'Laat ons niet in de steek, Sven'

In een open brief aan kersvers minister van Cultuur en Brussel Sven Gatz (Open VLD) pleit Vlaams parlementslid voor Brussel Yamila Idrissi (SP.A) voor meer aandacht en middelen voor kunst en cultuur. Daarover las Idrissi niets dan onheilspellende berichten in het Vlaams regeerakkoord.

Geachte nieuwe minister van Cultuur en Brussel,
Beste Sven,

Groot was mijn opluchting toen ik vernam dat uitgerekend jij de nieuwe minister van Cultuur én Brussel zou worden. Als de partij waartoe je behoort nog enige geloofwaardigheid in stand wilde houden, moest ze wel bij jou uitkomen. Jij bent immers een échte Ket, met een voorliefde voor die zaken waar ze ons in het buitenland voor benijden. En dan heb ik het niet over chocolade of – in jouw geval – onze heerlijke bieren, maar over onze baanbrekende kunstenaars, theatervoorstellingen en televisieproducties. Koppel die vereisten aan iemand uit Brussel (want dat moest hij of zij wel zijn), mét het aantal nodige politieke meters op zijn teller, de nodige ervaring en je tovert geen wit konijn uit je hoed dat je halsoverkop laat verhuizen. Dan is de naam Sven Gatz bijna logisch.

Het hoort niet om als lid van een oppositiepartij oprecht blij te zijn met de keuze van een minister. Misschien is het atypisch, maar die commentaren kunnen mij eerlijk gezegd gestolen worden. Waarom? Simpel, omdat de mogelijkheid om een goed, vooruitstrevend en open cultuurbeleid te voeren voorrang heeft op de klassieke tegenstellingen tussen politieke partijen. De keuze om precies jou aan te stellen in deze harde en rechtse factuurregering is in dat opzicht een lichtpunt. Ze staat ook in schril contrast met het cultuurhoofdstuk in dit regeerakkoord, dat vaag is en vooral uitgaat van de economisering of het ‘vermarkten’ van het cultuurlandschap. “Het belang van ondernemerschap op het vlak van cultuur wordt centraal gezet,” staat er zelfs letterlijk. Je begrijpt als geen ander dat ik mij dus zorgen maak.

It’s a dirty job, but someone’s gotta do it. Om het nodige tegenwicht te bieden, om openingen te creëren en deuren te openen of open te houden, daar waar dit regeerakkoord ze allemaal lijkt te sluiten. Kunst en cultuur moeten een pak verder reiken dan alleen maar een uithangbord, een merk te willen zijn voor Vlaanderen. In zo’n cultuurbeleid lijkt het alsof kunstenaars enkel recht van spreken hebben als ze het al gemaakt hebben. Dan pas kan Vlaanderen hen voor haar kar spannen, dan pas is er winst te boeken voor onze regio, zo lijkt het.

Dat je er Brussel bij krijgt, is in dat opzicht een extra troef. Want het Brusselbeleid van N-VA, CD&V en Open VLD zegt meer over hun cultuurvisie dan het culturele luik van het regeerakkoord. Naast de versterking van Muntpunt als ‘het venster van Vlaanderen in Brussel’ krijgen alle Vlaamse instellingen in Brussel ‘één herkenbaar logo dat symbool staat voor het kwaliteitsvol en open aanbod van de Vlaamse Gemeenschap in Brussel’. Verder zullen de AB, Kaaitheater, KVS en Beursschouwburg zich kenbaar moeten maken ‘als ambassadeurs van het Vlaamse cultureel beleid’, en ‘structureel samenwerken met andere Nederlandstalige actoren uit bijvoorbeeld het onderwijs en de socio-culturele sector’. Dient cultuur dan alleen als promotie voor de Nederlandstalige taalgemeenschap? Jij weet toch net als ik dat de complexe, superdiverse en multiculturele Brusselse realiteit zoals de KVS of het Kaaitheater die bespeelt, daar mijlenver vanaf ligt. Als Brusselaar heb je een aangeboren kosmopolitische geest, nodig om de noodzakelijke compromissen tot stand te brengen tussen verschillende maatschappelijke groepen met meer dan eens tegenstrijdige belangen.

Het moet mij van het hart, Sven: de humus die nodig is voor een vruchtbaar kunst- en cultuurlandschap - ook buiten onze hoofdstad - waarin de geslaagde kunstenaars van morgen een eerste stap kunnen zetten, risico’s kunnen nemen of recht hebben op falen, vind ik niet terug in dit akkoord. Over sociaal-artistieke stadsprojecten, initiatieven op microniveau, die verbinden en verenigen, maar niet meteen opbrengen of kunnen dienen als uithangbord vind ik evenmin een letter terug. “Omdat deze regering budgettaire zaken naar voren schuift, staan andere departementen, zoals het mijne, minder in de schijnwerpers. Dat gebrek aan aandacht zie ik niet als een nadeel, maar eerder als een kans, een vrijheid om eigen klemtonen te leggen”, zei je na je aanstelling. Ik hoop dat je dat lukt. Als jij ervoor kunt zorgen dat ons kunst- en cultuurbeleid zichzelf emancipeert – zich als het ware zelf naar boven tilt – vind je in mij alvast een bondgenoot. In dat opzicht kijk ik – en vermoedelijk ook de sector – uit naar een pittig debat. Ideeën uitwisselen, uit elkaars woorden en daden leren, is cultuur an sich. Het verleden heeft al aangetoond dat je zo’n debat met verve kunt voeren. Ik weet dat jij een Ket bent die uitgaat van respect en positivisme.

Onmiddellijk na je aanstelling postte je je favoriete quote van The Godfather op sociale media: “Just when I thought I was out, they pull me back in”. Daarom geef ik je bij wijze van afsluiter graag mijn favoriete zinsnede uit diezelfde trilogie mee: “Never get angry. Never make a threat. Reason with people.” Als één iemand de komende vijf jaar nog iets kan maken van een bloeiend en zelfstandig kunst- en cultuurlandschap, ben jij het wel. Don’t let us down, Sven.

Hartelijke groet,
Yamila Idrissi
Vlaams parlementslid voor Brussel (SP.A)