Grensgevallen op festival Jazzeux

Met het nieuwe tweedaagse festival Jazzeux zoekt de Beursschouwburg de grenzen van de jazz op door er af en toe over te gaan. De affiche omarmt een muziekstijl die ondertussen een manier van leven en musiceren is geworden, en geeft tegelijk kritiek op een genre dat alleen maar een toekomst heeft als het kan blijven mengen en evolueren. Vier tips.

Inwolves: bevlogen slagkracht uit het Meetjesland

“We moeten daar eerlijk in zijn: Inwolves is geen jazz,” zegt de Adegemse drumster Karen Willems over haar muzikale speeltuin en het pseudoniem waaronder ze net het begeesterde album Air+ uitbracht. “Ik vind jazz geweldig, heb het aan de academie gevolgd en studeer het graag, want het geeft je de grootste vrijheid die je als muzikant kan hebben.”

Maar het palet van Inwolves - analoge synths, drums, sporadisch wat stemmen - is nu eenmaal donkerder en minimalistischer dan dat van de doordeweekse jazzband. De + in de albumtitel verwijst naar de tweede adem van de band, die in 2012 onder een klassieker gesternte opdook, met ook nog cello en vleugelpiano in de line-up, maar al gauw het solo-zolderkamerproject werd van de frontvrouw.

Haar bevlogen slagkracht viel de voorbije jaren op achter de drumkit van Yuko en als cocktaildrumster bij het Afrikaanse Wait For Me-project van Zita Swoon Group. Recent nog werd ze door Walter Verdin gerecruteerd voor het eenmalige reünieconcert van Pas De Deux. Pas nadat ze dit solodebuut had afgewerkt haalde ze er met Jürgen de Blonde (Portables) en Ward Dupan (Low Vertical) twee toetsenisten bij die het sfeervolle geluid live meer armslag konden geven.

Check openingstrack “Trees de Drongengoed”. Zelf spreekt ze het op zijn Vlaams uit, maar net zo goed verwijst ze naar de bomen van het bos waar ze elke ochtend doorheen jogt, oog in oog met de natuur van het Meetjesland.

“Een bos heeft verschillende gedaantes: het kan superschoon zijn - één ochtend op twee zie ik een hertje - maar ook beangstigend. Afhankelijk van de muziek die ik beluister krijg ik er een heel ander gevoel bij.” Die natuurlijke inspiratiebron zal altijd verbonden blijven met Inwolves. Dat bewijzen de video’s die meelopen tijdens de intense liveconcerten, telkens afgesloten met het spannende “Heermoes”. “Da’s ook een kruid dat gebruikt werd tegen krankzinnigheid. We gaan dus helemaal loos. Wat is er mooier dan weg zijn en wel zien waar je uitkomt? Is dat trouwens ook niet typisch jazz?”

STUFF: een maffe feesttrip

“Soms ben ik van mening dat steeds meer andere genres de taak van de jazz overnemen, want was die in de tijd van Miles in The Sky (1968) niet altijd vooruitstrevend?” De jonge drummer Lander Ghyselinck vraagt het zich niet alleen af. Hij heeft er ook een antwoord op gevonden.

Zijn groovy collectief STUFF. haalde zijn naam en inspiratie niet alleen van het gelijknamige nummer op de baanbrekende fusionplaat van Davis, de band die Ghyselinck drie jaar geleden oprichtte ademt ook de geest van de grootmeester uit. “Ik vind het belangrijk dat muziek niet stagneert, maar blijft evolueren. Toen ik net was afgestudeerd aan het Brusselse conservatorium van Brussel wilde ik losbreken uit de traditionele jazz en meer groovegericht aan de slag gaan, maar wel met de harmonische bagage van de jazz.”

Dus stelde hij een band samen met muzikanten die vooral oor hadden voor klank. Elke eerste donderdag van de maand werd de Gentse muziekkroeg White Cat ingepalmd om te improviseren over voornamelijk old-school hiphoptracks. Het opfokken van covers en het omarmen van elektronica werden het dada van de bende. “We zijn een nachtmerrie voor elke klanktechnicus, want het duurt een uur om alles live op te stellen,” zegt de drummer-bandleader die vooral een maffe blend wil maken van geluiden.

“We halen dingen uit hun context en draaien rollen om. Zo bespeelt Andrew (Claes) de EWI sax, een blaasinstrument dat eigenlijk een synthesizer is en dus ook een baslijn kan spelen, en kan Dries (Laheye), onze bassist, melodieën spelen met een octaver.” Momenteel knutselt de band, die verder nog bestaat uit toetsenist Joris Caluwaerts en deejay Mixmaster Menno, een eerste langspeler in elkaar, waarop na de hommages uit de beginperiode vooral eigen werk te horen zal zijn.”

Gyselinck is vooral blij dat de Beursschouwburg hen een plek als afsluiter van Jazzeux aanbood, want “de nacht hoort erbij. Er moet ruimte zijn om te improviseren, te dansen en te feesten.”

Black Flower

“Black Flower neemt je mee op een lucide reis doorheen de tuinen van het Abbesijnse hiernamaals”. Dit is geen speciale aanbieding van een intergalactisch reisbureau maar een zinsnede uit de perstekst over de nieuwe groep rond saxofonist Nathan Daems (Ragini Trio, Antwerp Gipsy Ska Orchestra) die ons hierbij een korte handleiding verschaft om het meest te genieten van de muzikale trip die hij voorstelt samen met Jon Birdsong, Simon Segers, Filip Vandebril en Wouter Haest.

“Achter de groepsnaam zelf moet je geen concrete betekenis zoeken. We houden alles open omdat we ons niet willen vastpinnen op een stijl. Onze muziek groeit als een plant in een fictief land. Deze keer waren de erfenis van Mulatu Astatke en de uitstekende verzamelreeks ‘Éthiopiques’ onze grootste inspiratiebronnen maar dat kan en zal in de toekomst zeker nog wijzigen.

Vandaar ook de cd-titel ‘Abyssinia Afterlife’. Dat wijst op de manier waarop wij de vroegere muziek interpreteren en nieuw leven geven. Ik wil hierbij duidelijk stellen dat onze interesse voor die Ethiopische traditie gespeend is van elk greintje sentimenteel exotisme. We hebben geen romantisch beeld van die muziek maar het is de kwaliteit ervan die ons aantrekt. Dankzij internet kunnen we dit alles nu makkelijk ontdekken. Dat is tekenend voor onze generatie. Wij groeiden niet op met een zuiver Vlaamse traditie van liederen en poëzie maar waren onderhevig aan een samenraapsel uit de hele wereld, de mengelmoes van een culturele globalisering.”

En de jazz in dit alles? “Alle groepsleden hebben een jazzachtergrond, dat kunnen en willen we zeker niet wegsteken maar pure traditie zal je bij ons niet horen. We schrikken wel niet terug van een stevige portie improvisatie zodat er toch aansluiting is.” (GTB)

Raf D Backer

De artiest die tijdens dit festival het kortst de meer traditionele erfenis van de jazz benadert, is toetsenist en Hammond B3 wizard Raphaël Debacker aka Raf D Backer. Toch kleurt ook hij lustig buiten de lijntjes. Zijn palet is rijkelijk samengesteld met stijlelementen uit soul, blues en gospel.

Op zijn debuut-cd ‘Rising Joy’ horen we een sterk staaltje pure souljazz à la Ramsey Lewis, Les McCann en Eddie Harris maar verrijkt met een modern tintje. Een uiterst doordachte keuze blijkt. “De platen van Ray Charles stuwden mij als jonge gast in die richting. Daarnaast ontwikkelde ik een liefde voor de muziek uit New Orleans met als grote voorbeelden Dr. John, Professor Longhair en Allen Toussaint. Vervolgens raakte ik verslingerd aan de gospel uit de jaren zestig om uiteindelijk te belanden bij Medeski Martin & Wood.

Niet alleen wat zij als trio doen maar vooral ook hun samenwerking met John Scofield vind ik zeer inspirerend. Je hoort de traditie maar met een tikkeltje modernisme erbij zodat het nooit verzandt in oubollige nostalgie.”

Dat hij voor de opnamen hulp kreeg van zowel Daniel Romeo (met wie Backer regelmatig samenspeelt) als Eric Legnini (zijn vroegere leraar aan het Conservatorium) was mooi meegenomen. Beide heren trekken de lijn van jazz graag door richting soul, hiphop en funk. En dat hoor je hier duidelijk.

Toch zijn er twee waarden die bij Backer primeren: spiritualiteit en oprechtheid. “Ik hecht geen belang aan de religieuze overtuiging van de pure gospel maar wel aan bepaalde waarden in het leven zoals oprechtheid. Als je daar rekening mee houdt, kan je volgens mij al heel ver komen.” Een visie die duidelijk resultaat oplevert want Backer toerde recent nog met Beverly Jo Scott en de Canadese zangeres Kellylee Evans.