Al sportend taal trainen

Oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Zo krijg je een taal echt onder de knie. Om anderstaligen die kans te geven, heeft de sportdienst van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), in samenwerking met het Huis van Nederlands Brussel, Oefenkans NL in het leven geroepen. Daarmee konden cursisten Nederlands de taal oefenen als begeleider tijdens sportactiviteiten. Het werd een succes.

“Oefenkans NL is ontstaan doordat we onze lesgeverpool wouden diversifiëren,” vertelt Kevin Friant (29), deskundige beheer lesgeverpool en kadervorming bij de VGC-sportdienst. “Slechts 27 procent van onze lesgevers komt uit Brussel, er is hier dus heel wat potentieel. Daarom hebben we een stuurgroep samengesteld, waarin onder meer het Huis van Nederlands een partner was, en hebben we op twee sporen gewerkt: we hebben ingezet op laagdrempelige vorming en het creëren van oefenkansen.”

De verschillende partners gingen via hun communicatie-instrumenten op zoek naar mensen die Nederlands als tweede taal leren en interesse hebben in het werken met kinderen en/of sport. Aangezien het om een pilootproject ging, werd er geen grootse wervingscampagne opgezet. Maar dat bleek helemaal niet nodig. “Er waren veel meer kandidaten dan dat er plaatsen waren,” aldus Lauriane Van der Eecken (30), coördinator taalpromotie en oefenkansen bij het Huis van Nederlands. “In totaal hebben er een twintigtal mensen deelgenomen, sommigen onder hen hebben meerdere trajecten afgewerkt. Het waren uiteenlopende profielen, zowel wat betreft leeftijd (steeds ouder dan achttien) als wat betreft achtergrond.”

“Ongeveer een derde van de mensen die NT2 volgen (Nederlands als tweede taal, red.) zijn Belg. Zij die aan Oefenkans NL hebben deelgenomen, hadden tussen de driehonderd en zeshonderd lesuren afgewerkt. Dat was ook nodig. Aan een dergelijk project deelnemen kan alleen als je een goede basis hebt. Je moet de nodige zelfzekerheid hebben.”

De kandidaten werden uitgenodigd voor een intakegesprek, zodat de juiste personen geselecteerd werden. Degenen die mochten deelnemen aan Oefenkans NL konden kiezen voor een sportkamp (een hele week lang tijdens een schoolvakantie) of de sportacademie (elke zaterdag gedurende minstens drie maanden). De kansen die ze kregen, waren volgens Van der Eecken fantastisch. “Er bestaan laagdrempelige initiatieven zoals conversatietafels, maar dit vrijwilligerswerk is ideaal voor zij die een wat hoger niveau hebben. Het is zeer waardevol. Er is vandaag steeds meer aandacht voor dergelijke initiatieven om een taal aan te leren.”

Hoepel
De vrijwilligers werden ingeschakeld als assistent-lesgevers tijdens het sportaanbod van de VGC. Het werken met kinderen, in een sportcontext, had zo zijn voordelen om de vrijwilligers op hun gemak te stellen. “Dat zorgde voor een ongedwongen setting waarin er veel kansen waren tot interactie, zowel met de kinderen, ouders als de collega-lesgevers,” vervolgt Friant. “De spreekdurf werd ook aangescherpt. De vrijwilligers moesten de oefeningen herhalen, af en toe een kind individueel begeleiden en uiteindelijk zelf een oefening uitleggen.”

“Er is steeds op voorhand duidelijk gemaakt dat de vrijwilliger aan zijn of haar Nederlands werkte. Het was de bedoeling om een positieve interactie met de kinderen te creëren. Gebeurt dat niet, dan kan de spreekdurf dalen. Het hielp ook wel dat je bij kinderen wat meer fouten mag maken.”

Een belangrijk element in het succes van Oefenkans NL is de begeleiding die de vrijwilligers kregen. Er werd alles aan gedaan opdat zij en de lesgevers, die plotseling een anderstalige naast hen kregen, een kwalitatieve samenwerking hadden. “Een persoonlijke aanpak is belangrijk. Je moet de verwachtingen goed kaderen en duidelijk zijn. We hebben de vrijwilligers verschillende instrumenten aangeboden: er was een voorbereidende workshop waar ze onder meer een specifieke woordenlijst kregen voorgeschoteld, ze werden persoonlijk begeleid tijdens coachingmomenten, we hebben hen tijdens de paasvakantie een vorming aangeboden om wat meer bagage op te bouwen en er was een boekje dat hen hielp tijdens de oefenkans.”

“In dat boekje stonden onder meer opdrachtjes en was er plaats om notities te nemen. Een van de vrijwilligers, Hamza, noteerde bijvoorbeeld in het Arabisch dat hoepel een cirkel is om mee te sporten. Hij kende het juiste woord niet, maar aan de hand hiervan kon hij zijn woordenlijst aanvullen. Hamza is trouwens een mooi voorbeeld van Oefenkans NL. Hij heeft de smaak te pakken gekregen en volgt nu een opleiding bij vzw Buurtsport Brussel. Elk jaar slagen we er in om genoeg lesgevers te vinden – in 2013 was dat voor 15.000 uren – maar het is sowieso leuk om mensen te vormen die op termijn een volwaardige lesgever kunnen worden.”
Ging de ene vrijwilliger door op de weg van sportkampen, dan bleef het voor de andere bij die ene keer. Maar het was altijd wel een opstap. Was het niet sport, dan wel cultuur, bijvoorbeeld. Het Huis van Nederlands zorgt voor een aangepast aanbod en begeleiding. “We zijn ook taalstages begonnen bij Muntpunt, bij vzw De Lork (met mensen die een lichte verstandelijke handicap hebben, red.), het Kaaitheater, enzovoort,” vervolgt Van der Eecken. “We zoeken zeer actief naar partners die een engagement willen aangaan.”

“Oefenkans NL was een pilootproject en dat hebben we verder ontwikkeld naar andere organisaties. Al kan je niet klakkeloos kopiëren. Er zijn het afgelopen jaar heel wat instrumenten en methodieken ontwikkeld, specifiek voor de VGC-sportdienst. Werken in de culturele sector heeft andere eigenschappen dan werken met kinderen in een sportcontext.”

Oefenkans NL liep een jaar lang, tot de zomer van 2014, maar volgens Friant en Van der Eecken komt er zeker een vervolg. Eens de rapportering van het pilootproject volledig af is, kan er terug gepland worden. Steeds met het oog op kwaliteit. Of er iets wordt gewijzigd aan het concept, daar moet nog over gepraat worden. Maar een ding is zeker. “To be continued.”