Marokkaanse muziekscene bloeit in Brussel

Brussel is de voorbije twintig jaar uitgegroeid tot een belangrijk centrum voor 'gnawa', een muziekstijl die vooral in Marokko populair is. De Brusselse gnawascene zorgt bovendien voor vernieuwing in het genre, zoals de opening naar vrouwelijke muzikanten.

Gnawamuziek, een spirituele muziekstijl die luisteraars in trance brengt, wordt traditioneel gespeeld door een bevolkingsgroep die waarschijnlijk afstamt van West-Afrikaanse slaven. De muziek is een vaste waarde in het culturele landschap van Marokko, waar de maalem, zeg maar meestermuzikanten uit het genre, sterren zijn, en het festival van Essaouira jaarlijks tot een half miljoen bezoekers lokt.

Ook in Brussel, met zijn vele inwoners van Marokkaanse afkomst, wint gnawamuziek aan belang. Vooral sinds de uit Tanger afkomstige maalem Rida Stitou zich in 1998 in de stad heeft gevestigd, heeft zich een Brusselse gnawascene ontwikkeld. Dat blijkt uit een studie van etnomusicologen Hélène Sechehaye en Stéphanie Weisser verschenen bij Brussels Studies. Meer zelfs, met groepen zoals Gnawa de Bruxelles en Gnawa Al Manar zou Brussel een van de belangrijkste gnawasteden buiten Marokko zijn.

Het bijzondere aan de Brusselse gnawascene is dat ze heel wat traditionele beperkingen van het genre overboord gooit. Zo is het niet ongewoon dat groepen hier vrouwelijke leden hebben, iets wat in Noord-Afrika vaak (nog) niet evident is. Meer algemeen staan de Brusselse groepen ook open voor jongeren die helemaal geen banden hebben met de traditionele gnawagemeenschap. Ook zijn samenwerkingen met muzikanten uit andere muziekgenres zijn courant. Het resultaat is een vernieuwing van het genre. "De zeer kleine vraag naar traditionele gnawamuziek in Brussel, zet de gnawamuzikanten ertoe aan zich andere Marokkaanse muziekstijlen eigen te maken", klinkt het in de studie. "Daaruit putten ze voor hun gnawarepertoire, dat in theorie niet openstaat voor de integratie van externe elementen."

Een en ander wijst op de secularisering van een muziekstijl die traditioneel vasthangt aan rituelen en religieuze codes (zowel uit de islam als uit het animisme).