Film: El abrazo de la serpiente

El abrazo de la serpiente is een cinematografische trip die niet verbleekt bij de roemruchte junglefilm Fitzcarraldo. En hij staat een stuk dichter bij de inheemse bevolking. Niels Ruëll

De diep in de jungle teruggetrokken, prachtig gespierde sjamaan Karamakate richt zijn blaaspijp op de Duitse etnoloog en zijn helper, die met hun kano aanmeren. Zeer begrijpelijk, want veel goeds betekende de komst van de blanke imperialist in 1909 niet voor de oorspronkelijke bewoners van het regenwoud. Toch kan de zieke, koortsige Europeaan (knap vertolkt door Jan Bijvoet) Karamakate overtuigen om via de rivier de jungle te verkennen op zoek naar yakruna, een mythische geneeskrachtige plant.

Wat ze onderweg te zien krijgen en meemaken, tart de verbeelding. Zelden in positieve zin. Rubberbaronnen blijken ledematen af te hakken van tegenwerkende indianen. Een sadistische priester gaat te ver in het kerstenen van de weesjongens die hij opving.

Parallel krijgen we een tweede verhaal. Zoveel jaar later wil een Amerikaanse botanist de gedeeltelijk neergeschreven ontdekkingstocht van de Duitser overdoen. Opnieuw is Karamakate de gids, maar de trotse, strijdbare sjamaan van weleer is een gebroken man geworden, die droevig vaststelt dat hij de rotstekeningen niet meer kan lezen.

Het wonderlijke aan de moderne zwart-witfilm is dat je een heel lucide, politieke, confronterende lezing krijgt van de catastrofale botsing tussen de zogenaamde beschaving en de zogenaamde primitieve culturen in het Amazone-gebied, maar die is subtiel verstopt in een duistere, bijwijlen psychedelische, cinematografische trip met bovengemiddeld veel avontuur en mysterie.

Had El abrazo de la serpiente niet tegenover het ongenaakbare Holocaust-drama Son of Saul gestaan, regisseur Ciro Guerra had Colombia aan een eerste Oscar geholpen. Een tragischer en markanter personage dan Karamakate zijn we dit jaar nog niet tegengekomen.

CO, 2015, dir.: Ciro Guerra, act.: Nilbio Torres, Antonio Bolívar, Jan Bijvoet, 125 min.
zalen: Flagey, Galeries