Afscheid bouwmeester: ‘Ik ben geen man van kracht en macht’

Olivier Bastin, de eerste bouwmeester van het Brussels Gewest, neemt met gemengde gevoelens afscheid van zijn mandaat. Een expo toont hoe hij de stad mee vorm gaf.

De mooi opgebouwde tentoonstelling in de gebouwen van BNP Paribas aan de Warmoesberg kwam er niet zomaar. In januari 2013 gaf architect Ward Verbakel in deze krant snoeiharde kritiek op de “onzichtbare” bouwmeester. Dat deed in het architectenwereldje stof opwaaien. De bouwmeester zocht contact met Verbakel. Ze raakten aan de praat. De expo in het BNP-Paribasgebouw is een uitloper van dat gesprek. Niemand minder dan Ward Verbakel zelf is curator.

Het typeert meteen goed de persoonlijkheid van Olivier Bastin. Hij zegt van zichzelf dat hij een man is van de dialoog, en “niet iemand van kracht en macht.” In plaats van boos te zijn om Verbakels scherpe uitspraken, ging hij het gesprek aan.

Maar dat Bastin het moeilijk heeft gehad tijdens de eerste twee à drie jaar van zijn mandaat is een understatement. Er was de gespannen relatie met minister-president Charles Picqué (PS), er was de onduidelijkheid over zijn loon en de ondermaatse huisvesting. Uiteindelijk kreeg hij maar de helft van het personeel dat hem aanvankelijk was beloofd.

Ook vandaag nog ziet Bastin hoe de Brusselse administratie met argwaan naar de bouwmeester kijkt. Hij had gehoopt dat die na twee à drie jaar mee zou zijn in de cultuur van een onafhankelijke bouwmeester. Quod non. Op de vraag of hij het nog eens zou doen, antwoordt hij in het onluisterend interview in het boek dat bij de tentoonstelling hoort: “Dat weet ik niet zeker.”

En toch is Bastin rotsvast overtuigd van de noodzaak van een onafhankelijke stem in de Brusselse stedenbouw. Dat blijkt wanneer hij uithaalt naar de nieuwe Vlaamse regering die de bouwmeester zal vervangen door een soort van commissie, “waarin niemand de eindverantwoordelijkheid draagt,” zo zei hij op de persvoorstelling van de expo. En dan gaat hij hard: “Die beslissing is eigen aan de methodes van extreem-rechts.”

Joeri De Bruyn, medeauteur van het expo-boek, formuleert het zo: “De overheid moet niet alleen kritiek dulden, ze moet die zelf installeren.”

Tegen de schenen
Bastin heeft genoeg introspectie om ook bij zichzelf mogelijke fouten te zien in de penibele relaties tussen hemzelf en het Brussels Gewest. Hij had misschien het politieke spel moeten meespelen. Of zich harder moeten opstellen. Dat is alvast wat hij zijn opvolger aanraadt. “Mijn opvolger moet met de vuist op tafel kunnen slaan, en tegen de schenen van de politiek en de overheden durven te schoppen.”

Er zijn zes kandidaten om Bastin op te volgen, waaronder, volgens Bastin, enkele high profiles. De Brusselse regering beslist in november.

‘Man of thoughts’, tot 25 september, dagelijks van 12u tot 19u in de gebouwen van BNP Paribas, Ravensteinstraat 29