Gezocht: Brusselse minister van Onderwijs

De sociaal-economische dualisering van de Brusselse samenleving en de rampzalige organisatie van het Franstalig onderwijs hebben ervoor gezorgd dat de kwaliteit van de verschillende scholen onderling sterk verschilt, zegt leerkracht Julien Borremans. Brussel heeft volgens hem dringend nood aan een eigen minister van Onderwijs en Tewerkstelling.

De Brusselse burgemeester heeft zich in allerlei media nogal onrustig uitgelaten over mogelijke terroristische aanslagen op zijn grondgebied. Volgens Yvan Mayeur zijn nieuwe aanslagen ‘onafwendbaar’ en is Brussel daar zeker niet immuun voor. Paniek of terechte bezorgdheid? Zeker is dat de aandacht andermaal wordt afgeleid van de echte bezorgdheid waarmee heel wat Brusselaars dagelijks mee moeten leven: de beperkte kansen op de arbeidsmarkt en de striemende kansarmoede.

Wereldvreemdheid
Rond de torenhoge werkloosheid, de sluipende armoede en de toenemende segregatie tussen de verschillende bevolkingsgroepen blijft het akelig stil. Nochtans vormen sociaaleconomische isolatie en culturele segregatie de kortste weg naar de criminaliteit en het radicalisme. Van de 100 mensen die in Brussel leven, heeft 40,3 procent geen inkomen. In Vlaanderen is dat 30,7 procent.

Voor de meer dan 100.000 werklozen is er trouwens geen geld om een serieuze bemiddeling aan te bieden. Enkel voor de jongeren wordt een beperkt traject aangereikt. In Molenbeek ligt de werkloosheid zelfs hoger dan 40 procent. Bijna 10 procent van de 18- tot 24-jarigen in Brussel krijgt een leefloon. De armoede is de afgelopen jaren zowel relatief en absoluut gestegen.

“In België is er geen stad waar de band tussen economische groei en stijgende tewerkstelling zwakker is dan in Brussel,” zegt Christian Vandermotten, Brusselaar en professor Economische Geografie aan de Brusselse universiteit ULB, “De stad moet inzetten op sectoren die veel laaggeschoolden aan het werk zetten, zoals distributie en huishouddiensten.” In Brussel en omgeving zijn heel wat jobs beschikbaar maar de toeleiding laat nog heel wat te wensen over.

Het nieuwe Brusselse regeerakkoord heeft de ambitie om de samenwerking met de tewerkstellingsorganisaties in de aanpak van de jeugdwerkloosheid te versterken. Cruciaal daarbij is dat er beter onderwijs wordt aangeboden. De sociaaleconomische dualisering van de Brusselse samenleving en de rampzalige organisatie van het Franstalig onderwijs hebben ervoor gezorgd dat de kwaliteit van de verschillende scholen onderling sterk verschilt. Daardoor klopt Brussel indrukwekkende laagterecords op het vlak van tewerkstelling en uitsluiting.

Tot overmaat van ramp is het onderwijs in Brussel er niet in geslaagd om de tweetaligheid te versterken. Gebrek aan talenkennis is een voorname oorzaak van de werkloosheid. De politieke structuren – die onder andere verantwoordelijk zijn voor de organisatie van het onderwijs en de tewerkstelling – falen omdat ze iedere link met de Brusselse realiteit hebben verloren.

‘Patchwork’
De politieke structuren zijn hopeloos verouderd en zorgen voor stilstand. Het ingewikkelde kluwen van een Brusselse gewestregering, Vlaamse en Franstalige Gemeenschapscommissies, en een Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, doet kafkaiaans aan. In deze absurde wereld lijken het gezond verstand en de politieke daadkracht te wijken voor de macht en de logica van de ondoorgrondelijke bureaucratie.

Het gebrek aan een duidelijk referentie- en beleidskader zorgt ervoor dat de veelheid aan actoren die zorgen voor de instroom van jongeren van het onderwijs naar de tewerkstelling meer naast dan met elkaar werken. Het grote aantal actoren die betrokken zijn bij partnerschappen, de diversiteit, de institutionele verzuiling, de debatten over gemeenschappelijke referentiekaders en de spanningen op de werkvloer van de inschakelingsprofessionals doen eerder denken aan ‘patchwork’, dan aan efficiënt en effectief overleg.

Uiteraard moet het beleid en alle actoren op het veld zorgen voor een optimale doorstroming van jongeren naar de arbeidsmarkt. De samenwerking tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt moet minder conflictueus verlopen. ‘Sterke’ jongeren vinden de weg naar de arbeidsmarkt. ‘Zwakkere’ jongeren hebben het veeleer moeilijk. Schoolverlaters hebben nood aan een effectieve en ervaringsgerichte begeleiding. Tot slot dient er een slagvaardig beleid op het vlak van de voorlichting en de beroepskeuze te worden gevoerd, dat toegankelijk is voor alle jongeren en duidelijker is dan het huidige disparate aanbod.

Eigen minister
Het wordt meer en meer duidelijk dat Brussel op onder andere het vlak van onderwijs en tewerkstelling zijn eigen beleid moet kunnen voeren. Momenteel ligt de voogdij bij Vlaanderen en Wallonië en dat gaat ten koste van de kwaliteit, de begeleiding en de doorstroming, waardoor heel wat jongeren een kans missen op een degelijke job. Brussel heeft dringend nood aan een eigen minister van Onderwijs en Tewerkstelling, met volheid van bevoegdheden en eigen portefeuille. Tijd om daar werk van te maken.

Julien Borremans
Leerkracht Nederlandstalig Brussels onderwijs