Standpunt BDW: Gerard Mortier

Op de redactie waren we verbaasd toen we lazen dat de zondag overleden Gerard Mortier de Muntschouwburg slechts tussen 1981 en 1991 heeft geleid. Het leek veel langer te hebben geduurd, en veel minder ver terug in de tijd. Misschien toont dat wel aan hoe belangrijk de man is geweest in het culturele landschap hier in de hoofdstad.

Want Mortier, die zette een wat ingeslapen operahuis weer op de internationale kaart. Bracht grote Europese kunstenaars naar de Belgische hoofdstad, en zorgde er omgekeerd ook mee voor dat Belgische artiesten over de grenzen geraakten en in heel Europa hun werk konden tonen. Niet elke artistieke beslissing van Mortier was een even groot succes. Herinnert iemand zich bijvoorbeeld nog de Amerikaanse choreograaf Mark Morris, die door Mortier in Brussel werd geëngageerd toen Maurice Béjart de wijk naar het buitenland had genomen? Na drie jaar was Morris alweer verdwenen. Maar het totale plaatje van Mortiers Muntperiode was ronduit positief.

De panache van Mortier en het enorme elan dat hij De Munt gaf, zijn zeker kiemen geweest voor de grote vlucht die de culturele sector de afgelopen decennia heeft genomen. Steeds meer kunstenaars uit uiteenlopende sectoren worden in het buitenland met open armen ontvangen, tegenwoordig tot in Hollywood toe. De Munt zelf is onder Mortiers opvolgers altijd toonaangevend gebleven. Bernard Foccroulle, door Mortier als zijn opvolger in De Munt aangeduid, zorgde er mee voor dat de Brusselse kunstensector over de taalgrenzen heen ging samenwerken.

Hoe keek Mortier op het eind van zijn leven aan tegen het kunstenlandschap? Hij toonde zich vooral erg bezorgd dat er in Europese landen zoveel werd bespaard op de kunst, en op de geesteswetenschappen. Volgens hem was dat precies de reden waarom Europa het vandaag zo moeilijk heeft. “Onze leerprogramma’s zijn volledig gericht op efficiëntie. Kinderen leren vooral waar ze later veel geld mee verdienen. We onderwijzen hen niet meer dat de gemeenschap waar ze deel van uitmaken groter is dan hun dorp, dat er een Europese culturele identiteit bestaat”, liet hij in Knack optekenen.

Zou het niet mooi zijn als alvast in de hoofdstad van Europa die Europese culturele identiteit ten volle gekoesterd en ondersteund wordt? Er zijn zoveel fijne initiatieven, wat zou het jammer zijn als ze aan een teveel aan efficiëntie ten onder gingen.