Avondje oorlog in twee performances

Om het af te leren serveert Kaaitheater nog een avondje oorlog met twee performances van twee artiesten. Davis Freeman (zie ook Random Scream, Forced Entertainment en Superamas) knalt met zijn bekroonde What You Need To Know. Wij vragen hier al aan de Berlijnse andcompany&Co naar de dubbele betekenis van het Duitse woord 'Kriegserklärung’.

De Co in andcomany&Co staat onder meer voor communication, commemoration en collective. Het performancecollectief rond de drie kernleden uit Berlijn was al tweemaal op het Kunstenfestivaldesarts te gast. Oorlog is iets dat hen al langer bezighoudt. Nu komen ze ons zelfs de oorlog verklaren.

Alexander Karschnia: ''Deze performance ontstond uit het besef dat oorlogen tot aan de Eerste Wereldoorlog altijd officieel begonnen met een oorlogsverklaring, maar daarna niet meer. Dat gegeven werd actueel door de herdenking van die Eerste Wereldoorlog, die volgens velen achteraf bekeken ook nooit is beëindigd.''

''De Tweede Wereldoorlog was gewoon een voortzetting van de Eerste. De Val van de Muur wordt dan beschouwd als het einde van de Koude Oorlog, maar door de ironie van de geschiedenis die we dit jaar hebben gezien kan je je afvragen of ook die Koude Oorlog wel is afgelopen. De wapens die ons als kind in de jaren tachtig zoveel angst hebben aangejaagd, bestaan nog altijd.''

Kriegserklärung is in verschillende opzichten een spel met woorden.
Karschnia: ''We spelen met de dubbele betekenis van het woord 'Kriegserklärung’ (Erklärung means 'declaration’ as well as 'explanation’). Door te zeggen dat we de oorlog beginnen, zeggen we dus ook dat we hem willen uitleggen, en op die manier zelfs beëindigen.''

''We combineren dat met de vraag wat een performatieve uiting nu precies is. Want een oorlogsverklaring is een performatieve uiting: iets zeggen of opschrijven wordt een daad. Je beëindigt de oorlog door te zeggen dat je hem beëindigt. Dat is interessant voor ons als performers, want wij maken ook geen onderscheid tussen zeggen en doen.''

Maar hoe leg je de link tussen oorlog en performance?
Karschnia: ''We focussen op één van de elementen die het einde van de Eerste Wereldoorlog in de hand werkte. Dat is de Russische revolutie, die misschien nooit zou hebben plaatsgehad als het Duitse leger Lenin niet van zijn ballingsoord in Zürich naar Rusland zou hebben gesmokkeld.''

''Lenin is uit WO I gestapt op een manier die voor Rusland heel onvoordelig was, omdat hij meteen vrede wilde en zo de Russen aan zijn kant wilde krijgen, zelfs als dat Rusland territorium kostte.''

''Interessant is dat Lenin in Zürich in dezelfde straat woonde als waar het Cabaret Voltaire van de Dada-beweging gevestigd was. Dada combineerde radicale, nonsensicale kunst met radicale anti-oorlogssentiment. Zij beschouwden Europa als een gekkenhuis en bliezen alles op. En natuurlijk speculeert men of Lenin ooit in het Cabaret Voltaire is geweest.''

''Wij combineren Lenin en Dada in ieder geval. De dadaïsten waren ook de vaders van performancekunst. Met hun sound poetry en het subverteren van alle codes en alle betekenis begonnen ze een traditie die nog veel navolging heeft gekregen. Bijvoorbeeld bij Ernst Jandl, een Oostenrijkse sound poet die het woord Schützengraben (loopgraven) op zo’n manier zegt dat het klinkt alsof hij aan het schieten is. In Sounds Like War spelen we met die traditie van sound poetry, en maken een muzikale collage over oorlog die ook klinkt zoals een oorlog.''

Kunst die oorlog bestrijdt met zijn eigen wapens?
Karschnia: ''Exact. Kunstenaars hebben vaak technologie geëxploiteerd die uit de oorlogsindustrie kwam: radio, stereo, studiotechnieken… Maar nu zie je dat de oorlogsindustrie ook gebruikt maakt van kunst: men lanceert geluidsbommen, men gebruikt muziek om te martelen. Die omkering is interessant. Overigens zullen wij tijdens de voorstelling de oren van de toeschouwers niet bombarderen. We houden het lo-fi.''

Sounds Like War: Kriegserklärung + What You Need To Know

13 & 14/1, 20.30

€8/10/12,