© KMMA Tervuren

Seks, leugens en postzegels

Johan De Smet
© brusselnieuws.be
09/02/2016

Toegegeven, enkel dat laatste is te zien op de nieuwe tentoonstelling ‘Filateliefde’ in het Belvue-museum. Maar nu ben je tenminste aan het lezen. Want filatelie is niet het meest swingende onderwerp. En wie postzegels verzamelt, pakt daar misschien best niet te vroeg mee uit bij het online daten. En wanneer heb je trouwens nog eens een echte brief verstuurd?

De makers haasten zich dan ook om te benadrukken dat deze tentoonstelling over meer gaat dan postzegels alleen. En dus niet enkel geschikt is voor verzamelaars. Kunst, politiek, geschiedenis, en vooral de band van België met Afrika komen hier allemaal aan bod De meeste stukken komen trouwens uit de verzameling van het Museum voor Midden-Afrika in Tervuren.

Transport speelt een belangrijke rol in het postverhaal. Want als je ergens een postzegel op plakt, is het wel de bedoeling dat die het van punt A naar punt B brengt. En graag zo snel en zo ver mogelijk. Spoorwegen waren daarin erg handig, en ook iets waar het piepjonge België in uitblonk. De allereerste trein op het continent reed in België, en al snel verspreidden we onze expertise over de hele wereld. In Afrika natuurlijk, in onze eigen kolonie Congo. Maar ook de legendarische keizerin-regentes Cixi, de zogenaamde dragon lady, haalde Belgen naar China om het spoorwegnet te ontwikkelen.

Ook de komst van het vliegtuig is te zien op de expo. Een van de absolute topstukken voor de meer hardcore filatelist is een brief uit 1925, een van de weinige passagiers op de allereerste rechtstreekse vlucht tussen België en Congo.

Niet alleen de transportmiddelen zijn veranderd, ook onze blik op Afrika natuurlijk. En dat kan soms snel gaan. Zie je op een reeks dierenzegels uit de jaren ’20 nog de olifant afgebeeld als ivoor-met-een-beest-aan vast, dan is er in de jaren ’50 al een reeks zegels met ‘bedreigde diersoorten’.

Magritte om aan te likken

Niet elke postzegel is een kunstwerk, maar echte kunst komt af en toe wel op een postzegel terecht. Hier heten de voorbeelden Magritte, Alechinsky en Delvaux. Het zijn héél erg typische, herkenbare werken van de kunstenaars, en dat is ook nodig. Subtiliteit ligt moeilijk als je canvas amper een paar vierkante centimeters groot is. In recentere jaren belandde ook het werk van Tuymans en Schuiten tussen de gekartelde randen van een postzegel.

© KMMA Tervuren

Naast de grote namen die af en toe eens een speciale postzegel maken, zijn er natuurlijk de talloze onbekende grafici die anderhalve eeuw zegels bij elkaar tekenen en schilderen. De commissaris van de expo, Mathilde Leduc-Grimaldi vond er ook twee vrouwen tussen.
Germaine Denis-Espérant werd weggeplukt uit de Brusselse Kruidtuin om een reeks zegels te maken over tropische planten uit de kolonie. Haar originele, adembenemende aquarellen hangen op de tentoonstelling. Ghislaine Cambron haalde in 1948 haar inspiratie dan weer bij de indrukwekkende maskers uit het Afrikamuseum. Een paar voorbeelden zijn uit Tervuren naar hier gesleurd en staan opgesteld naast haar postzegelontwerpen.

Het meest ontroerende stuk op de tentoonstelling is een krantenknipsel, omgedoopt tot instant-postkaart en geadresseerd aan Dag Hammarskjöld, toenmalig hoofd van Verenigde Naties. Het artikel komt uit een Tsjechische krant en roept op om Patrice Lumumba vrij te laten. Te laat weliswaar. De kaart viel in de postbus van het VN-gebouw in New York op het moment dat Lumumba, de eerste democratisch gekozen leider van het onafhankelijke Congo, werd geëxecuteerd.

Filateliefde
De geschiedenis van België via de postzegel
nog tot 10 april in het BELvue museum

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Brussel-Stad, Expo

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni