De kunst van het koffiebranden (2)

In Espace Jacqmotte, hartje Marollen, loopt nu een tentoonstelling over door koffie geïnspireerd design. We springen binnen en brengen, zoals vorige week beloofd, ook nog een bezoekje aan de Molenbeekse industriële branderij Santos Palace. De dag, en deze minireeks, sluiten we af met een zoektocht naar uitstekende koffieadressen in de stad.

I n de Hoogstraat 139, waar van 1828 tot 1987 Jacqmotte werd gebrand, kun je vandaag geen koffie meer krijgen. Zelfs in de aanpalende broodjeszaak Snack Jacqmotte moesten ze even lachen toen we vroegen of het Jacqmotte was dat ze er schonken. Maar als u langs de indrukwekkende gevel van de tot kantoor- en woonzone herbestemde oude branderij loopt, dan moet u er toch even binnenstappen. De rijkelijke toegangsgalerij werd bewaard, en achter de deur waar nu Triodos Bank zit, ziet u nog de statige trap die vroeger naar de Jacqmotte-directie leidde. Iets verder, op de binnenplaats waar de hedendaagse bouwvolumes van de architecten Jaspers-Eyers & Partners zichtbaar worden, is nog een natuursteen ingemetseld met een bas-­reliëf van de herkenbare koffiepot van Jacq­motte.

Familie
Ferdinand Jacqmotte en zijn vrouw Rosalie Van Neck, samen goed voor zeven kinderen, kwamen in 1820 van Bierbeek naar de Hoogstraat in Brussel, waar ze nog voor het ontstaan van België met hun zaak begonnen. Die kwam op naam van de zonen Charles en Henri, wier kinderen, kleinkinderen, achternichten enzovoorts de familiezaak honderd vijftig jaar lang voortzetten, tot ze in 1978 een nv werd.

In de negentiende eeuw was Jacqmotte een winkel in koloniale waren, waar naast koffie ook suiker, thee, tabak en kruiden werden verhandeld. In de loop van de twintigste eeuw werd koffiebranden alsmaar belangrijker, tot Jacqmotte het na de Tweede Wereldoorlog tot zijn enige handelsactiviteit maakte. Op den duur nam de branderij bijna het hele huizenblok tussen de Hoog-, de Blaes-, de Sint-Gisleins- en de Spiegelstraat in, vanwaaruit de in het straatbeeld bekende vrachtwagens de stad bevoorraadden.

Tot 1986 had Jacqmotte ook een winkel op de Grote Markt waar de Moka, de Dessert, de Extra en de Royal verkrijgbaar waren. In 1985 vervoegde Jacqmotte het Nederlandse Douwe Egberts als onderdeel van de Amerikaanse Sara Lee Corporation, waarna de productie (en de geur die ze verspreidde) al snel naar Grimbergen verhuisde.

Sara Lee positioneert Jacqmotte nog steeds als haar topmerk en zegt Jacqmotte nog steeds 'volgens de traditie' samen te stellen en te branden. De meester-branders in Grimbergen proeven soms tot driehonderd keer per dag om de kwaliteit te bewaken. Jacqmotte gaat ook prat op zijn nieuw ontwikkelde methode om gebrande koffie al te verpakken terwijl hij nog warm is, zodat er nog meer aroma's bewaard blijven. Daarnaast zijn uiteraard nieuwe smaken het assortiment komen aanvullen. Zo vindt Goudzacht een afzetmarkt in het noorden van het land - waar men een zachte smaak prefereert -, terwijl de klassieke Moka traditioneel sterk blijft in Brussel en Wallonië.

Koffiedealers op een rij Na de verhuizing van Jacq­motte bleef er nog één industrië­le koffiebrander in Brussel over: Santos Palace, waarvan iedereen wel het geheel uit koffiebonen opgetrokken Mexicaantje kent dat nog steeds het wat verschoten uithangbord van de winkel aan de Kiekenmarkt siert. De branderij zelf zit in Molenbeek en wordt geleid door Christian Blondeel, die deel uitmaakt van een West-Vlaamse koffiedynastie sinds 1947. Naast de Brusselse tak van de familie Blondeel is er ook nog één die in Koksijde koffie brandt. Tot die laatste behoort de chocolatier Frederic Blondeel, die in zijn zaak aan de Baksteenkaai (de vismarkt) de Santos Palace uit Koksijde serveert. Maar van concurrentie tussen de families is geen sprake. Christian en zijn zonen leveren aan de Brusselse horeca (gerenommeerde restaurants als La Truffe Noire en L'Auberge de Boendael zijn afnemers) en doen ook in espressomachines en toebehoren. :: Santos Palace, Kiekenmarkt 3, 1000 Brussel, 02-512.39.53, www.santospalace.be :: Frederic Blondeel, Baksteenkaai 24, 1000 Brussel, 02-502.21.31, www.frederic-blondeel.be :: Coffee Company, Zuidstraat 45/ Louizalaan 491/ Vleurgatsesteenweg 222, www.coffee-company.be :: Corica, Kiekenmarkt 49, 1000 Brussel, 02-511.88.52, www.corica.be :: La Perle Noire, Jean Stasstraat 13, 1060 Sint-Gillis, 02-343.54.36, www.perlenoire.be :: Maison Renardy, Waversesteenweg 111b, 1050 Elsene, 02-514.30.17 :: Oxfam Wereldwinkels, op verschillende plekken in Brussel, www.oww.be :: Starbucks, Brussels Airport (vertrekhal), Zaventem, www.starbucks.com :: The Christ'inn, Maria-Christinastraat 192, 1020 Laken, 02-428.20.19 :: The Coffee Club, Baljuwstraat 38, 1050 Elsene,
www.thecoffeeclub.be :: Tout l'Or du Monde, Plattesteen 7, 1000 Brussel, 02-513.07.10, www.toutlordumonde.be :: Coffee Sara, Kiekenmarkt 2, 1000 Brussel, 02-218.01.01, www.vivasara.be