Anneessens Palace: van arbeidersbuurt naar verhalenfabriek

De Anneessenswijk projecteert een maand lang haar herinneringen. In een tot cinema Anneessens Palace omgebouwde woonwagen en kijkdozen op het Anneessensplein en in een verhalenparcours laat een ‘beruchte’ buurt zelf van zich spreken.

“Anneessens Palace (de latere Phenix en Star), de buurtcinema van weleer, is slechts een mooie metafoor voor een wijkproject dat rond de herinneringen van de buurt werkt,” zegt Maud Seuntjens van het BNA-BBOT (Bruxelles nous appartient - Brussel behoort ons toe) dat samen met Erfgoedcel Brussel negen maanden op microniveau naar de Anneessensbuurt in de Vijfhoek trok. “Hoewel we focusten op de naoorlogse periode tot nu, waren er nog residuen van vroegere geschiedenis(sen) in de verhalen van de mensen, zoals de negentiende-eeuwse bleekweide van voor de Anneessenswijk werd verkaveld en Romeinse potscherven in de buurt van de Anderlechtsesteenweg (de vroegere ‘Rechte weg’). Wat ook opviel, is hoeveel buurtbewoners zelf aan historisch onderzoek doen. Fernand Mouradoglou, die tot midden de jaren 1990 de ijzerwarenwinkel Saint-Michel op de Anderlechtsesteenweg openhield, schreef de geschiedenis van de Washuisstraat, met de hand nog.”

Kolen als pralines
Het programmaboekje is geïnspireerd op de weinige bewaarde exemplaren van de oude cinema. Voor de expo in thematische kijkdozen op het Anneessensplein werd geput uit privé- en openbare archieven en getuigenissen. U kunt lezen over het verzet tegen de vertoning van de ‘propagandafilm’ The Green Berets (John Wayne) ten tijde van de Vietnamoorlog of luisteren naar stemmen van de eerste generatie Marokkanen over de eerste halalslager of een onvergetelijke zonnestraal bij de kapper.

Wat er zich afspeelde achter de gevels en winkelpuien van het Anneessensplein, de Artesiëstraat, Volderstraat, Gierstraat, Kuregemstraat, Loofstraat, Anderlechtsesteenweg en Rapenstraat krijgt u op de audiogids te horen van de buurtbewoners zelf. De wandeling wordt af en toe ontroerend of unheimlich, zoals wanneer de kolenhandelaar wordt opgevoerd die de bestellingen meticuleus afwoog als waren het pralines: “Ik zie hem nog voor me.”

De ‘cinemazaal’ toont archiefmateriaal uit 1927, waarop de arbeidersateliers nog te zien zijn, maar ook een film van Els Dietvorst die er van 1999 tot 2006 zelf woonde, verhalen uit de eerste beschutte werkplaats van België L’Ouvroir, een film over huis Lemonnier en een animatiefilm met partner Projet Cohesion Social - Habitat et Rénovation.

Niet alleen oude netwerken werden blootgelegd, maar ook nieuwe banden werden gesmeed: “Vincen Beeckman van Recyclart zocht naar de mensen op de groepsfoto’s genomen door pater Philippe Heymans, die ook wel de eerste straathoekwerker wordt genoemd. Vanaf de jaren 1960 ving hij migranten en niet-migranten op, veelal met drugsproblemen, stichtte de voetbalclub FC Barcelona, later opgegaan in minivoetbalclub Mini-Anneessens, en bezorgde hen de vakantie van hun leven naar hun geboorteland Spanje. Hij overleed zes jaar geleden, maar toch kennen alle jongeren uit de buurt nog zijn naam. Er zijn verder live radio-uitzendingen van jeugdcentrum Dolto met tips over de buurt, en radiomaker Lucas Derycke verbindt het leven van broeders en kerkgangers met de panelen van de kruisweg in de Sint-Antonius Van Paduakerk. Aan het eind van de maand kan u meedebatteren over een permanente herinneringsplek.”

Meer info op www.bna-bbot.be