Manuscriptenmuseum in het nauw

Het Museum voor Brieven en Manuscripten in de Koningsgalerij zit in de penarie. De Franse eigenaar Gérard Lhéritier en zijn investeringsbedrijf Aristophil worden verdacht van oplichting. “Een hele schok, maar voorlopig doen we verder”, zegt het museumpersoneel.

L héritier houdt zich al sinds 1990 bezig met de aan- en verkoop van brieven en handschriften. Met zijn bedrijf Aristophil zoekt hij ook investeerders die hun geld in waardevolle manuscripten willen beleggen. In 2004 richtte hij een handschriftenmuseum op in Parijs. Een jaar later opende Lhéritier een vestiging van Aristophil in de Beenhouwersstraat in Brussel. In 2011 ging, om de hoek in de Koningsgalerij, het museum voor Brieven en Manuscripten open.

Daar worden handschriften getoond uit de rijke, eigen collectie, maar ook brieven en handschriften die toebehoren aan de investeerders. Het Belgische en Franse museum hebben samen zo’n 140.000 manuscripten, onder meer van Einstein, de markies de Sade, Proust, Hemingway en Hugo Claus.

Amper een jaar na de opening startte het Belgische gerecht een onderzoek naar de praktijken van Aristophil, dat verdacht werd van oplichting en witwasserij. Er waren huiszoekingen, zowel in de bedrijfskantoren als in het museum. Het onderzoek is nog altijd niet afgesloten. Eind november van dit jaar nam ook het Franse gerecht Aristophil onder vuur. Het bedrijf wordt met name verdacht van het opzetten van een pyramidesysteem. Aristophil koopt de manuscripten waarin de spaarders hun geld beleggen na vijf jaar over tegen een fiks hoger bedrag. Het levert de beleggers, ondertussen zo’n 18.000, jaarlijkse rendementen van 8 à 9 procent op. Het gerecht vermoedt dat die hoge winsten telkens uitbetaald worden met geld van nieuwe investeerders.

Ook wordt Lhéritier verweten dat hij met zijn werkwijze de marktprijs van handschriften kunstmatig de hoogte in drijft. In La Libre verklaarde conservator Bernard Bousmanne van de Albertina vorige week dat de bibliotheek en ook musea in ons land hierdoor niet meer in de gelegenheid zijn om manuscripten te kopen.

Het Franse gerecht heeft vorige week alle rekeningen van Aristophil en Lhéritier geblokkeerd, zowel in Frankrijk als in België. Daardoor komt ook het museum in de Koningsgalerij in nauwe schoentjes. Het museum is voorlopig nog gewoon open maar de politie kwam enkele dagen geleden langs om de manuscripten te verzegelen.

Schok
“Wij zijn een vzw,” zegt woordvoerster Tine Marguillier. “Maar we hangen volledig af van Aristophil, het is onze enige sponsor.” Volgens Marguillier waren de zeven personeelsleden van het Brusselse museum totaal verrast door het nieuws. “Ons is verteld dat we moeten afwachten. Alles staat on hold. Het is een hele schok, vooral omdat het museum zo goed draait en elk jaar meer bezoekers trekt.”

Het museum heeft, naast de vaste collectie, ook tijdelijke tentoonstellingen. Zo loopt nog tot maart een tentoonstelling over Victor Hugo. In de lente van 2015 zou een expo over Jean Cocteau moeten opengaan en in de herfst is een tentoonstelling over Alechinsky gepland.