Spinvis: breuklijnen en hoe ze te lijmen

Als je een waardevolle pot laat vallen in Japan en hem daarna lijmt met gouden lak zal hij niet alleen mooier blinken, maar ook sterker zijn dan voorheen. Ze hebben daar in het land van de rijzende zon zelfs een specifieke term voor bedacht: kintsukuroi. Noem het een variatie op what doesn't kill you, makes you stronger, een leidraad die ook van toepassing is op het universum van de Nederlandse liedjesschrijver Erik de Jong alias Spinvis.

De karakters die zijn miniatuurtjes bevolken zijn namelijk ook breekbare mensen die vallen, maar immer weer opstaan. Deze achtergrond vormt samen met beelden van de nietsontziende tsunami, die in 2011 een land en een maatschappij aan diggelen sloeg, het zaadje van de dansante opera die de Jong samen met de Vlaamse celliste en zangeres Saartje Van Camp maakte.

"Een seismoloog die alles weet over de bewegingen en de trillingen van de aarde wordt smoorverliefd op een vrouw die verdwijnt in de golven," vat De Jong het uitgangspunt van hun verhaal samen. "Hij heeft haar niet kunnen helpen, en blikt op latere leeftijd terug op zijn grote liefde, die in zijn verbeelding eeuwig jong is gebleven, en op wie hij zelf is geworden." Japan is het decor, maar het zou over iedereen kunnen gaan die een traumatische ervaring heeft gehad. Van Camp heeft het over een breuklijn, die – net zoals de Japanse pot – gelijmd moest worden. De Jong speelt al langer samen met de in Amsterdam wonende muzikante. Eerst was ze de celliste van het strijkorkest, later werd ze "een van de jongens" in de band, nog later ging ze mee verhalen schrijven. "En die worden steeds theatraler," zegt de zanger. "Interdisciplinair zijn we altijd geweest: we werkten al samen met tekenaars en dichters, nu is het de beurt aan een choreograaf en twee dansers."

"In het lichaam van de oudere danser zie je de tijd," zegt Van Camp. "Je herkent een leven dat geweest is, maar wel aanspreekt. Je kunt je inleven in het verdriet van de man, zijn doorzetten, zijn laten gaan, kortom in de breuklijn die hem heeft getekend." Ze had zich voordien nooit gerealiseerd dat dans zo'n grote vertelkracht had. "Daardoor konden er woorden wegvallen," vult de Jong aan. "Dat is altijd dankbaar." De muzikanten, die ook een beroep doen op enkele Japanse instrumenten die veelal rust en stilte uitademen, en de dansers, die onbereikbaar blijven voor elkaar, slagen er ondanks het zwaarwichtige thema toch in de voorstelling lichtvoetig te houden. "Dat komt deels door de spreektaal, die dicht bij het alledaagse ligt," zegt De Jong. "En door de dynamiek," klinkt het bij Van Camp: "Er zitten ook uitgelaten momenten in, want de man herinnert zich natuurlijk ook leuke dingen." Het komt er nu op aan om de voorstelling, die in de openlucht op een strand op Terschelling in première ging, te vertalen naar een theaterpodium."

De Jong en Van Camp zullen ook in de toekomst nog vaak samenwerken. "Ik herken mezelf in haar mentaliteit," besluit De Jong. "Ze vindt het ook leuk, maar het is geen spelletje. Snap je? Wat ze doet is geen hobby, maar van levensbelang. En ik kan de grootste onzin tegen haar vertellen, in alle vertrouwen. Zo ga je je veilig voelen in je band." Van Camp looft De Jong voor de poëtische manier waarop hij taal weet vast te klinken aan muziek. "En hij zegt altijd ja! Op de gekste ideeën. Meestal hoor je een 'ja, maar' of, erger nog, een 'dat kan toch helemaal niet!' Maar van zijn ja's word ik gewoon heel gelukkig, want daarna kun je weer verder."

Spinvis: Kintsukuroi

data: 23/10, 20.00

tickets: €25

waar: Ancienne Belgique, Brussel-Stad