Bozar Electronic Arts Festival: Luisterspelen 2.0

Bovenstaande titel zinspeelt op de 'hoorspelen 2.0' die schrijfster Saskia De Coster en muzikante Inne Eysermans bouwen met klanken, maar is op wel meer concerten, performances en installaties van toepassing die de derde editie van het Bozar Electronic Arts Festival kleuren.

Op de grens tussen kunst, avant-garde, hedendaags klassiek en elektronisch sounddesign stelde de hoofdstedelijke cultuurtempel een affiche samen met internationale kleppers als Nils Frahm, Ben Frost en Fuck Buttons en intrigerende samenwerkingsverbanden die zich niet laten kisten door conventies. De gemene deler is dat ze bewust anders willen klinken en zo een eigen(tijdse) smoel opzetten.

NILS FRAHM - stille compromissenbreker.

Ja, het feit dat zijn vader Klaus werkte als hoesontwerper van het vermaarde ECM-label heeft de Duitse pianist, componist en producer Nils Frahm een voorsprong gegeven op generatiegenoten: "Ik kende Steve Reich voor ik kon lopen, kan me levendig herinneren hoe opgewonden ik op mijn elfde raakte van een John Surman-saxsolo, en Miles Davis deed me als kind al heftig verlangen naar een Fender Rhodes."

Maar dat alleen verklaart niet waarom hij zich de voorbije jaren heeft ontwikkeld tot een van de moedigste en veelzijdigste muzikanten van zijn generatie. In een tijd waarin alles snel moet gaan, brengt hij via Erased Tapes regelmatig albums uit die verstillen. "We bevinden ons in een tijdsframe waarin iets heel stils radicaler is dan iets luids," zegt hij vanuit zijn Berlijnse studio. "Door de piano zo stil te doen klinken dat het bijna een omgevingsgeluid wordt, help ik het publiek opnieuw in te beelden hoe mooi stilte is." Frahms contemplatieve aanpak, op de grens tussen klassiek, hedendaags en elektronisch, scoort zowel op rockpodia als in schouwburgen. "Een deel van mijn oeuvre botst altijd met de zaal waarin ik speel. Zo breek ik elke avond conventies."

In Bozar zal hij onuitgebrachte tracks combineren met composities uit het livealbum Spaces. "Mijn houding tegenover die nummers verandert constant: eerst waren het improvisaties en ruwe schetsen. Na de mix werden het composities. Nu ik er opnieuw mee toer, borrelen er weer nieuwe ideeën op." Een dag voor zijn passage in Brussel zal Frahm de Una Corda, een speciaal naar zijn smaak ontworpen piano, inwijden in de Kölner Philharmonie. "Meer dan een ongebreidelde liefde voor de piano is het een statement dat we het compromis niet hoeven te aanvaarden, dat anders zijn en klinken mag."

info: 26/9, 21.30, Henry Le Boeufzaal

SASKIA DE COSTER & INNE EYSERMANS - een literaire reanimatiepoging

Omdat literatuur zoals je het elke dag op je bord krijgt haar van tijd tot tijd "te veilig en te dood" is, heeft schrijfster Saskia De Coster zich een interdisciplinaire vrijplaats gecreëerd. Samen met Amatorski-zangeres en muzikante Inne Eysermans vertelt ze sinds kort verhalen die niet lopen volgens ouderwetse lineaire patronen.

De band tussen de twee is alleen maar sterker geworden sinds De Coster een tekst schreef voor Amatorski's jongste album, From clay to figures. Hun zogenaamde 'hoorspelen 2.0', waarin klanken de bouwstenen van het verhaal vormen, noemt ze een hedendaagse reanimatiepoging van het luisterspel. Er was al Heinz, gebaseerd op de zelfgemaakte cassettes van de dementerende oom van De Coster, en straks verklankt het duo op het WO I-herdenkingsevent GoneWest het verhaal van de onderwaterzetting.

Maar eerst brengen ze 21, hun eerste Engelstalige hoorspel. "Het uitspreken van 'eenentwintig' duurt gemiddeld één seconde," legt De Coster uit, die nog meegeeft dat er in elke taal zo'n 'tijdmeter' bestaat. "Ik gebruik het woord 'eenentwintig' vervolgens om dynamiek te creëren in het verhaal, om de ruimte te vullen," zegt Eysermans. "Via het tijdsbegrip vinden tekst en klank elkaar," vult De Coster aan.

"21 gaat over iemand die probeert de tijd te laten passeren en haar liefdesverdriet te vergeten door zich in herhalingen onder te dompelen. Ze doet dat letterlijk door haar appartement te vullen met ballonnen. Elke ballon staat voor één seconde. Dat idee heeft Inne in klank omgezet. Zoals ik de ruimtes creëer, bouwt zij met klanken. En dat is erg dankbaar, want een klank is heel direct en kan een toon zetten die luisteraars meeneemt in je verhaal. Het is alsof je met dat personage in de ruimte zit en haar verdriet mee ondergaat en overwint."

info: 27/9, 19.30 & 21.30, Zaal M

LUMISOKEA - gevoelig geluidsontwerp

De Belgische sounddesigner Koenraad Ecker en de Italiaanse pianist Andrea Taeggi leerden elkaar kennen tijdens de jazz-opleiding aan het conservatorium in Amsterdam. "Eerst maakten we nog elektronische muziek waarin de geprepareerde piano van Andrea de meest prominente rol speelde, maar daar zijn we steeds verder van afgedreven."

Ecker beschrijft de evolutie van hun groep Lumisokea vanuit Göteborg, waar hij in de opera (met zijn andere project Stray Dogs) de soundtrack creëert van een hedendaagse dansvoorstelling. Die gaat een week voor de nieuwe liveset in Bozar in première. Terwijl de vorige plaat van het duo nog gebaseerd was op de intense, circulaire ritmes, heeft het Mnemosyne, dat in oktober verschijnt, op een zittend publiek afgestemd. Het palet is subtieler en wat onderkoeld, grijpt meer terug naar de geluidsontwerpen op hun eerste platen.

"Mnemosyne is eerder een hoorspel dan een dansplaat. Het is een nachtplaat die je ondergaat. De titel verwijst niet voor niets naar de Griekse godin van de slaap. Veel opnames zijn gemaakt met analoge synths die je nergens meer vindt. In samenspel met akoestische stukken en veldopnames lijkt het een plaat die ergens ver weg verstopt is in een bos, wat versleten en geërodeerd. Die erosie mag je letterlijk nemen, in het fysieke van het verdwijnen. Maar ze is ook terug te vinden in het abstracte van de herinnering."

Live krijgen de tranceopwekkende klanken van Lumisokea opnieuw het gezelschap van de meditatieve, op rook geprojecteerde lichtstralen van videoartiest Yannick Jacquet, alias Legoman. "Ze helpen je je los te koppelen van je omgeving en te concentreren op de muziek. Dat is dankbaar wanneer je, zoals wij, met de perceptie, de gedachten en associaties van de luisteraar wilt spelen."

Info: 27/9, 1.30, Studio

Bozar Electronic Arts Festival

data: 25/9, 19.00, gratis + 26/9, 18.00, €19 + 27/9, 10.00, €19

tickets: pass: €30

waar: Bozar, Brussel