Gruff Rhys: 'Ik ben geen academicus'

Een concert met een slide show? Klinkt behoorlijk onrock-'n-roll. Super Furry Animal Gruff Rhys geeft in zijn zoektocht naar zijn voorvaderen geschiedenis een popglans. tom zonderman

Twee jaar terug trok Gruff Rhys in de voetsporen van de ontdekkingsreiziger John Evans naar het hartland van de VS, langs de oevers van de Missouri. De frontman van de Welshe indieband Super Furry Animals bundelde zijn reiservaringen eerder dit jaar op American interior, niet alleen een soloalbum, maar ook een boek, een film en een app. "Ik heb me helemaal vastgebeten in Evans," vertelt Rhys. "Ik ben ontzettend veel beginnen te lezen en heb tijdens mijn tocht door de VS superveel info verzameld. Die wilde ik ook delen, maar niet in mijn songs. Die moeten op zich kunnen staan en niet koketteren met overbodige details." Maar tijdens zijn shows bedient Rhys zich wel van een... slide show. (Lacht) "Dat valt wel mee, hoor. De mensen reageren erg enthousiast. Ik ben geen academicus, ik probeer het luchtig te houden."

John Evans, een voorouder van Rhys, was in de jaren 1790 de wijde plas overgevaren, op zoek naar een verloren gewaande indianenstam, de Mandan, die afstammelingen zouden zijn van prins Madog ab Owain Gwynedd. Volgens een ten tijde van Elizabeth I aan populariteit winnende legende zou die Welshe prins Amerika ontdekt hebben in 1170, lang voor Columbus er zijn vlag plantte. Politieke touwtrekkerij in volle koloniale expansie. Evans vond de stam, maar die bleek helemaal geen prinselijk bloed in de aderen te hebben noch Welsh te spreken.

The King of Wales
"Het is een beetje een tragikomisch verhaal," lacht Rhys. "Na alle ontbering die hij had doorstaan, kwam Evans, een onervaren boerenknecht, zeven jaar later van een kale reis thuis. Maar hij had wel de ongelooflijke culturele rijkdom van de Mandan ontdekt, én hij had en passant een groot stuk van de Midwest in kaart gebracht. Die kaarten zijn daarna gebruikt ten tijde van de Lewis & Clark-expeditie van St. Louis naar de Pacific. Zonder hem had Amerika er heel anders uitgezien." Rhys troonde tijdens zijn reis een anderhalve meter grote pop mee, de 'avatar' van John Evans, waarvan geen enkele afbeelding bestaat. "Zo kon ik hem laten zien hoe het landschap dat hij zoveel eeuwen geleden bezocht, er nu uitziet."

Rhys ontmoette tijdens zijn tocht zelf ook de afstammelingen van de Mandan. Hij sprak er met stamvader Edwin Benson, die de taal van zijn volk wil doorspelen aan jongere generaties, voor ze helemaal uitgestorven is. "Dat was erg confronterend. Welsh is mijn moedertaal, maar het is net als de taal van de Mandan een taal in verdrukking. De plekken waar ze nog als vanzelfsprekend wordt beschouwd, worden almaar schaarser. Bij de Mandan kon je zien hoe een taal opdroogt. Maar mensen als Benson stemmen hoopvol."

Rhys bracht al een volledig album in het Welsh uit en zingt ook op American interior enkele songs in de Keltische taal. "Voor mij is Welsh doodnormaal, net als alle andere Europese levende talen. Nu, mijn culturele identiteit is belangrijk, maar ik wil die los zien van mijn artistieke aspiraties. Als muzikant ben ik free of flags." Dan toch niet 'The King of Wales', zoals hij soms wordt genoemd? "Ik ben voor het afschaffen van de monarchie. Die bekroning hoeft voor mij niet." (Lacht)

Tot slot, had zijn Amerikaanse avontuur invloed op de muziek? "Ik wilde absoluut vermijden dat ik als countryrocker zou beginnen te klinken. De plaat is ginds opgenomen, terug thuis heb ik synths gekocht en die erover gegoten om het wat Europeser te doen klinken."

Gruff Rhys

data: 16/10, 20.00

tickets: €15

waar: Ancienne Belgique, Brussel