Muziek als religie op Festival Apertura

De Frans-Italiaanse pianist Aldo Ciccolini, bouwjaar 1925, treedt ondanks zijn hoge leeftijd, nog steeds op. Het is de lokroep van het podium, zegt hij, de onweerstaanbare drang om te musiceren ook. Ciccolini sluit met zijn recital het vierdaags Apertura-festival van Flagey af.

Als hij spreekt, hoor je duidelijk het patina van Ciccolini’s 89 jaren. Zo goed als na elk woord hapt hij naar adem. En. Moet. Hij. Even. Pauzeren. Maar eens achter de piano lijkt hij het gewicht van de jaren moeiteloos af te schudden.

Hij heeft op zijn leeftijd onmiskenbaar een hoge mate van sereniteit bereikt. En dat in tegenstelling tot een aantal van zijn generatiegenoten, die eerder in de categorie ‘vergane glorie’ thuishoren.

Ciccolini lijkt geen enkele toegift te moeten doen op het vlak van techniek en precisie. Op zijn oude dag is hij op het toppunt van zijn kunnen.

Ciccolini is dus een grote mijnheer in de wereld van de klassieke muziek. Hij is afkomstig uit Napels, maar werd Fransman. Een dankbaar gebaar omwille van zijn verdiensten voor de Franse klassieke muziek. Zo realiseerde hij in de jaren '60 en '70 de integrale opnames van het werk van Erik Satie, naast eveneens uitgepuurde en weloverwogen uitvoeringen en opnames van Debussy en Ravel.

Satie was voor Ciccolini geen zonderling, hij bracht diens opmerkelijke pianopartituren sierlijk en speels, en ontdaan van elk effect.

Toch staat er geen Franse muziek op het programma in Brussel. Hoezo? “Ik heb dit programma heel speciaal voor het Brusselse publiek samengesteld,” legt Ciccolini uit. “Want ik beschouw dat als een erg ernstig, aandachtig publiek. Vandaar dat ik een passende keuze heb gemaakt. Ik heb in mijn leven namelijk vaak in Brussel opgetreden, en dan voel je het publiek ook wel goed aan. Dat is anders in Frankrijk, Italië of Duitsland. Het publiek hier is erg serieus, in de goede zin van het woord, welteverstaan! Maar ik ben heel blij dat ik opnieuw in Brussel kan optreden. Ik hou van Brussel en België, en zijn inwoners. Het is een volk van levensgenieters, boordevol humor.”

Ciccolini’s vorig optreden in Brussel dateert alweer van 2008, toen hij het KlaraFestival mocht openen.

U hebt net uw 89ste verjaardag gevierd. Speelt u nu op een andere manier dan toen u jong was?
Ciccolini: “Uiteraard. Er is voor mezelf een heel duidelijke evolutie. Ik speel nu ook anders dan pakweg twintig jaar geleden. De belangrijkste opdracht voor een muzikant is dat hij blijft zoeken. Dat geldt niet alleen voor een musici, maar voor elke andere kunstenaar… Bij mij is er een verdieping in de interpretatie, het resultaat van aandachtig en hard werk. Maar de uitdaging is om de weg te vinden, en deze te kunnen volgen. Dat is niet altijd even gemakkelijk. Ik let heel erg goed op wat ik speel, en hoe ik het speel. Ik geloof dat er een ideale uitvoering bestaat, maar het is de uitdaging om die te kunnen vinden, maar dat vraagt een diepgaand onderzoek van elke partituur. Er hangt dus veel af van de persoonlijkheid van de solist, en weten wat je kunt en niet.”

Denkt u er soms aan om ermee op te houden?
Ciccolini: “Ja hoor, ik denk er aan. Op sommige momenten. Maar er blijft nog steeds de roep van het podium en het publiek. Voor mij is het publiek iets wonderlijks. Het geeft me energie, en de moed ermee door te gaan.” (zwijgt)

U bent opgegroeid in een tijd waarin een pianist een beoefenaar was de levenskunst.
Ciccolini: “Zeker. Ik beschouw muziek als een religie, een filosofie ook. Het is en blijft ook een essentieel onderdeel van mijn dagelijks leven. Ik ben erg blij als ik de jonge generatie zie en beluister. Er is zoveel talent. Maar ze moeten wel erg opletten dat ze geen slachtoffer worden van de virtuositeit. Want dat komt – en zeker bij jonge musici – meestal neer op het zeer uitgebreid etaleren van het beheersen van een techniek. Maar ook niets meer dan dat. Daarover gaat muziek toch niet?”

Flagey, Elsene

15/9, 20.15, € 25 > 40