Nieuwe aanpak voor dieren in nood

Naast mensen redden en branden blussen is de hulpverlening aan dieren altijd al een van de taken van de brandweer geweest, maar dit was vroeger doorgaans een zootje ongeregeld. Sinds kort heeft de Brusselse Brandweer een volledig nieuwe aanpak voor dieren in nood die interventies vlotter moet doen verlopen. Wij namen plaats in de brandweerwagen en namen een kijkje van dichterbij.

K apitein Nicolas Jalet van de Brusselse Brandweer is enorm enthousiast over de nieuwe aanpak. “In juli vingen we nog drie slangen en het systeem bewees meteen zijn nut. Veel sneller en efficiënter dan vroeger slaagden we erin om de dieren in veiligheid te brengen.”

Een van de nieuwigheden is dat interventies vanaf nu gebaseerd worden op de grootte van het dier, en niet op de onderverdeling huisdier/wild dier. Zo worden dieren opgedeeld in de categorieën klein, middelgroot en groot. Daarbij worden nieuwe huisdieren steeds exotischer en krijgt de brandweer hoe langer hoe meer te maken met giftige slangen, spinnen, hagedissen, schorpioenen en noem maar op. Hoe ze best omgaan met deze zogenaamde nieuwe gezelschapsdieren (N.G.D.) hebben de brandweerlui na een intensieve opleiding nu ook onder de knie.

Samen met kapitein Jalet en twee brandweermannen nemen we een kijkje in het opvangcentrum in de Veeweidestraat in Anderlecht. We krijgen een lift in de brandweerwagen die speciaal voor kleine dieren met haken en opbergdozen is uitgerust. De indringende geur die ons al van op straat tegemoetkomt verraadt de weg. Het grootste deel van de kleine dieren die de brandweer vangt worden hier bij de Liga voor Vogelbescherming opgevangen. Jalet: “Niet dat de ratten die we uit buizen moeten halen een luxebehandeling krijgen, maar de dieren worden hier over het algemeen heel goed verzorgd.”

Brandweerslang
Het centrum is volgestouwd met terrariums en kooien die bedekt zijn met doeken waaronder van alles wild beweegt. Onder andere een vos en een buizerd die de brandweer onlangs moesten ontzetten krijgen hier de beste zorgen terwijl ze op krachten komen. Bij de recente aanwinsten zat ook een boa constrictor. Die blijft in het opvangcentrum zolang de rechtmatige eigenaar niets van zich laat horen, en kan na vijf dagen ter adoptie worden opgesteld. Vaak beschikken houders van deze N.G.D.’s niet over de juiste vergunning of zijn ze gewoonweg niet in staat om voor het beest te zorgen. In vele gevallen worden ze dan losgelaten in het wild. Tijdens een demonstratie krijgen we te zien hoe het er gewoonlijk aan toe gaat tijdens een interventie. De boa speelt proefkonijn.

De brandweermannen zijn volledig uitgerust met pak en handschoenen. Dat is cruciaal, want in het verleden liep het al wel eens slecht af. Zo was er bij een interventie in Verviers een brandweerman die dacht te weten met welk soort slang hij te maken had: volstrekt ongevaarlijk. Zonder handschoenen nam hij het beestje, dat uiteindelijk uiterst giftig bleek te zijn, op en werd gebeten. Dankzij de tussenkomst van vormer Gaëtan Doppagne is de man zijn hand uiteindelijk niet verloren. “Nochtans zijn slangen niet de meest spectaculaire gevallen, een agressieve hond of slechtvalk is een heel ander paar mouwen,” vertelt Jalet.

Streelbeweging
Er wordt gewerkt in teams van twee. Constante communicatie en oogcontact zijn de sleutel tot een geslaagde operatie. Met de haak in de aanslag is het de taak van brandweerman 1 om het dier in nood te vangen terwijl brandweerman 2 de opbergdoos klaar houdt. Het deksel van de doos is voorzien van een handvat zodat het tegelijk als schild kan worden gebruikt. De slang is enorm op zijn hoede en zet zich in aanvalspositie wanneer hij de brandweerman ziet die hem komt vangen.

“Meestal blijven de dieren die we komen ontzetten roerloos zitten, omdat ze weten wat hun te wachten staat,” vertelt korporaal Vanmeerbeek. Geen enkele interventie is identiek. Jalet: “Net zoals dat geldt voor alles in het leven baart oefening kunst.” Met een streelbeweging van de haak over zijn buik is de slang min of meer te sussen. In een mum van tijd zit de boa veilig in zijn doos.

“Hoewel dieren in nood redden misschien avontuurlijk lijkt, blijft het puur een kwestie van veiligheid,” drukt de kapitein ons op het hart. “In extreme gevallen, als we oordelen dat de situatie te gevaarlijk wordt, kan het zelfs zijn dat we ons genoodzaakt zien om het dier te doden.” Ook dat hoort erbij. Voorlopig is het enkel Brussel dat de nieuwe methode toepast, maar kapitein Jalet hoopt dat ze in de toekomst nationaal zal aanslaan.