Art Brut-collectie van Bruno Decharme in Art & Marges

Verhalen die naar de keel grijpen, kunstwerken die doen duizelen. Uitgangspunt van de expo ‘Van Navel tot kosmos’ is de micrografie van de Zwitserse schrijver Robert Walser die tussen 1924 en 1933 526 microgrammen samenstelde: aantekeningen in potlood op verschillende dragers in een schrift dat alsmaar kleiner werd.

Walser tastte de grenzen van de leesbaarheid af. Bij het overschrijven van de microgrammen kwam aan het licht dat hij microgrammen gebruikte om de literaire conventies van zijn tijd te omzeilen. Vanaf 1929 kreeg Walser last van ernstige psychiatrische klachten: angsten, psychotische verschijnselen, stemmen horen. In tussenliggende‚ ‘betere’ periodes bleef hij aanvankelijk schrijven. Nadat hij in 1933 werd opgenomen in de psychiatrische Waldau-inrichting te Herisau legde hij zijn pen definitief neer.

De meeste werken komen uit de abcd-verzameling (art brut connaissance diffusion, red.) van de Franse reportagemaker Bruno Decharme. De Parisien heeft 4.000 werken in zijn bezit waarvan een deel permanent geëxposeerd wordt in binnen- en buitenland. Bij hem thuis zijn de muren wit. Decharme heeft een filosofische opleiding genoten en volgde college bij onder anderen Louis Althusser, Jacques Lacan en Michel Foucault. Decharme interesseert zich niet voor het normale, het is la ‘rupture’, la ‘folie’ die hem fascineert, niet zozeer de esthetiek.

Op de benedenverdieping worden werken tentoongesteld die over het oneindig kleine gaan, zoals de kunstwerken van de Vlaming Johan Geenens. Op een van diens werken zie je met het blote oog amper een stip, maar uitvergroot door de fotograaf Mark Cloet ziet de toeschouwer een wirwar van lijnen, kleuren en vormen. De Tsjech Lubos Plny neemt de navel heel letterlijk. In een tweeluik inventariseert hij pluisjes uit zijn eigen navel, dat komt overeen met de kleren die hij op de dag van de vondst heeft gedragen. Hoe sober veel kunstwerken op de benedenverdieping, zo uitbundig zijn sommige collages, tekeningen en schilderijen op de eerste verdieping. Toch eindigt de expo sober: Lubos Plny roept het tragische overlijden van Robert Walser op kerstdag 1956 tijdens een wandeling in de sneeuw op aan de hand van een tweeluik met de asse van zijn vader en zijn moeder. Rondom het plastic doosje heeft de kunstenaar duizenden stippen aangebracht, een voor iedere dag dat zijn vader en moeder geleefd hebben. En zo lijkt alles gedoemd om te verdwijnen.

Van navel tot kosmos

data: > 24/01, di > zo tussen 11 > 18.00

waar: art) & (marges, Hoogstraat 312-314, Brussel