Brussels meest hermetische museum opent deuren

De artistieke duizendpoot Serge Helholc lijkt met zijn lange blonde krullen boven een weldoorvoede gestalte wat op een barokke engel. Hij wordt dan ook wel eens de engel van de Oude Markt genoemd. Want daar woont hij, in een hoog, hemelsblauw geschilderd huis dat hij zijn toren noemt, met het woord spiritualité prominent op de gevel.

Het 'Musée imaginaire et la rose identique' dat Serge Helholc negen jaar geleden aan het Vossenplein installeerde, begint nu aan een tweede leven. De naam van het denkbeeldig museum verwijst naar een publicatie van André Malraux, Nobelprijswinnaar literatuur en cultuurminister onder De Gaulle. Malraux stelde dat de toekomst 'spirituel' zou zijn - behorende tot het rijk van de geest - of niét zou zijn. Helholc wil met zijn museum vooral aandacht hebben voor de zielstoestanden die tot de creatie van de kunstwerken hebben geleid.
De schilder-beeldhouwer-juwelenontwerper wil de poëzie terugwinnen door de meest diverse objecten uit te stallen. Daarbij horen knipoogjes bij naar het werk van Marcel Broodthaers en even ingenieuze als onvertaalbaarbare woordspelletjes. Het publiek bleef totnogtoe nog al te vaak gefascineerd maar onbevredigd voor het uitstalraam van Brussels meest hermetische museum staan. Daar komt nu verandering in: Helholc zal voor onbepaalde tijd, maar enkel op afspraak, de poorten van zijn magische grot openen. En een zielsverwant gaat in Miami een zustermuseum opzetten.

Eenhoorn versus paard
Ter gelegenheid van de 175ste verjaardag van België en de zomerse Horse Parade heeft hij verscheidene eenhoorns ontworpen. De eenhoorn is een alomtegenwoordig symbool in de kunst, dat fungeert als symbool van trouw en de waarheid. "Je kent toch het Duitse spreekwoord: 'Als je de waarheid gaat zeggen, zorg dan dat je paard klaar staat om er onmiddellijk vandoor te gaan'", lacht de kunstenaar. Zijn eenhoornsculptuur werd samen met enkele paarden geselecteerd en wordt nog tot 21 juli op de esplanade van het Jubelpark getoond. In de blauwe toren exposeert hij een serie van zijn recent ontworpen juwelen en kunstvoorwerpen die hij in opdracht van juweliers maakte. Momenteel werkt hij veel met goud- en zilverdraad en ruwe diamant, die hij in stoffen verwerkt. Het transformeren van harde materie tot iets soepels intrigeert hem: " Weeftechnieken creëren banden met het verleden en de toekomst; ik hou van knopen maken. Draden samenvoegen symboliseert het aanknopen van vriendschappelijke relaties."

Waar komt zijn obsessie voor fel blauw vandaan? "Blauw is de kleur die alles absorbeert, het symbool van de geest en de hemel", legt Helholc uit. Zo bedacht hij onder meer het concept en de inrichting van het restaurant 'Bleu de toi'. De naam van het etablissement is een onvertaalbare woordspeling maar wil zoveel zeggen als 'stapelverliefd op jou'. En vanwaar de verwijzing naar die roos in de naam van zijn museum? "Ter nagedachtenis aan mijn moeders vader, die Salomon Rosen heette en het motto 'Geen rozen zonder doornen' koesterde", legt Helholc uit. "Tijdens de tweede wereldoorlog dook hij onder in Marollen, die toen een erg Joodse buurt was met veel ateliers. Net zoals Anne Frank in Amsterdam probeerde hij te overleven in een achterhuis. Maar ook hij werd opgepakt en kwam tenslotte om het leven tijdens de laatste dodenmars, toen de kampen ontruimd werden. Toen ik dit huis als kandidaat-koper bezocht, en even de kerk ernaast binnenstapte, zag ik er een madonna met een roos in de hand, maar één zónder doornen. Ik beschouwde het als een surrealistische boodschap van mijn grootvader en kocht het pand."

"Ken je trouwens de bijnaam die het Vossenplein heeft, behalve Oude Met: Hirsch par terre", vertelt Helholc. "In de omgeving van de Beurs had je voor de oorlog het chique warenhuis van de familie Hirsch en vijfhonderd meter verder trof je Joodse kleermakers en schoenlappers aan, die oude schoenen uit elkaar haalden en de minst versleten stukken recycleerden om er 'nieuwe' schoenen van te maken. Ze brachten hier hun waren op een oud vloerkleed aan de man: Hirsch par terre. En ook nu nog kijk ik gefascineerd naar het dagelijks gebeuren hier op de markt. Steeds weer komen vrachtwagens 's morgens vroeg hun lading lossen. In een mum van tijd ligt het plein vol met de meest diverse getuigenissen van honderden mensenlevens. Deze vormen ons collectief erfgoed en het hangt van ons af of we er in gaan vissen of niet. En in het begin van de namiddag verdwijnt alles weer. Het is haast een metafysisch, kosmisch fenomeen, net als eb en vloed."

:: Musée imaginaire et la rose identique, Vossenplein, 1000 Brussel. Te bezoeken op afspraak.
Inlichtingen: tel 0498-39.95.13