Henri Simons: ‘Vlamingen, blijf niet in de Vijfhoek’

Dat Ecolo zware klappen gekregen heeft de jongste gewestverkiezingen, verbaast Henri Simons niet: “Een groene partij zal radicaal zijn of niet zijn.” Acht jaar geleden verliet Simons Ecolo, nadat hij zich in de luwte van het Atomium had terugetrokken als directeur. Nu is hij een PS’er. “Ik heb het geluk gehad op het hoogtepunt van mijn carrière te stoppen.” Uitgesproken ideeën heeft de man die alleen romans leest - “nooit moeilijke theoretische boeken” - nog wel.

T waalf jaar lang was Simons als eerste schepen en schepen van Stedenbouw de absolute sterkhouder van de Franstalige groenen in de stad Brussel en een gehaaid onderhandelaar op gewestniveau. Nu hij alleen nog als ‘technicus’ werkt, zoals hij het zelf noemt, laat hij zich nog maar slechts sporadisch interviewen. Voor BDW wil Simons wel uitleggen wat hem achter de schermen zoal bezighoudt.

“Ons systeem van gemeenteraadsverkiezingen deugt niet,” stelt Simons. “Het verwondert me niet dat de Brusselaars politiek afhaken. Kijk naar de coalities in de negentien gemeenten. Onafhankelijk van de uitslag zijn alle coalities mogelijk, ook coalities van verliezers. Dat tast de geloofwaardigheid van de politiek aan. Een voorbeeld: ik zeg niet dat PS-coryfee Philippe Moureaux levenslang burgemeester moet blijven, maar wat in Molenbeek gebeurd is, beantwoordt niet aan de wil van de kiezer. En Moureaux had wel degelijk de verkiezingen gewonnen.”

Simons is ondertussen voorstander van een systeem in twee rondes zoals in Frankrijk: “Als niemand in de eerste ronde de absolute meerderheid haalt, trekken er in de tweede ronde coalities naar de kiezer. De kiezer weet in Frankrijk dus voor welke combinatie hij stemt. Bij ons wordt de kiezer tijdens de tweede ronde – de ronde van het zoeken naar partners – uitgeschakeld. Het Franse systeem is veel democratischer.”

Maar Simons speelde het politieke spel vroeger zelf wel bikkelhard. In 2000 liet hij toenmalig burgemeester François-Xavier de Donnea (MR) op de avond van de verkiezingen urenlang wachten in de poepchique hotelsuite die de edelman afgehuurd had. Simons daagde nooit op en smeedde samen met Yvan Mayeur (PS) een progressieve coalitie. Exit de Donnea.

Men verwijt u weleens uw overstap te hebben gemaakt van Ecolo naar de PS.
Henri Simons: “Ik ben nog altijd een groene, dat heb ik ook bij mijn overstap naar de PS gezegd. Maar ik ben erg ontgoocheld in Ecolo. De groenen spellen anderen graag de les, maar doen niet wat ze zelf prediken. De voorbije legislatuur waren er op de acht ministers en staatssecretarissen maar liefst drie groenen, maar de mobiliteit in het gewest is ronduit ontgoochelend. Ik ben dan ook zeer tevreden dat de SPA’er Pascal Smet terug is van weggeweest. Smet komt soms een beetje arrogant over, hij heeft soms een beetje gekke ideeën – twee eigenschappen die we gemeen hebben – maar hij heeft wel ambitie voor deze stad.”

“Ik heb altijd tot de radicale vleugel van Ecolo behoord, de vleugel Paul Lanoye en Jacques Bauduin, niet tot de vleugel van Jean-Michel Javaux. Een groene partij hoort radicaal te zijn, anders heeft ze geen bestaansreden. Luister naar het discours van Isabelle Durant of CDH-minister Joëlle Milquet. Er is geen verschil tussen die twee, ze beginnen beide met te zeggen dat iets wit of zwart is en ze besluiten met het tegenovergestelde, zodat iedereen heeft gehoord wat hij wou horen. Een groene sociaaldemocraat heeft geen zin, dan kan je beter bij een rode sociaaldemocratische partij met een brede basis militeren, werken met de slager om de hoek en de gewone mensen.”

U bent altijd een pleitbezorger geweest van een kwaliteitsvolle, functionele openbare ruimte, met originele kunstwerken ook. Maar gaat het wel de goede kant uit met de openbare ruimte in Brussel?
Simons: “Ik ben zeer laïque. Ik sta dichter bij een vrijzinnige liberaal dan bij een centrumlinkse CDH’er. De invloed van godsdienstige groupuscules in het straatbeeld stemt me niet vrolijk. Kijk naar de Stalingradlaan met zijn vele theesalons, waar de populatie voor 90 procent uit mannen bestaat. Ik maak me daar grote zorgen over. In elke cultuur zijn mannen dominant in de openbare ruimte, en een vrouw die treuzelt of rondhangt is al verdacht. Tel daar dan nog een machocultuur bij, plus een radicale godsdienst, en je ziet waar we staan. Je moet constant op je hoede blijven voor godsdiensten. Ook daarom zou ik me niet meer thuis voelen bij Ecolo, omdat die partij onvoldoende strijdt voor de neutraliteit in de ziekenhuizen, de scholen en de openbare ruimte.”

Brussel evolueert naar meer drietaligheid: Frans, Nederlands en Engels. In het verleden was u daar niet zo enthousiast over.
Simons: “Ik ben altijd tevreden als ik hoor dat er opnieuw meer jonge Vlamingen in Brussel blijven hangen of komen wonen, alleen moeten ze zich wat meer over de stad verspreiden. De Vijfhoek, Schaarbeek en Sint-Gillis volstaan niet. En ik ben een absolute voorstander van de tweetaligheid, want dat maakt Brussel Brussel. Ik heb ook geen problemen met Engels, maar wel met verengelsing. City.dev (de nieuwe naam voor de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij Brussel, DV/CD), wat is dat voor iets? Het verengelsen is foute stadsmarketing. We moeten opvallen, en dat kunnen we beter met doorgedreven tweetaligheid.”

De kloof tussen rijk en arm neemt ook in Brussel toe.
Simons: “In het noorden van de stad kennen we een demografische boom, het mooie Bosvoorde is de enige gemeente die inwoners verliest. In de zone Ganshoren, Jette, Molenbeek en Laken is geen enkele boekhandel zoals Filigranes of Tropismes, de inwoners zijn op de grootwarenhuizen aangewezen voor hun lectuur. Er zijn ook geen grote theaters, en dat vind ik gevaarlijk. Cultuur is heel erg nodig. En natuurlijk moet een theater in Laken niet hetzelfde programma hebben als in Ukkel.”

U bent ook directeur van het Atomium. Hoe populair is die alomtegenwoordige Brusselse toren nog?
Simons: “Ik ben er nog altijd fier op dat ik als voorzitter (voor hij directeur werd, DV/CD) het Atomium heb kunnen renoveren binnen het voorziene budget en binnen de voorziene periode. Het aantal bezoekers is ook fel toegenomen na de renovatie: van 250.000 naar 600.000 per jaar. Voor de renovatie was twee derde van de bezoekers Belg, nu zijn het twee derde buitenlanders. De Franse bezoekers zijn met 20 procent gestegen. Dat is onder anderen te danken aan onze goede samenwerking met de Franse regionale krant La Voix du Nord.”
“Ik vind het daarentegen jammer dat ik langs Vlaamse kant zo weinig medewerking krijg. Bij de RTBF moet ik met één persoon praten om te kunnen adverteren, bij de VRT met weet-ik-veel-hoeveel.”

“Ook Mini-Europa is zeer nuttig voor ons. We verkopen 240.000 gezamenlijke tickets. Jonge Israëli’s bijvoorbeeld zijn gek op Mini-Europa. Als Mini-Europa in 2016 verdwijnt voor het Neoproject, moet er een nieuwe tweede attractie komen op de Heizel. Het Atomium is de locomotief voor de hele Heizel, maar een tweede trekpleister is goed voor ons.”

Hoe wil u de geschiedenis ingaan? Dat is toch de bezorgdheid van iedereen die in de politiek stapt, of er in heeft gezeten?
Simons: “Hoe ik moet herinnerd worden? Moet dat mijn ambitie zijn? Maar als u dan toch aandringt: als schepen van de stad Brussel, al vind ik zelf mijn werk als federaal volksvertegenwoordiger belangrijker. Ik lig samen met Denis Grimberghs, Yvan Mayeur en Olivier Maingain aan de basis van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen.”

“Ik heb geluk gehad dat ik na afloop van mijn schepencarrière directeur van het Atomium kon worden. Ik zat trouwens op de oppositiebanken toen ik benoemd werd. Veel politici vallen in een zwart gat. Dat is mij bespaard gebleven. Afgeserveerd worden op je hoogtepunt, ik kan dat iedereen aanraden (lacht).”

“Mijn leven ligt in Brussel, ik heb deze stad mee bestuurd. Maar cultureel is mijn stad Parijs, een stad met dertien miljoen inwoners, een stad waar op een doordeweekse dag zestig mensen naar een cultfilm in een weinig bekende cinema trekken. Ik ben een Franstalige, een ‘romanofiel’, de romaanse talen zijn mijn wereld.”