Zorgverzekering: 'Loslaten geen goed idee'

Elke Brusselaar – Vlaams of niet – moet zich kunnen aansluiten bij de Vlaamse zorgverzekering om zo ook uitkeringen te kunnen ontvangen, ongeacht of hij in een Vlaamse, bicommunautaire of Franstalige instelling verblijft, zegt Liesbet Dhaene (N-VA). Een ‘verbrusseling’ van de bevoegdheid betekent ‘verwallonisering’, klinkt het.

D e Vlaamse zorgverzekering, die ervoor zorgt dat zwaar zorgbehoevenden in aanmerking komen voor mantelzorg, thuiszorg of residentiële zorg, was altijd al een Brussels zorgenkindje. Vlaanderen streefde ernaar om een ruime toepassing in Brussel mogelijk te maken. Maar in Brussel kan Vlaanderen enkel op vrijwillige basis een zorgverzekering aanbieden. In Vlaanderen is de zorgverzekering verplicht, in Brussel niet. En probeer maar eens om jongeren van 26 te overtuigen om vrijwillig een bijdrage te betalen aan een zorgverzekering. Het gevolg is dat minder en minder Brusselaars zich aansluiten.

Minder Vlaanderen in Brussel
Het was alsof men het plots begreep: de zo bejubelde zesde staatshervorming waarbij bevoegdheden ook naar Brussel werden overgedragen, zorgt niet voor meer eenvoud, maar maakt het ingewikkeld kluwen van bevoegdheden in Brussel – zo mogelijk – nóg een tikkeltje ingewikkelder. Zelfs Groen, groot pleitbezorger van de overdracht van bevoegdheden naar Brussel, klaagt nu het “ingewikkeld kluwen van bevoegdheden die het moeilijk maakt voor de Brusselaars” aan.
Concreet: door deze staatshervorming kregen niet alleen Vlaanderen en Wallonië, maar ook Brussel er een aantal sociale bevoegdheden bij. Vlaanderen wil de zorgverzekering aanvullen met deze nieuwe sociale bevoegdheden om zo een ‘Vlaamse Sociale Bescherming’ uit te bouwen. Daaronder zou bijvoorbeeld ook de tegemoetkoming voor de hulp aan bejaarden komen. Maar ten aanzien van de Brusselse bejaarden is deze tegemoetkoming een Brusselse bevoegdheid. Vlaanderen kan deze tegemoetkoming eenvoudigweg niet aan de Brusselaars aanbieden. Het totaalpakket van de Sociale Bescherming dat aangeboden zal worden in Vlaanderen, kan dus in Brussel niet volledig worden aangeboden.

Regie
Vlaanderen, met N-VA, wil een aan Brussel aangepaste Vlaamse Sociale Bescherming uitbouwen. De Brusselse SP.A wil de Vlaamse zorgverzekering in Brussel daarentegen loslaten. Elke Roex (SP.A) bestempelt de Vlaamse zorgverzekering als een vorm van ‘subnationaliteit’. Dat is kort door de bocht. Elke Brusselaar – Vlaams of niet – kan zich aansluiten bij de Vlaamse zorgverzekering en kan ook uitkeringen ontvangen, ongeacht of hij in een Vlaamse, bicommunautaire of Franstalige instelling verblijft.
Elke Roex stelt dat het geld beter gaat naar de (Nederlandstalige) voorzieningen zelf. Maar dit zou een enorme stap achteruit zijn op vlak van de dienstverlening ten aanzien van zorgbehoevende mensen. Efficiënte en klantgerichte dienstverlening moet immers uitgaan van wat deze mensen willen en vragen, niet van wat een instelling kan aanbieden. In Vlaanderen zet men daarom volop in op de omslag van een aanbod- naar een vraaggestuurd beleid. Zo hebben zorgbehoevende mensen zelf de regie over hun zorg mee in handen. Blijkbaar is de Brusselse SP.A bereid om voor de zorgbehoevende Brusselaars met minder genoegen te nemen.
Sommige partijen willen steeds meer bevoegdheden naar Brussel. De Brusselse SP.A, Groen en Open VLD vinden dat de keuze tussen een Franstalig of Vlaams stelsel zoveel mogelijk vervangen moet worden door een ‘Brussels’ beleid, afgestemd op de Brusselse identiteit. Brussel laat Vlaanderen los. De Franstaligen pikken graag in op dit discours: “Bruxellois, avant d’être francophone ou néerlandophone”, aldus Rudi Vervoort bij de opening deze legislatuur. Logisch, want meer Brussel betekent minder Vlaanderen, en daar zijn de Franstalige partijen niet rouwig om.
De hamvraag is of minder Vlaanderen wel meer Brussel betekent. Want daar wringt nu juist het schoentje. Van zodra er sociale bevoegdheden werden overgedragen naar het Brussels niveau, hebben de Franstalige partijen afgesproken om de uitoefening van deze bevoegdheden in Brussel zoveel als mogelijk af te stemmen op het beleid in Wallonië. Dit zijn de zogenaamde Sainte-Emilie-akkoorden die - bij monde van Paul Magnette - moeten leiden tot “une convergence maximale” tussen het Waalse Gewest en de Brusselse Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie.

Waals beleid
Bij de Vlaams-Brusselse beleidsmakers bleef het – op enkele uitzonderingen na – oorverdovend stil. De kans is reëel dat er geen sprake zal zijn van een eigen Brussels beleid ten aanzien van de overgedragen bevoegdheden, maar van een Waals beleid. In dat geval is er inderdaad geen sprake van “subnationaliteit”, maar wordt elke Brusselaar – Vlaams of niet – in een Waals keurslijf geduwd. De bal ligt in het kamp van de Vlaams-Brusselse politici van Open VLD, SP.A, CD&V en Groen, die de grote verantwoordelijkheid hebben ten aanzien van de Vlaamse Brusselaar om te bewijzen dat ‘verbrusseling’ niet ‘verwallonisering’ betekent. De toekomst zal het uitwijzen… N-VA zal zich hier tegen verzetten.

Liesbet Dhaene
Brussels parlementslid (N-VA)