Ludovico Einaudi: hedendaagse pianist zet de tijd stil
Ludovico Einaudi (57) studeerde compositie aan het Conservatorio di Musica Giuseppe Verdi in Milaan, maar ondanks een voorliefde voor Satie en Chopin heeft hij altijd gepast voor een te strak klassiek keurslijf. Zijn serene, zij het schaamteloos romantische, op minimale motieven en maximale emoties voortdrijvende composities hebben hem de voorbije jaren een steeds grotere aanhang bezorgd. Nadat hij al te horen was in onze bioscoopzalen en op onze poppodia, lijkt hij sinds kort ook een vaste klant te zullen worden in onze hitparade. In a time lapse voert op dit moment niet alleen de klassieke charts aan, de plaat staat ook al een dikke maand in de gewone album top 50.
De pianist die in zijn beginjaren overwegend voor video, theater en dans componeerde, viel het voorbije decennium bijzonder in de smaak van het regisseursgild. Zijn werk belandde in Italiaanse en Britse tv-series, in 2010 mocht hij zelfs de trailer schrijven voor Black swan, en de makers van Intouchables, de meest succesvolle film uit de Franse cinemageschiedenis, vroegen hem om een handvol tracks opnieuw op te nemen voor hun soundtrack.
"Door mijn drukke toerschema had ik te weinig tijd om een originele score te componeren, maar dat was niet erg, want blijkbaar hadden ze zelf al uitgekozen welke stukken ze wilden gebruiken. We spraken elkaar drie à vier keer vooraf en daarna zijn we alles gaan inblikken in Parijs. Toen ik de film zag, besefte ik dat ze de juiste keuzes hadden gemaakt." Het introspectieve karakter van Einaudi's sfeervolle pianomijmeringen, hier en daar aangedikt met weemoedige strijkers, gedempte percussie en ambient, sloot inderdaad wonderwel aan bij sommige scènes uit de film. In a time lapse klinkt nog meditatiever, alsof Einaudi de tijd even wil stilzetten zodat er weer ruimte vrijkomt om te voelen.
Uit klassieke hoek steekt weleens de kritiek op dat uw muziek te toegankelijk is, terwijl dat volgens u net noodzakelijk is om uw publiek mee te nemen op uw muzikale trip.
Ludovico Einaudi: Precies, beschouw mijn composities als een uitnodiging. Ik wil me niet verstoppen achter mijn noten. Ik wil geen hermetische muziek maken. Ik wil me verbinden met mijn publiek, op zoek gaan naar dingen die we gemeen hebben. Daarin zit de grootste uitdaging. Daarom heb ik altijd veel live gespeeld. Muziek moet intrigeren, de aandacht vastgrijpen: dat kan alleen maar als er openingen worden gemaakt.
Hoe belangrijk die openheid is, leerde u van Luciano Berio, uw pianoleraar begin jaren 1980. Wat stak u nog meer van hem op?
Einaudi: Technische zaken over orkestraties, maar hij deed me ook inzien dat het goed is om veel over muziek te praten, maar niet noodzakelijk over de noten. Snap je? Je kunt ook een boom opzetten over muziek terwijl je naar een vlucht voorbijvliegende vogels aan het kijken bent. Het idee dat heel de wereld, inclusief al je ervaringen, deel uitmaakt van je universum als componist, verrijkte me enorm. Ik kan een stuk muziek schrijven nadat ik een artikel heb gelezen over pakweg uranium, of nadat ik een paleis van een visionaire architect heb bewonderd. 'Newton's cradle' werd geïnspireerd door de Newton-pendel, die met zijn ijzeren balletjes de fysische wet van energiebehoud illustreert. De trage bewegingen in 'Walk', dat ik opnam met piano en celesta, herinnerden me dan weer aan de willekeurige bewegingen van de bladeren van een boom.
Je raakt je pas bewust van je tijdsgebruik wanneer je geconfronteerd wordt met je eindigheid: die vaststelling ligt mee aan de basis van In a time lapse. Hoezo?
Einaudi: In de hectiek van het leven, rennend van de ene deadline naar de andere, vergeten we voortdurend dat we het moment hebben, gratis en voor niets. En levend in het moment, een beroep doend op al je zintuigen, besef je pas echt dat je leeft. Blik alleen maar terug op de ervaringen die je had als kind, toen je nog wel elke emotie, elk moment voelde. Door ouder te worden verlies je niet alleen je naïviteit, maar ook de manier waarop je alles ervaart, verandert. De emoties en de natuurelementen, die je zintuigen rechtstreeks prikkelen, verdwijnen naar de achtergrond. Soms komen we zelfs op een punt dat we niet eens meer weten waar we zijn, dat de omgeving, de architectuur, de natuur enzovoort geen vat meer op ons hebben, dat we alleen maar in onszelf leven. Spijtig. Ik kan alleen maar hopen dat mijn muziek de aanzet geeft om daar eens bij stil te staan.
Hebt u daarom een foto van een boom op de hoes gezet? In zijn prachtige herfstoutfit lijkt hij haast te ademen.
Einaudi: Ja, het is in zekere zin alsof ik de luisteraars er attent op maak dat ze leven. Er zit trouwens ook nog een beetje zomer in het beeld. Het betreft een boom in de overgang (lacht), en zo verwijs ik naar de cyclus die de seizoenen volgen… al begint er hier soms een nieuw seizoen, terwijl we het niet eens merken.
Tenzij we praktisch ongemak ondervinden.
Einaudi: Inderdaad, plots start je wagen niet meer door de kou, of zo. Wat meer verwondering, over de seizoenen, maar ook over het leven van alledag, zou veel verzuring weghalen.
Die verwondering trof u wel aan in Afrika, waar u begin jaren 2000 naartoe reisde en zou samenwerken met Malinese muzikanten.
Einaudi: Ik begrijp waar je naartoe wilt. Ik ben bezorgd, want er wonen nog veel vrienden van me. In bepaalde delen van het land blijft het onveilig, maar hun grootste probleem is dat ze geen werk meer hebben omdat de oorlog alles heeft vernield. Ik reisde er dertien jaar geleden heen omdat de muziek die er vandaan kwam me nieuwsgierig had gemaakt. Nu voel ik me bevoorrecht, want ik kon de muziek nog op straat horen, waar ze thuishoort. Hier wordt muziek te vaak gereduceerd tot werk, of tot een product, terwijl die daar gewoon een deel van het leven is.
Nu u op de rand van de grote doorbraak staat, bent u zelf meer dan ooit een product geworden. Hoe gaat u daarmee om?
Einaudi: Door er niet over na te denken tijdens het productieproces. Ik kies vooraf met de nodige zorg mijn projecten uit, en achteraf mag het er best goed uitzien.
Ludovico Einaudi
wanneer: 12 maart 2013 om 20.00 uur
tickets: UITVERKOCHT
------------------
Lees meer over: Muziek
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.