Tom Struyf, de taal voorbij

Tom Struyf fileert in Another great year for fishing onze dolgedraaide levensstijl en de vervagende grens tussen fictie en werkelijkheid.

De intrigerende titel van Tom Struyfs performance is afkomstig van een dossier van de Amerikaanse overheid uit 2008. "De volledige titel klonk: Another great year for U.S fishery, en daarin klopt de overheid zichzelf op de borst voor de succesrijke visvangst van dat jaar," zo vertelt hij. "Wat ze er niet bij vermeldden, is dat de fauna en flora van de kusten bijna volledig vernield waren door hun manier van vissen. Dat leek me een perfecte metafoor voor waar ik het in de voorstelling over wilde hebben, namelijk de kracht van communicatie en over hoe een bepaald soort communicatie de realiteit bepaalt waarin we leven. En dat die vaak compleet losstaat van de waarheid."

Met andere woorden, we worden bedrogen terwijl we erbij staan. Is dat voor jou de kern van de voorstelling?
Tom Struyf: Ik heb inderdaad het gevoel dat we vandaag in een wereld leven waarin de grens tussen wat er echt aan de hand is en wat aan ons wordt verteld almaar meer vervaagt. Dat thema – noem het een verregaande vorm van manipulatie en indoctrinatie – heb ik gecombineerd met het gegeven van de burn-out waar zoveel mensen vandaag mee te maken krijgen. Want niet alleen politici of de media, ook wijzelf maken ons bepaalde dingen wijs. Zoals de overtuiging dat we moeten presteren tot we er zo ongeveer bij neervallen. Met die twee vaststellingen ben ik dan naar een zestiental ervaringsdeskundigen gestapt: psychiaters, mensenrechtenactivisten, journalisten, spindoctors… Ik heb hen uitgebreid geïnterviewd en uiteindelijk zijn zes van die interviews via een gemonteerde videoregistratie in de voorstelling terechtgekomen. Mensen als Dirk De Wachter, Eva Brems en Joris Luyendijk geven openhartig hun visie op waarheid, leugen en leven tout court. En die videofragmenten, die vaak met elkaar interfereren, wissel ik af met een deels autobiografische vertelling over een man die wegvlucht uit zijn leven en in een Afrikaans land op de dool geraakt.

De voorstelling balanceert op de grens van theater/vertelling en documentaire/essayistiek?
Struyf: Klopt, maar het is bij momenten ook een heel fysieke performance geworden die aan de taal voorbijgaat. Want ondanks de ernst van de thematiek, wilde ik absoluut geen zwartgallige of pessimistische voorstelling maken. Behalve ikzelf staat er ook een danseres op de scène, Nelle Hens. Door haar onderga ik een sterk lichamelijke uitputtingsslag, waarbij ik soms tot het uiterste van mijn krachten ga. Maar we dansen op een moment ook een intimistisch duet. Ik hoop dat dat fysieke 'verhaal' een soort alternatief voor onze ontspoorde manier van leven biedt: het feit dat we twee mensen zijn met twee lichamen die tot elkaar veroordeeld zijn en zich tot elkaar leren verhouden. Ook al spreken die twee individuen een compleet andere 'taal', want ik ben natuurlijk geen danser en communiceer helemaal anders dan Nelle. Ik hoop dat uit die lichamelijke momenten solidariteit en empathie spreken. Of sterker nog: het besef dat je jezelf pas leert kennen dankzij de ander die op een andere manier naar de werkelijkheid kijkt, zoals de antropologe Sara de Wit het in een van de interviews verwoordt.

Another great year for fishing

data: 12/1, 12.40

waar: Bozar, Brussel-Stad