Balkan Festival: 'Multiculturele samenleving kan werken'

Mec Yek is de kruising van de wereldse fanfarerock van Jaune Toujours met de zigeunermuziek van de Slowaakse zangeressen Katia en Milka Pohlodkova. De groep stelt zijn tweede album Super Diver City dit weekend tweemaal voor: vrijdag in Théâtre 140 en zaterdag op het Balkan Trafik festival in BOZAR.

P iet Maris, zanger en accordeonist van de Brusselse band Jaune Toujours, is al langer gepassioneerd door zigeunermuziek uit Oost-Europa. Zijn eerste contact met die cultuur kwam er begin jaren 1990. “Een vriend was op zoek naar een accordeonist om een zigeunerzanger te begeleiden. Ik had zware twijfels aangezien ik noch het repertoire noch de taal kende, maar ik ben erin gevlogen,” vertelt Maris. “De zanger kwam uit een Slowaaks dorp dicht bij de Poolse grens. Ik ben er naartoe gereisd en was onder de indruk van de omstandigheden waarin de zigeuners leven. De achtervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog en van het communisme hebben de cultuur bijna helemaal verwoest. Het enige dat overblijft, is hun mentaliteit en hun muziek.”

Aangezien zigeuners op een heel verschillende manier spelen, hebben beide heren veel moeten repeteren. “Tijdens de repetities zeiden ze steeds mek yek, nog een keer.” Het waren Maris’ eerste stappen in de zigeunermuziek, en het zaadje was geplant van wat later de groep Mec Yek zou worden. “Mec met c, op z’n Brussels,” zegt Maris. De groep kreeg in 2000 zijn huidige vorm tijdens een interculturele concert in Gent. “Daar spongen twee jongedames op het podium en ze wilden er niet meer af. Sindsdien maken ze deel uit van de groep.”

Gipsy hip
In de zussen Katia et Milka Pohlodkova heeft Maris de geknipte zangeressen gevonden om de fusie te maken die hij voor ogen had. “We vermengen de roots-rockwereld van Jaune Toujours met de muziek waar Katia en Milka naar luisterden toen ze opgroeiden: traditionele zigeunermuziek gezongen in het Romanès, en r&b. En ook al is die r&b soms van bedenkelijke smaak, we hebben er de essentie uit getrokken om muziek te maken die een groter publiek kan behagen.” Zo was een nieuwe stijl geboren: gipsy hip!

Op hun eerste album Antikrisis (2008) staan teksten over de concentratiekampen en de heilige schrik die zigeuners hebben van skinheads. “In Oost-Europa is er nog veel racisme tegen zigeuners. Hun huizen worden in brand gestoken, een vader wordt koelbloedig afgemaakt met een baseball bat onder het toeziende oog van zijn vrouw en kinderen... De zigeuners durven het niet aan te klagen omwille van de discriminatie bij de politie en uit schrik voor represailles,” vertelt Maris. “Als ze hun land ontvluchten en in België toekomen, sturen we ze terug aangezien ze uit Europa komen en dus geen bescherming nodig hebben. Racisme bij ons is niets ten opzichte van ginder.”

Deze week heeft de groep zijn tweede album Super Diver City uitgebracht. “Superdiversiteit, iedereen heeft er tegenwoordig de mond vol van. Overal wordt aangenomen dat multiculturaliteit totaal mislukt is, we hebben het verkeerd aangepakt. Wel, wij vinder nu net dat er serieus werk gemaakt mag worden van de multiculturele samenleving. Wij zijn al zo lang bezig onder gadjo’s (blanken) en roma’s zigeunermuziek te maken. Dat is voor ons de meerwaarde: vanuit de stad samenwerken met mensen met verschillende bagages en achtergronden om iets nieuws te creëren. Één plus één is veel meer dan twee,” vertelt Maris.

Energiek
Maris vindt dat mensen met een migratieachtergrond moeten gewaardeerd worden om wat ze zijn en kunnen. “We moeten kijken naar hun capaciteiten en op basis daarvan hun waarde inzien, zonder ze nadien af te schermen omwille van andere onderdelen van hun identiteit,” zegt Maris. “Wij werken met twee roma-zangeressen om wat ze kunnen, om hun bagage en culturele achtergrond.” En wat de zussen kunnen, is zingen en uitblinken op het podium. Hun zang wordt op dit tweede album ook extra in de verf gezet. “We hebben getracht hun live-energie op cd te vatten.”

Mec Yek stelt Super Divers City dit weekend tweemaal voor. Vrijdag op Première Esquisse in Théâtre 140, een nieuw concept van Didier Mélon van het radioprogramma Le Monde est un Village op La Première, dat het na dertien edities van de Nuits Nomades over een andere boeg gooit. Op het programma staat eerst de unieke ontmoeting tussen de Braziliaan Osman Martins en de klassieke strijkers van Quatuor MP4, gevolgd door Mec Yek. De twee concerten worden ook live uitgezonden op La Première (92.5 FM) van 20 tot 22 uur.

Zaterdag staat de band op het Balkan Trafik festival met Kesaj Tchavé, een jongerenensemble uit Slowakije. “Het is een jongerenwerking die actief is met jongeren uit dorpen die officieel niet bestaan, een soort gebieden waar veel roma leven, te vergelijken met de favela’s in Brazilië. Schrijnende toestanden, veel schooluitval, werkloosheid... Kesaj Tchavé wil die jongeren structuur en vorming bieden, er is een schoolproject dat opvoeding aanpakt via de romacultuur en Ivan Akimov leidt er een zeer energieke zang- en dansgroep,” vertelt Maris enthousiast. “Ik ken ze al sinds mijn eerste reis naar Slowakije. We spelen een soortgelijk repertoire dat we op een heel andere manier invullen. Dit jaar waren ze reeds voorprogramma van Les Ogres de Barback in Parijs en nu staan ze met ons op Balkan Trafik!”

Première Esquisse op vrijdag om 20u in Théâtre 140, Plaskylaan 14 te Schaarbeek. Mec Yek met Kesaj Tchavé zaterdag op het Balkan Trafik festival, om 23.45u in Zaal Terarken van Bozar. Dagtickets: 20 euro. Meer info op www.theatre140.be en www.bozar.be.