Koningsstraat 123: 'Naar kraakstandaardenverdacht luxueus'

Philip Ebels
25/01/2010
Koningsstraat 123 kom je binnen met een pasje. Hou het voor de sensor en de glazen deur gaat vanzelf open. Het is een overblijfsel van het kantoorpand dat het ooit was. Maar op zondagavond kom je ook binnen zonder. Dan organiseren de bewoners een vegetarische volkskeuken voor iedereen.

E en vrije bijdrage bezorgt je een bord vol eten. "De enige regel is dat je alles moet proeven," zegt Catherine, een van de bewoners van het pand. Zij was vandaag chef-kok. En te proeven is er. Er zijn boontjes, gevulde tomaten, linzenpaté, gebakken courgette. Het geheel wordt vergezeld van een bananensapje en is verbazingwekkend lekker. "We staan dan wel de hele dag met z'n tienen in de keuken, hé!"

Tweeënhalf jaar geleden werd het pand illegaal gekraakt. Het stond toen al twee jaar leeg en de eigenaar, het Waals Gewest, had niet direct plannen met het gebouw, waardoor al snel een 'conventie van tijdelijke bezetting' kon worden overeengekomen. Nu is het een thuis voor bijna zestig mensen, waaronder gezinnen met kleine kinderen.

"Naar kraakpandstandaarden is het hier verdacht luxueus," zegt Erik, een andere bewoner. "We hebben verwarming, warm water, elektriciteit, internet. Of het leefbaar is? Dat hangt af van je chaostolerantie. We wonen met meer dan vijftig in één gebouw. Dan heb je natuurlijk minder privacy dan in een appartement. Maar ik vind het hier fantastisch."

Catherine is fotografe. Ze heeft net haar nieuwe expositie geopend in het Huis van Culturen en Sociale Samenhang in Sint-Jans-Molenbeek. Over de Koningsstraat 123. Het zijn portretten in zwart-wit van bewoners en oud-bewoners. Zo zijn er Greg, Tom en Bestiol: vader, zoon en hond, zo lijkt het. Greg heeft een grote sik en hangt zijn lange armen over Tom heen, die met de ogen dicht voor hem op de grond zit. Of Reginald, niet de stereotiepe kraker. Zijn portret siert de flyer van de expo. Hij draagt een pak, nette schoenen, het haar in een scheiding, zit met de ellebogen op zijn knieën, vingertoppen tegen elkaar. Hij kijkt wat gespannen de lens in.

Met haar expo wil Catherine de aandacht vestigen op de woningnood in Brussel. Én op de leegstand. De statistieken op de flyer moeten voor zich spreken: "In Brussel komen 32.000 gezinnen in aanmerking voor een sociale woning; 1.771 mensen zijn er dakloos; tussen de 15.000 en 30.000 woningen staan leeg; 2.000.000 m2 kantoorruimte staat leeg." Dat is ook het uitgangspunt van Koningsstraat 123, vertelt ze. "De huurprijzen in Brussel zijn zo hoog dat betaalbare woonruimte elke dag schaarser wordt. De vzw Woningen 123 Logements wil een alternatief bieden."

Geen Hilton
Rond halfnegen begint er zich een rij te vormen, de groentjes vallen in de smaak. Het is een gemengd publiek. Veel baarden, sjaals en piercings, maar ook een scheiding en zelfs een paar nette schoenen. Aan de lange tafel wordt vooral Frans gesproken, maar hier en daar ook een woordje Vlaams. Als je bord leeg is, mag je het zelf gaan afwassen. Sommigen blijven hangen voor een kop koffie of een pint aan de bar, anderen verhuizen naar de kamer ernaast voor een film die op de muur geprojecteerd wordt. Wie nog wat energie heeft, waagt zich aan een partijtje pingpong.

Erik verzorgt de rondleiding. Het pand bestaat uit zeven verdiepingen, met op elk een tiental kamers (die allemaal op slot kunnen), een keuken en een soort gemeenschappelijke ruimte. Het is een kleurrijke bedoening. De muren zijn veelal beschilderd en beschreven met de nodige leuzen en kreten. 'Stilte, genie aan het werk' staat te lezen op de vierde, boven een stoel zonder bezitter. De badkamers zijn niet als in het Hilton, maar de meeste lijken te werken en het stinkt nergens. "Dat was een jaar geleden wel anders," bekent Erik, "maar het is sterk verbeterd." Hetzelfde geldt voor de keukens. Je kunt er niet van de grond eten, maar viezer dan het gemiddelde studentenhuis zijn ze niet.

Ateliers
Met enige trots toont Erik de verschillende ateliers: het schilder­atelier, het houtbewerkingsatelier, het fietsatelier, het Linuxatelier, de tweedehands klerenwinkel, de donkere kamer (in wording) en de Latijns-Amerikaanse mediatheek, al is die nu gesloten wegens vakantie in Colombia. De meeste ateliers zijn open voor het publiek, legt hij uit. "Op dinsdagavond kun je bijvoorbeeld aan je fiets komen klussen. Onderdelen kunnen we ruilen. Het schilderatelier is vaak vol. Als je zelf investeert in een project en je deelt met de mensen die hier wonen, dan is er veel mogelijk."

De bewonersvergadering, de dinsdagavond erop, komt moeizaam op gang. "Daar worden administratieve beslissingen genomen," legt Erik uit. "Over nieuwe bewoners, verhuizingen, financiën, et cetera. Maar ook over expulsies, uitzettingen. Dat gebeurt weleens, maar alleen in extreme gevallen zoals sys­tematische wanbetaling, geweld, drugsgebruik of asociaal gedrag."

Bewoners komen thuis met vuilniszakken vol eten. "Dat halen we op bij supermarkten," vertelt Erik. "Die zouden dat anders weggooien omdat het morgen niet meer verkocht kan worden. Nu weten ze dat het goed terechtkomt."

Rond halftien kan het dan toch beginnen. Een vaste voorzitter is er niet. Een nieuwe bewoner wordt welkom geheten. Het is wat laat voor zijn vrouw en drie kinderen, van anderhalf, drieënhalf en elf jaar oud. Ze hebben nog veel te bespreken. Wat precies blijft een mysterie: voor de journalist is het tijd de bewoners met rust te laten.

:: De tentoonstelling van Catherine Antoine, Koningsstraat 123 rue Royale, loopt nog tot en met 26 februari in het Huis van Culturen en Sociale Samenhang, Mommaertsstraat 4, 1080 Sint-Jans-Molenbeek

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Brussel-Stad, Samenleving

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni