Op de koffie bij Simone Susskind, een vrouw met idealen

Simone Susskind is een Belgisch-Joodse mensenrechtenactiviste die eind oktober de Burgerschapsprijs van de Stichting P&V kreeg. Onder andere voor het werk dat ze verzet in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Maar ook voor haar algemene inzet voor een betere wereld. Haar volgende doel? Een zitje in het Europese halfrond veroveren.

Een middag in een koffiebar op het Luxemburgplein. Eurocraten keuvelen, eten veel te dure sandwiches en breiden hun persoonlijke netwerk uit. In deze omgeving hebben we een afspraak met Simone Susskind (1947), die energiek komt binnengestapt en onmiddellijk en zonder scrupules aan haar levensverhaal begint.

"Mijn ouders zijn in de jaren 1930 naar België verhuisd. Vader was van Poolse origine, mijn moeder kwam uit Roemenië. Ze overleefden allebei de Shoah, en konden tijdens het hele verloop van de Tweede Wereldoorlog in België onderduiken. Toch zijn mijn ouders heel veel familieleden verloren; mijn vader kwam zwaar getraumatiseerd uit de oorlog. Vanaf toen heeft hij het geloof in God afgezworen. Meteen ook een van de redenen waarom ik vrijzinnig ben opgevoed," zegt Susskind.

Idealen
"En dat was altijd zo een beetje mijn drijfveer: mijn vader ervan overtuigen dat er ook goede mensen zijn, mensen met idealen. Want hij was alle geloof in de mensheid verloren. Hij is vorig decennium overleden, maar ik denk toch dat ik hem voldoende heb kunnen overtuigen."

Susskind studeerde sociologie en economie aan de ULB. In de jaren 1960, de revolutionaire periode. Twee evenementen uit die tijd zijn haar altijd bijgebleven: de Zesdaagse Oorlog in 1967, tussen Israël en enkele Arabische buurstaten. En - hoe kan het ook anders? - mei 1968. "Tijdens de Zesdaagse Oorlog begon het de Joodse studentenkring aan de ULB te dagen dat de oplossing voor het Joods-Arabische conflict niet één staat voor twee volkeren was, maar eerder twee staten die vreedzaam naast elkaar samenleefden. Dat idee vond toen niet erg veel ingang, en we kregen dan ook veel kritiek op onze visie. Maar uiteindelijk hebben we wel gelijk gekregen: de meeste Israëli's willen nu een oplossing in die richting."

Vrouwelijke touch
Dat Susskind zich niet uitsluitend met het Israëlisch-Palestijnse vraagstuk bezighoudt, is een understatement. Bezige bij als ze is, is ze een doorgewinterde lobbyiste en beschikt ze over een wijdvertakt netwerk. Politici, ngo's, culturele organisaties en gewone burgers met een missie: allemaal komen ze wel in haar adresboek voor.

"Het Europees parlement, dat is misschien nog mijn grootste ambitie," verklaart Susskind. "Ik werk nu al vaak samen met europarlementsleden, ik organiseer conferenties en bijeenkomsten en probeer daar nu de nodige contacten te leggen."

Elektron
De Joodse werkt vaak samen met vrouwen, en zet zich in voor meer kansen voor vrouwen. "Met vrouwen samenwerken geeft een andere dimensie aan conflictbemiddeling of politiek. Niet beter, maar anders. Vrouwen luisteren anders en pakken de dingen anders aan. Warmee ik zeker niet de feministische toer op wil gaan. Ik wil alleen dat de andere helft van de bevolking meer wordt gehoord. De wereld van de diplomatie wordt nog altijd gedomineerd door mannen."

In de politiek heeft Susskind ook al enige ervaring. Ze was van 2003 tot vorig jaar adviseur van toenmalig minister van Justitie Laurette Onkelinx (PS). "Onkelinx is nu nog altijd een goede vriendin," zegt Susskind. "Ik vind mezelf een ongebonden elektron, en dus zou ik mezelf niet echt puur socialistisch noemen. Maar de boodschap van die partij spreekt me wel aan. Voor de sociale thema's dan. Maar echt blindelings de partij volgen: nee, dat niet. Ik ben een onewomanshow: vooral met mijn eigen projecten bezig. Al hoop ik misschien volgend jaar toch een plaatsje te bemachtigen in het Europees parlement."

Brussel is in de ogen van de activiste een plaats waar België nog bestaat. "Hier leven mensen ten minste samen met elkaar. In België is dat steeds minder het geval," klinkt het. "Wat niet wil zeggen dat ik niet in een staatshervorming geloof, als nieuw politiek project. Ergens begrijp ik Vlaanderen dan ook wel. Toch zou ik het stom vinden als datzelfde Vlaanderen Brussel zou laten schieten."

"Ik ben nogal een voorstander van taalbaden en uitwisselingen. Volgens mij kunnen conflicten op die manier opgelost geraken. Zowel het Belgische als het Palestijns-Israëlische. Elk conflict kan uiteindelijk uitgepraat worden. Ik geloof dat nog altijd, ja."

Kibboets
Als de vraag gesteld wordt of ze niet graag in Israël zou wonen, om dichter bij haar projecten te zijn, twijfelt ze. "Ik heb daarmee gedweept in mijn tienerjaren, toen ik in een kibboets ben gaan werken en even een mystieke, zionistische periode doormaakte. Maar ik zou er niet willen wonen nu. Het gevoel dat ik nuttiger ben in België, is sterker."

Susskind nam onlangs samen met zuster Jeanne Devos de Burgerschapsprijs in ontvangst. Ze is blij met haar jongste prijs. "Maar vooral de ontmoeting met Jeanne Devos vond ik inspirerend. Heel wat inspirerender dan de prijs zelf, eigenlijk."

Devos is een Belgische non die zich in India inzet voor humane arbeidsomstandigheden en eerlijke lonen. De Stichting P&V zet elk jaar projecten in de verf die getuigen van burgerschap en sociale participatie. Susskind en Devos werden zo voorgaande jaren voorafgegaan door onder anderen de broers Dardenne, de onlangs overleden Wannes Van de Velde en de Amsterdamse burgemeester Job Cohen.