Hommage aan Patricia De Martelaere

Op 4 maart, dag op dag vijf jaar na haar overlijden, brengt Passa Porta in het Kaaitheater een hommage aan schrijfster, filosofe en hoogleraar Patricia De Martelaere.

De Martelaere liet een omvangrijk oeuvre na dat zich uitstrekt van het verlichtingsdenken tot het taoïsme, neergeschreven in romans (Nachtboek van een slapeloze, De schilder en zijn model, Het onverwachte antwoord), poëzie (Niets dat zegt) en essays (Een verlangen naar ontroostbaarheid, Wereldvreemdheid, Taoïsme. De weg om niet te volgen).

Bevriende kunstenaars Anne Teresa De Keersmaeker, Peter van Kraaij en Koen Peeters schreven een brief aan haar, die ze die avond zullen voorlezen, en actrice Maaike Neuville draagt fragmenten uit haar oeuvre voor. Ook beeldend kunstenaar Valérie Mannaerts werd uitgenodigd een brief te schrijven, wat uiteindelijk resulteerde in een kunstenaarsboek, dat die avond wordt voorgesteld.

Vanwaar de keuze voor een boek?
Valérie Mannaerts: Ik wou allang een kleine publicatie maken met het fotomateriaal dat ik heb verzameld gedurende de jaren dat ik haar heb gekend. Ik wilde graag iets van onze vriendschap en gesprekken tastbaar maken. De uitnodiging van Passa Porta vormde voor mij een extra reden om dat boek nu ook af te ronden.

Het boek bevat geen tekst, het is in zekere zin een brief in beelden.
Mannaerts: Dat is mijn taal, alleen op die manier had het echt zin voor mij. Ik ben geen schrijver, ik kan wel brieven schrijven, maar dat is iets anders dan voor een publiek schrijven. Ieder beeld in het boek heeft een heel directe band met haar: portretten, foto's van landschappen die we samen hebben gezien, objecten die ik heb gemaakt in die periode... Het is een verzameling van sequenties waarvan ik hoop dat ze een bepaalde sfeer overdraagt op de lezer. Het was heel belangrijk voor mij dat het iets van dat privékarakter zou behouden, maar tegelijk moet het hier ook los van kunnen staan, als boek is het een object op zich en overstijgt het het persoonlijke. Door er een editie in een kleine oplage van te maken, is er naar mijn gevoel een mooi evenwicht tussen het intieme en het publieke.

Wat vond jij het meest markante in haar denken en schrijven?
Mannaerts: Wat me altijd gefrappeerd heeft, is de directheid in haar taal en in haar emoties, wars van bijvoorbeeld de vraag of het politiek correct is om zo te denken. Het is alsof ze vanuit een andere logica of een ander waardepatroon omging met wat ze schreef en dacht. Dat resulteert in een hele frisse blik op de wereld. Die directheid in haar taal en haar gebruik van de taal, de soepele en onverwachte wendingen, de vaak gecondenseerde, heldere eenvoud – er gaat een enorme aantrekkingskracht van uit.

Welke plaats heeft je boek in jouw herinnering aan Patricia De Martelaere?
Mannaerts: Het is belangrijk dat ik dit heb kunnen maken, voor haar, voor mezelf, en voor de mensen rondom haar. Ik ervaar het ook wel als een cadeau naar haar toe, op een of andere manier breng ik haar toch iets dichterbij – dichter bij mezelf, dichter bij het publiek. Als iemand plots sterft, is dat heel radicaal. Met dit boekje is er in zekere zin iets wat voortduurt, iets wat blijft, iets waarin ze verder leeft. Zoals ze natuurlijk ook verder leeft in haar oeuvre. Dat is het fantastische aan literatuur: je kunt een boek telkens opnieuw openslaan, en heel die wereld is daar. Altijd bereikbaar. En telkens weer kan het helemaal binnendringen in je gedachtewereld.