Sahra Halgan: 'Muziek heelt wonden'

Sahra Halgan strijdt en zalft. Het eerste voor de onafhankelijkheid van haar land, het tweede met haar muziek.

Toen haar dorp genadeloos gebombardeerd werd door straaljagers van het leger, koos Sahra Halgan de zijde van de rebellen, stomverbaasd over het goedkope geweld tegen haar volk. Het lijkt wel gisteren gebeurd te zijn, zo intensief klinkt haar stem als ze vertelt over het moment waarop ze besloot haar lot in eigen handen te nemen. "Ik ben ten strijde getrokken met de Somali National Movement tegen dictator Siad Barre, tegen het onrecht," zegt Halgan aan de telefoon vanuit Somaliland, een zelfverklaarde staat in de Hoorn van Afrika. "Mijn familie is naar Ethiopië gevlucht, maar ik dacht: als ik sterf, zal het met waardigheid zijn. Ik was jong en nergens bang voor. Ik heb al doende wonden leren dichtnaaien, maar ik kon het zingen niet laten. Ik ben op de radio beginnen zingen om de mannen aan het front moed in te blazen. Muziek hielp om wonden te helen, was een pijnstiller.Het is daar dat ik de naam Halgan, 'de strijdster', kreeg."

Uiteindelijk moest Sahra Halgan zelf ook vluchten, naar Frankrijk, waar ze zong over haar ballingschap, haar gemis, maar ook over hoop op een betere toekomst, over liefde en verzoening, terwijl ze in een college in Lyon poetste om haar kinderen te kunnen voeden. "In Somaliland was ik een bekende zangeres, maar in Frankrijk kende niemand me."

Na 22 jaar ballingschap is ze in 2013 teruggekeerd naar haar land. Die thuiskomst krijgt nu een staartje in de vorm van een album en een film, Faransiskiyo Somaliland. "'Frankrijk–Somaliland', aangezien het album een brug is tussen de twee landen," zegt Halgan, die met de film wat gewicht in de schaal wil leggen voor de erkenning van haar land door de internationale gemeenschap. "De rijkdom van Somaliland zit in zijn cultuur, in de kunst om een boodschap over te brengen in poëzie en chanson. Stamhoofden en politici communiceren via zang," vertelt Halgan, wier traditionele zang begeleid wordt door de Fransmannen Maël Salètes op gitaar en Aymeric Krol op percussie en kamelengoni, een Malinees snaarinstrument dat een Mali-bluestoets geeft aan enkele tracks. "Onze muziek kent invloeden uit Arabische en Ethiopische muziek en de manier van zingen toont gelijkenissen met die in Mali, Soedan en Somalië."

Als oorlogsvluchtelinge zal Sahra Halgan bij Muziekpublique ook zingen voor de Syrische vluchtelingen. "Het is hard om te zien hoe Europa zijn grenzen sluit. Vluchteling zijn is een permanente kwelling. Je denkt maar aan één ding: in leven blijven om je kinderen te redden. De beelden van die cameravrouw die een vluchtende man met kind pootje lapt, echt pijnlijk. Sommige landen hebben hun grenzen gesloten met hekken," vertelt Halgan vol ongeloof. "Ik herinner me toen de vliegtuigen ons bombardeerden. We moesten doorstappen, onophoudelijk. De winter kwam eraan. Ik heb kinderen zien sterven... (Stilte) Europa moet zijn deuren openen!"

Sahra Halgan

data: 10/10, 20.00

waar: Théâtre Molière, Naamsepoortgalerij, Bolwerksquare 3, Elsene