbiedt, Europese imams opleidt, informeert, bestudeert, progressieve werken naar het Nederlands vertaalt en kennis uitwisselt.

Een ander, onderschat maar noodzakelijk antwoord op terreur, is cultuur.

Voor Rachid Benzine en Ismael Saidi speelt cultuur, zowel persoonlijk als maatschappelijk, een belangrijke rol. Het is niet toevallig dat Ismael Saidi met zijn stuk Djihadi het theaterpodium heeft gekozen, om zijn boodschap naar de jongeren te brengen. Het is niet toevallig dat Rachid film- en theaterscenario’s schrijft.

Ismael Saidi, Rachid Benzine en anderen met hen, zijn het bewijs dat culturele humus voorlopers en avant-garde voortbrengt. Cultuurhuizen van de 21e moeten vrijplaatsen zijn die de Saidi’s en de Benzines van deze wereld een shelter bieden, waar ze gedurfde en afwijkende meningen veilig kunnen brengen. De afgelopen dagen maken deze noodzaak pijnlijk duidelijk.

Want als de samenleving zo diep geraakt is, dan toont cultuur haar ware kracht: ze geeft woorden als we ze zelf niet kunnen vinden. Juist nu moeten we de waarden die voor ons zo belangrijk zijn, opnieuw naar waarde schatten. En moeten we de juiste prioriteiten geven: Hier wordt niet aan geraakt.

Omdat we dat verplicht zijn aan jongeren zoals deze, die een persoonlijke boodschap schrijft aan Rachid Benzine, naar aanleiding van de bedreigingen. Dear Mr. Rachid, I read about threats you receive from people who are against your progressive ideas about islam. I want to tell you that saved me from leaving islam and that I will pray for you. Kindest regards.

Yamila Idrissi is Vlaams Parlementslid voor SP.A