Week van het bos: De rechterhanden van het Zoniënwoud

Tijdens de Week van het bos wil het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) zijn ‘natuurhelden’ leren kennen. Wij spotten in het Zoniënwoud de held Steven Decat bovenop de gevelde Dikke Eugène.

Niet dat hij deze boom heeft omgelegd, zoals hoge bomen ving deze populier drie jaar geleden zoveel wind dat hij bezweek. Het was de boom met de grootste stamomtrek van het Zoniënwoud, 5 meter 85 cm, maar ook in liggende positie is hij nog steeds indrukwekkend. U vindt hem in het Arboretum van Groenendaal tussen de hartbladige els (Alnus cordata) en de watercipres (Metasequoia glyptostroboides), zo leren ons de naamplaatjes.

Elk jaar na de winter worden de naam- en herkomstplaatjes van de 400 boomsoorten ontmost door de ploeg bosarbeiders van Steven Decat, maar elders de natuur op haar beloop laten is ook deel van het bosonderhoud, zoals hij ons uitlegt: “Dikke Eugène, genoemd naar een houtvester van weleer, laten liggen past in het bosbeheer dat zegt dat het bos een bepaald percentage dood hout moet bevatten. Dat is goed voor de insecten, en ook voor de verkoopprijs van ons industriehout met FSC-certificaat (uit verantwoord beheerde bossen, red.). In het arboretum maaien we wel meer in tegenstelling tot de rest van het Zoniënwoud, anders zou het hier snel overwoekerd zijn door bramen. Dendrologische verenigingen komen hier foto’s maken en schoolkinderen kunnen vanaf het Bosmuseum Jan van Ruusbroec het spinnen- of konijnenpad volgen. Maar kijk, dit wandelpaaltje valt niet vanzelf om, dat is vandalisme. En het hars moet verwijderd van de educatieve panelen in braille zodat ze nog leesbaar blijven.”

Ecosysteem
Ook voor de recreanten in het Zoniënwoud zijn Decat en zijn twaalf man tellende ploeg ‘twee rechterhanden’ - zoals de bosarbeiders genoemd worden in de Bosweek-campagne - aan het werk. In de 2.500 hectare van het Zoniënwoud die door het Vlaamse gewest worden beheerd, het overgrote deel, kunnen de drie boswachters van Groenendaal, Sint-Genesius-Rode en Tervuren een beroep op hen doen. Hun maandplannen toetst Decat aan de realiteit. Maar behalve de planning en de voorbereiding staat hij zelf ook nog voor drie vierde zelf op het terrein. Deze bosarbeiders krijgt u misschien nooit te zien, maar het resultaat van hun werk wel: “Het onderhoud van de paden voor ruiters, mountainbikers, fietsers en wandelaars en de grote dreven behoort tot onze grote taken. In de winter kunnen ze aangetast zijn door erosie, soms moeten ze helemaal heraangelegd worden, werk waar we twee tot drie maanden mee bezig zijn. Dat de wegen in de herfst niet vol bladeren liggen, valt misschien niet op, maar als ze er zouden liggen, zouden de klachten snel komen.”

“Bij onze lentekuis komen de bordjes aan de beurt van wandel- en fietsknooppunten, mountainbike- en ruiterpaden. Het is nog niet te zien maar achter de schermen werken de drie regiobeheerders van het Zoniënwoud samen aan een uniforme signalisatie, zoveel mogelijk met pictogrammen en anders drietalig, en hetzelfde bosmeubilair. In 2016 wordt de eerste levering verwacht, extra werk!” Maar Decat kan erom lachen.

“Na de kap van het industriehout in december, bereiden wij in de zomermaanden de grond voor op nieuwe bomen. In de maanden januari tot maart planten we dan zo’n 40.000 nieuwe bomen en struiken die we zelf beheren. Om de biodiversiteit te verbeteren zijn dat niet louter beuken, maar ook winter- en zomereik, esdoorn, linde en struiksoorten die als een gordel dienen om wegen van nieuwe boomaanplantingen te scheiden.”

Voor De Week van het bos bouwde Decats ploeg het diorama in GC de Bosuil in Jezus-Eik waar duizenden leerlingen op af zullen komen om de helden van het bos te ontdekken. Tot vorig jaar liep het project Dood doet leven in samenwerking met de gerechtelijke politie: “Aangereden reeën werden een tijd lang geobserveerd. De larven tijdens de verschillende stadia van de ontbinding zullen ertoe bijdragen menselijke resten nauwkeuriger te dateren. Maar de nachtcamera’s toonden ook de andere opruimers zoals everzwijnen, vossen en buizerds. Vooral vossen zijn de vuilniskarren van het bos. Zelf hoeven wij nauwelijks kadavers op te ruimen, ook al omdat dieren zich verschuilen wanneer ze gaan sterven.” Maar de vuilnisbakken in het Zoniënwoud legen, dat doen niet de vossen, maar Decats bosarbeiders. Ook werkt zijn ploeg tot 2017 mee aan het OZON-project met onder andere de aanleg van een ecoduct van zes meter breed over de Brusselse Ring tussen Groenendaal en Waterloo.

“Wat het ecosysteem met 50 à 60 procent zou verbeteren, en waar Vlaanderen al jaren vragende partij voor is, is de Duboislaan volledig afsluiten voor het verkeer, daar worden veel reeën aangereden. De spiegeltjes die de lichten van de auto’s reflecteren zodat de dieren zouden afgeschrikt worden om over te steken, helpen onvoldoende. Die week dat de Duboislaan dicht gaat voor onderhoudswerken is bovendien de enige keer dat het daar in het Zoniënwoud eens stil is.”

Week van het Bos

data: 11 tot 18/10