Stijn Meuris: een half leven varkens kelen

"We hadden gewoon Noordkaap moeten blijven heten," zegt Stijn Meuris over de bands die hij versleten heeft en die nu, 25 jaar na Rock Rally-winst, in één box zitten. Maar voor de rest heeft hij weinig spijt dat hij steeds de bluts met de buil nam.

Toen zijn nieuwe management Stijn Meuris voorstelde om iets rond die 25e verjaardag te doen, was hij eerst wat huiverachtig: "Bij een jubileum denk ik nogal snel aan een tinnen schotel op de schouw." Maar omdat alleen de eerste plaat van Noordkaap was verschenen op vinyl, zag hij zo'n box met de essentiële platen van Noordkaap, Monza en Meuris, inclusief fotoboek, wél zitten.

Er hoort ook een verjaardagsconcert bij in de AB, met onder anderen Will Tura. "Grappig trouwens hoe ik 25 jaar geleden, toen ik hem naar aanleiding van onze cover van 'Arme Joe' ontmoette, nog dacht: zoiets doe je toch niet meer op je vijftigste! Nu ben ik zelf zo oud, en geniet ik des te meer van het idee dat je het ene moment een brave huisvader kan zijn om vervolgens op de repetitie een stervend varken na te doen. Je kan, zoals Nick Cave, perfect gentleman én demon zijn. Dat maakt deze tijden interessanter dan vroeger. Aan de andere kant vind ik het allemaal zo braaf geworden. 'Maatschappijkritisch zijn' lijkt voor een rockband een stigma geworden. Ik ben verbaal, maar een rebel ben ik nooit geweest, laat staan een protestzanger. Ik ben gewoon iemand die zijn ogen en oren openhoudt, maar gaandeweg heb ik het maatschappelijke thema in de muziek zien verstommen. Terwijl we toch allemaal burgers zijn en zo godsgruwelijk veel moeten accepteren. Dus ja, af en toe word ik kwaad. Het lijkt ook of je overtuiging altijd moet passen op het dwarsbalkje van de verkiezingsshow, dat traditioneel van links naar rechts loopt."

In de zomer, wanneer de nieuwe Meuris-plaat wordt opgenomen, zal de zanger dus opnieuw geen blad voor de mond nemen.

Maar eerst is er de vinylbox, waarop drie albums zijn gespreid over vier vinylplaten.
Stijn Meuris: Ja, omdat de eerste, Gigant van Noordkaap, te lang was voor een vinylpersing. We hebben er dan maar een extra plaat bij gestopt, met daarop ook nog eens mijn allereerste opname, ingeblikt tijdens de Rock Rally-finale van 1982 met Gruppenbild, en de voorlopig laatste single 'Kommer en kwel'.

Hoe was het om alles te herbeluisteren?
Meuris: Geen walk in the park. Het patroon was zeker in de beginperiode: repeteren, plaat maken en spelen, tot iemand na pakweg zeventig optredens zei: "Zeg, een nieuwe plaat, zeker?" In die hele Noordkaap-periode hadden we minstens één album minder moeten maken. 'Vlaamse zanger' of 'Alles wordt asfalt': goedbedoeld, met heel veel sturm-und-drang, maar achteraf bekeken te groot voor op een cd. De huidige generatie is daar beter in… maar anderzijds ook veel braver. Wij hebben met vallen en opstaan geleerd hoe het moest.

Jij stelt blijkbaar altijd bands samen die op zulke spanningen drijven.
Meuris: Maar onze muziek ontstáát tijdens de repetities, from scratch. Ik ben geen singer-songwriter. Ik ben altijd de dirigent geweest die onderweg de momenten probeerde te vangen waarop er iets gebeurde. Als voormalig Noordkaap-gitarist Lars Van Bambost kwam aanzetten met een nummer dat al af was, wist ik het niet meer: ik kon met mijn tekst toch geen kruiswoordraadsel invullen? Maar ik heb geen seconde spijt van die organische aanpak: geen grotere bevrediging dan een nummer dat klaar is, terwijl het gisteren alleen een rif en drie lijnen tekst was.

Is er nu nog ruimte voor zo'n aanpak?
Meuris: Ik betwijfel het. Als TC Matic, een band die ook op dat soort methodiek steunde, morgen 'Putain putain' uit zou brengen, zou de radio het niet meer oppikken. Zet Studio Brussel maar eens op, hoe dat pompt. Dat is het Hollandse systeem. Als mijn vader vroeger in zijn auto Veronica opzette, zei ik al: "Ho pa, je boxen zijn te klein voor die zender."

Het is nu moeilijk te geloven, maar in 1993 speelde Radiohead in het voorprogramma van Noordkaap, en Noordkaap speelde hen naar huis.
Meuris: 'Creep' was toen net uit, en wij speelden vlak na hen op Marktrock. Ik zei tegen Lars: "Zo'n slechte liveband, dat wordt nooit iets!" Nu schaam ik me dood, maar eigenlijk zat die groep net als wij in de overgang. Wij begonnen hier in Vlaanderen ook met een referentiekader dat fel rock was. We zaten tussen The Scabs/De Kreuners en… alles. Maar de ultieme verwarring moest toen nog komen. 'Ik hou van u', een walsje waarvan de tekst op een bierkaartje paste, werd onze grootste hit. Toen de platenfirma mij destijds voorstelde het als single uit te brengen, zei ik nog: "Moet dat echt?" Ja dus, want zij hadden het betaald.

Toen was er nog een muziekindustrie.
Meuris: Ik denk dat we met onze eerste single de nieuwe veranda van producer Jean-Marie Aerts betaald hebben. We kregen er négen dagen de tijd voor, in de ICP Studios! We dachten dat het zo hoorde. Na Rock Rally-winst stonden de platenfirma's ons letterlijk op te wachten onder aan het AB-podium.

Later zou wijlen Luc De Vos, die met zijn groepje op de Rock Rally na jullie geëindigd was, de lat hoger leggen. Werkijver en brulboeicapaciteiten volstonden niet langer.
Meuris: Gorky was een meesterwerk, van begin tot einde. Luc heeft ons aangezet om na al dat gespeel ook te beginnen denken. Er werd al eens over teksten en de kracht van een woord gebabbeld. In het begin had dat weinig nut, want ik stond toch tegen een straaljager op te roepen. Het heeft uiteindelijk tot Gigant en misschien zelfs tot Grand (waarop de zanger de zelfmoord van zijn toenmalige vriendin verwerkt, tp) geduurd voor de gêne wegviel.

Live werd de mokerslag krachtig gestileerd en verhuld in een passende waas.
Meuris: Ik ben blij dat je dat zegt. "Géén Frank Boeijen," had ik de tegenpruttelende technici gevraagd. Daarmee bedoelde ik: geen mooie muziek met daar nog eens glashelder de tekst op. Het mocht verhuld zijn, want dat schetste het best de sfeer. Ik heb graag de illusie van tekst. Arno heb ik nooit begrepen en toch geloof ik alles wat hij zingt. The Smiths dreven die sonische mist door tot in de perfectie: fantastische teksten, maar je kon je evengoed overgeven aan hun draaikolk van klanken.

25 jaar Meuris

data: 8/4

waar: Ancienne Belgique, Brussel-Stad