'Big Eyes': Christoph Walz als vrouwenzot en praatjesmaker

Voor Big Eyes had Tim Burton een acteur nodig die van een egotripper en halve zwendelaar een link-maar-charmant personage kan maken. Vanzelf kwam hij uit bij Christoph Waltz uit Inglourious Basterds. “Ik zou niet graag hebben dat je achterhaalt dat er aan acteren niet veel aan is.”

Sentimentele kitsch met een macabere kantje of niet: in de jaren vijftig en zestig waren de schilderijen, posters en andere derivaten van Keane enorm in trek. Er stonden kinderen en dieren op die met veel te grote ogen verdrietig of wezenloos voor zich uit staarden. Vrouwenzot en praatjesmaker Walter Keane bracht ze aan de man zonder er bij te vertellen dat zijn vrouw Margaret ze eigenlijk aan de lopende band produceerde. De feiten inspireerden Tim Burton tot zijn soberste film in jaren.

De hoofdrollen zijn voor de alleraardigste Amy Adams uit Enchanted en American Hustle en een 58-jarige Oostenrijker die zes jaar geleden nog een nobele onbekende was voor iedereen die de aftiteling van Duitse krimi’s overslaat. Maar toen caste ene Quentin Tarantino Christoph Waltz als Nazi in Inglourious Basterds en als KKK-killer in Django Unchained. Beide malen walste de polyglot met een slinkse charme naar huis met de Oscar voor beste acteur in een bijrol.

Na Tarantino, Terry Gilliam en Roman Polanski was het aan Tim Burton om je te regisseren. Hoe is dat afgelopen?
Christoph Waltz: Ik heb héél lang met hem gediscussieerd over het verschil tussen kunst en kitsch. Jij bent bent te jong maar in de jaren zestig kwam je Keane overal tegen. Er viel niet aan te ontsnappen. Als kind kon ik er al niet bij waarom de mensen in hun salon afbeeldingen hingen van een droevig, eenzaam kind met veel te grote ogen. Ik ben laatdunkend over de Keane-schilderijen.

Terwijl Burton zichzelf en zijn gezin heeft laten schilderen door Margaret Keane.
Waltz: Dat is nog iets anders. Dat zou ik ook niet ophangen maar dat begrijp ik tenminste. Ik vroeg me vooral af ik Walter Keane wel mocht spelen met zo’n sterke opinie over het werk. Ik hou er geen mini-beetje van. Ik beschouwde dat niet als schilderijen. De schilderijen zelf zag je trouwens amper, het waren vooral postkaarten, posters en kalenders die populair waren.

Na een discussie van een uur of drie met Tim beseft ik dat mijn bezorgdheid irrelevant was en, nog erger, obstructief. Ik zat het verhaal in de weg. Walter Keane was zelf niet geïnteresseerd in de kunst. Het enige wat hem interesseerde was of hij die schilderijen kon verkopen. De enige belangrijke vraag was of ik zo’n man spelen kan. Dat kan ik.

Margaret Keane schrok zich naar verluidt een bult toen ze jou als haar ex op de set bezig zag. Hield je er rekening mee dat je gestalte geeft aan iemand die echt bestaan heeft?
Waltz: Margaret zag heus wel het verschil. De herinneringen kwamen vooral naar boven toen ze de film zag en daar was ik niet bij. Hoe echt is het? Hoe is het om een bestaande persoon te vertolken? Van dat soort vragen moet ik niet veel weten. Sorry hoor maar in de film ben ìk de echte persoon. Walter Keane komt op de tweede plaats.

Heb je Walter Keane bestudeerd? Hoe heb je voorbereid op de rol?
Waltz: Denk je dat Paul Bocuse zou antwoorden op de vraag hoe hij de recepten van zijn maaltijden verzint? Geeft Coca Cola het recept van hun drank prijs? Verklapt David Copperfield hoe hij een olifant laat verdwijnen? Nee, toch? Waarom zou ik dan uit de biecht moeten klappen. Ik betreur dat het werk van acteurs grondig onder de loep wordt genomen. Met die non-verhalen nemen de media een stuk van de magie weg. De magie die we zo graag ervaren als we naar de cinema gaan. Voor mij is dit hetzelfde als willen weten hoe laat het is en je uurwerk demonteren en naar het radarwerk staren. Vraag niet naar mijn keukengeheimen. Het zijn er niet zoveel. Het is irrelevant. En ik zou niet graag hebben dat je achterhaalt dat er aan acteren niet veel aan is. (grijnst)

Het zit je hoog.
Waltz: Natuurlijk herken ik mezelf voor een stuk in Walter Keane en ik heb ooit zelf geschilderd zonder grote kunst te willen maken. Maar wat gaat jou dat aan? Harrison Ford zei: ‘Mijn job als acteur bestaat er niet in jullie te tonen hoe dicht ik bij het personage sta. Mijn job bestaat er in te tonen hoe dicht jullie bij het personage staan’. Ik vind dat een van de slimste zaken die ooit gezegd zijn over acteren. Ik moet jullie inspireren en aanzetten tot identificatie met het personage. Jullie moeten Walter Keane zijn en daar je verbeelding op loslaten. Ik mag zelf op geen enkele manier in de weg staan. Ik ben slechts het medium, de tussenpersoon die dat mogelijk maakt. Voor de rest is mijn persoon niet van belang.

Walter Keane is de boeman van de film. Maar misschien was zijn talent - het commercialiseren van kunst - wel groter dan dat van de schilderende echtgenote.
Waltz: Dat is een interessante stelling. Ik denk dat je ze staven kunt. Walter Keane is geen artiest. Hij kon niet schilderen. Maar hij maakte een kunst van de marketing. Hij verkocht de prenten onder andere door de aandacht te trekken. Commercialiseren, handelswaar maken van kunst is zeker een van de thema’s van Big Eyes.

Amy Adams verzilverde niet een van haar vier Oscar-nominaties. Jij scoorde twee op twee. Wat is je geheim?
Waltz: Er is geen geheim. Als jongeman trok ik naar LA maar de deuren bleven dicht. Wat ik ook deed, het was onmogelijk om een voet tussen de deur te krijgen. Nu gaat het me wel voor de wind maar ik vind nog altijd niets vanzelfsprekend. Ik ben niet de enige acteur ter wereld die een opmerkelijke vertolking kan neerzetten. Laat ons daar eerlijk in zijn. Ik heb mezelf ook niet genomineerd. Je wordt genomineerd. Ik bekijk het allemaal vanop afstand en probéér de zaken zo helder mogelijk te bekijken. Leve het gezond verstand.