Ommegang op politieke agenda

"Ons samenlevingsmodel is maar wat het is, vandaag. En of het ideaal voor morgen is, zal de toekomst uitwijzen. Maar Brussel was en is wel het centrum van Europa." Tot ons spreekt Olivier markies de Trazegnies, al dertien jaar Keizer Karel in de Ommegang en een halve eeuw actief deelnemer.

De Ommegang of Zavelkerkprocessie evoceert de 'historische' editie van 1549, toen Keizer Karel zijn zoon Filips (de latere Filips II) kwam voorstellen. Dit jaar klinkt voor het eerst de becommentariëring van de Ommegang (ook) in het Engels uit de luidsprekers, en daar is een reden voor. Dat Brussel aan het eind van de middeleeuwen, net als vandaag, het centrum van Europa was, mag de toerist eens goed horen.

Olivier markies de Trazegnies, econoom en historicus uit Corroy-le-Château, is vicevoorzitter van de Ommegang. Net als zovelen van de edellieden die het hof van Karel V uitbeelden (naast 1.400 figuranten), is hij een fervent verdediger van de evocatie, die in 1930 voor het eerst uitging. De markies is in rechte lijn verbonden met Keizer Karel, door zijn voorvader Jean III de Trazegnies, ridder van het Gulden Vlies. Die trouwde in naam van de keizer met Infante Isabella van Portugal.

Normaal gezien neemt de markies trouw het hoofdpersonage van Keizer Karel voor zijn rekening. Uitzonderlijk laat hij zich dit jaar vervangen, door diplomatieke verplichtingen. "Prins Bernard de Merode mag voor één jaar proeven van het hermelijn," zegt hij geamuseerd.

Hoe kan de Ommegang zich nog profileren?
Olivier de Trazegnies: "Het blijft een interessante tafereelschildering van een stuk geschiedenis van de Lage Landen en 'Europa'. Ons publiek blijkt in hoofdzaak uit buitenlandse toeristen te bestaan, van Japanners en Chinezen tot Amerikanen. We grijpen de kans om hen een geschiedenisles te geven over Brussel en de Lage Landen, als delicaat slagveld en het belangrijkste economische centrum van het 'Europa' van toen."

Is dat wel een opdracht voor een spektakelprogramma?
De Trazegnies: "We willen niet afglijden naar het amusements­niveau van een folkloreparade van het type 'Romeinse legioenen trekken door Oxford'. De Ommegang mag een sterke politieke betekenis uitstralen, in de goede zin van het woord: even stilstaan bij de manier van cohabitatie ten tijde van Keizer Karel. Geschiedenis is niet altijd noodzakelijk een voorafspiegeling van wat zich later afspeelt. Alle criteria in het sociale leven veranderen. Het verschil uit het verleden tonen is zoveel als doen inzien dat ook de toekomst niet op vandaag zal lijken. Dat geeft hoop."

Horen we hier de relativiteits­zin van de historicus?
De Trazegnies: "Keizer Karel onderhield een persoonlijke relatie met zijn prins- en hertogdommen en graafschappen. En de eendracht van de mensen was gebaseerd op het respect van het volk voor hun prins. Die notie is vandaag totaal verloren gegaan. Ons doel is zeker niet dit als voorbeeld te stellen, wel te laten zien dat er andere manieren van 'samen-leven' mogelijk zijn. En dat wat vandaag beschouwd zou kunnen worden als dé samenlevingsvorm, niet noodzakelijk die van morgen zal of moet zijn. Alles is in beweging, alles is relatief. We doen niets verkeerds met dit te zeggen."

Welke les kunnen we trekken uit de Ommegang?
De Trazegnies: "Een levend geschiedenistafereel als de Ommegang kan tonen dat de aard van de mens niet verandert, van de prehistorie en de oudheid tot vandaag. Alleen de maatschappijen veranderen, door technologische vooruitgang, nieuwe ideologieën, filosofieën en verlangens. Nu, de ambitie van de Ommegang reikt niet zo ver. Als we buitenlanders al kunnen tonen dat onze contreien niet marginaal waren, maar het centrum van een homogeen 'Europa' in de logica van de zestiende eeuw, dan is onze nieuwe opdracht geslaagd."

Wie begrijpt nog waarom Brussel een betekenis heeft als centrum van Europa?
De Trazegnies: "De geschiedenis toont dat onze regio van oudsher gekarakteriseerd wordt door ondernemingszin, arbeidsethos en onze capaciteit om kansen te grijpen. Het goud uit Latijns-Amerika ging wel naar Spanje, maar het diende onze welvaart omdat er Vlaamse ambachtskunst mee gekocht werd. Het is belangrijk om te weten - en te tonen en te zeggen - dat Keizer Karel en zijn zusters de Lage Landen zeer genegen waren, omdat de regio dynamisch was, welvarend, haar tijd vooruit; omdat de streek open stond voor integratie, en omdat het hier aangenaam - bourgondisch - leven was. Dat karakteriseert ook vandaag onze regio."

:: Ommegang op dinsdag 29 juni en donderdag 1 juli. Alles over het traject en de (vele gratis) activiteiten op www.ommegang.be. Infolijn: 070-660.601; kaartjes (35/45/75 euro) reserveren op 02-548.04.58