Geld vliegt door de schoorsteen van de Brusselaar

Batibouw focust dit jaar specifiek op renovatie. Een thema dat in Brussel meer dan in landelijke regio’s aan de orde is. Het gewest sleurt een erfenis aan 164.500 woningen van vóór 1972 mee, of 92 procent van alle private woonsten in Brussel. Met alle ouderdomskwalen vandien. Daarmee zijn Brusselaars wellicht de grootste energieverspillers van het land: hun geld vliegt door de kieren.

L uchtspouwen tussen twee muren. Het is lang dé gulden bouwregel van de baksteensector geweest om huizen te isoleren met een luchtlaag geprakt tussen de buitenmuur en de binnenmuur. Daar staat Brussel ook vol van. En dat is een van de grote boosdoeners voor energiezuinig wonen. Ook al focust de regelgeving nu op de Passiefcertificatie, die veeleer de nieuwbouw aanbelangt. Maar nieuwbouw is minder aan de orde in de stad, door het beperkt aantal bouwpercelen. Dus wie Brussel zegt, zegt oude(re), particuliere huizen.

Isolatiemateriaal
Het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) geeft het volgende mee, bevestigt Leefmilieu Brussel. “Van ongeveer 178.000 residentiële woningen (huizen en appartementsgebouwen) in het Brussels Gewest dateren amper 14.300 woningen van na 1970. Er zijn geen beschikbare statistieken die de gebouwen jonger dan 45 jaar in kaart brengen.”

Het jaar 1972 (eerste oliecrisis, red.) staat bekend als het kantelmoment in energiebewuster bouwen. De rekensom is dus snel gemaakt. Voor Brussel dateert 92 procent van de private woningen (164.500 individuele woonsten, red.) van vóór het eerste energiebewustzijn.

“Dit cijfer geeft het ‘vernieuwbaar’ potentieel niet echt mee,” bevestigt Julie Harson, communicatiehoofd bij Leefmilieu Brussel. “Om het renoveerbaar aantal te hebben, zou moeten bekeken worden hoeveel huizen en appartementen de jongste vijftig jaar aangepakt werden. Maar daar is geen statistiek van bijgehouden.”

Wel wordt door Leefmilieu Brussel geschat dat “in vijftien jaar tijd (1997-2012) elk jaar gemiddeld 32 van de 10.000 woningen worden gerenoveerd (0,32 procent).” Dat betekent zo’n 4,8 procent van het Brusselse (oudere) woningbestand. “Het gaat hier niet om een potentieel, maar dus wel degelijk over een belangrijk aantal uitgevoerde renovaties,” aldus nog Leefmilieu Brussel. Het is echter duidelijk dat “de private woningen gemiddeld maar om de 50 tot 60 jaar worden gerenoveerd.” Nog veel renovatiewerk aan de winkel, met het oude huizenbestand in Brussel.

Met reden heeft het salon Batibouw dit jaar dus als leidmotief ‘Start to renovate’. Het zijn de kleine renovatiewerkjes die (cumulatief) veel opbrengen, zo luidt het.

Geert Maes, algemeen directeur Batibouw, ziet het zo: “In een stad als Brussel is werk aan de winkel. Met kleine renovaties bedoelen we bijvoorbeeld de investering in een nieuwe verwarmingsketel, terwijl aan de rest van het huis niets verandert. Of een aanpak met isolatiemateriaal. Of dubbele of driedubbele beglazing, maar nooit vooraleer dak of muren zijn aangepakt. België telt bijna 2,5 miljoen woningen, kant en klaar gebouwd. De helft daarvan is veertig tot vijftig jaar en ouder. Tot twintig jaar geleden stelde de baksteensector dat een luchtspouw de beste isolator was. Nadien kwamen Isover, Rockwool en alle isolatiemateriaalvarianten bewijzen dat eerst twaalf, dan veertien, nadien zestien tot achttien centimeter isolatiemateriaal nodig was. Maar ik zeg: men kan blijven isoleren, maar op een bepaald ogenblik is het sop de kolen niet meer waard. Meer nog, je wint je investering niet meer terug tijdens je leven. Spaar dus geld uit door de juiste volgorde in renovaties te doen.”

Energieverbruik
Batibouw focust op de particulier, maar die beseft dat de overheidssteun is geslonken anno 2015.

Geert Maes: “Inderdaad, vandaar dat we zeggen, als je renoveert, ga dan bewust om met je geld én je tijd. Faseren is meer dan ooit de techniek en aanpak. En begin met de logische zaken. De tijd van overheidstoelagen, - trouwens ook met zijn negatieve kantjes - ligt achter ons. De overheid gaf subsidies voor zonnepanelen, en wat zagen we? Er gingen mensen zonnepanelen op het dak leggen, terwijl de muren niet geïsoleerd waren. Sorry, dat had niet alleen geen zin, het was zelfs dom dat de overheid in die omstandigheden euro’s toeschoof.”

En dan, ook en vooral buiten Brussel, is er nog het probleem van het oversized wonen. Maes: “We zien stilaan een zelfregulerend systeem opduiken. De grote huizen en villa’s van de huidige generatie vijftig- en zestigplussers voldoen niet meer aan de EPB en andere normen. En de onderhoudskosten lopen op. De markt zal zichzelf reguleren, door de verkoop van die geldverslindende panden en de terugkeer naar het appartement in de stad."

"Naast makkelijker wonen (dicht bij winkels, theaterzalen, de (klein)kinderen,...) is het ook beterkoop in energieverbruik. Dat kan weleens de tendens worden. Al zal je daar vóór 2020 nog niets van merken. De overheden zouden daar meer stimulansen mogen toe aanreiken.”

Luxeverwarmingsketel
Wat is de interessantste belegging, vragen we de Batibouw-CEO nog, in het besef dat spaargeld niets meer opbrengt en leningen goedkoop blijven.

Maes: “Renoveren blijft een goede investering. Omdat het op termijn energie bespaart in de woning en bijgevolg geld in de portemonnee. En omdat het huis hierdoor op termijn meer waard wordt. Je houdt de woning hedendaagser wat betreft materiaal. En ooit komt de dag dat de verplichtingen zo zullen zijn, wat betreft duurzaamheids- en ecologische normen, dat je je huis niet meer kwijtgeraakt als je dat niet hebt gedaan. Daar waar zonnepanelen de kers op de taart zouden geweest zijn, heb ik liever dat men investeert in de taart zelf. En de taart is: isolatie, dubbelglas en een nieuwe verwarmingsketel."

"Er staan nog veel verwarmingsketels van twintig jaar en ouder, die het wel nog allemaal uitstekend doen, maar die geldslikkers zijn. Zelfs de duurste luxeverwarmingsketel van toen verbruikt stukken meer dan zijn jongste broertje. Als je 5.000 euro hebt, begin dan met de verwarmingsketel, en wacht met de droom van de betere beglazing. Het zal van dag één energie en uitgaven besparen.”

Batibouw, Brussels Expo, Belgiëplein 1, Laken, van zaterdag 28/2 tot zondag 8/3 (10-18u30), op 5/3 nocturne tot 23u.
Voor professionals open op 26 en 27/2, www.batibouw.be/nl