Schaarbeek en Oostende in duel over spoorwegmuseum

De toekomst van het Spoorwegmuseum is ter sprake gekomen in de plenaire vergadering van het Brussels parlement. Het museum heeft sinds jaar en dag zijn thuishaven in het Noordstation, maar de NMBS kondigde onlangs de sluiting aan. Het station van Schaarbeek maakt een goede kans.

"De huidige conservator van het museum gaat met pensioen en het museum moet dringend gemoderniseerd worden," klinkt het. Binnen drie jaar viert België het 175-jarige bestaan van het spoor in België en het Spoorwegmuseum moet dus zo snel mogelijk een nieuwe bestemming krijgen.

De NMBS onderzoekt de verschillende mogelijkheden, maar er is nog geen besluit genomen. De hypothese om de site van Thurn & Taxis aan de Havenlaan te gebruiken, is in het water gevallen. Burgemeester van Schaarbeek en Brussels parlementslid Bernard Clerfayt (FDF) pleit ervoor het museum over te brengen naar het station van Schaarbeek. Staatssecretaris voor Overheidsbedrijven Bruno Tuybens (SP.A) ziet het anders en stelt Oostende voor. De touwtrekkerij tussen de steden leidt tot geruchten en complottheorieën. Burgemeester Clerfayt vermoedt dat de Oostendenaar Johan Vande Lanotte (SP.A) grote plannen heeft voor het station van Oostende. "Meneer Vande Lanotte wil een groot nationaal museum in Oostende en daar is een groot station voor nodig. De poorten van het station zijn op dit ogenblik te klein voor het Spoorwegmuseum en een nieuw museum betekent dan ook een groot complex, een nieuw station voor Oostende," zegt Clerfayt. Vande Lanotte is niet bereikbaar voor commentaar.

Het voorstel van Tuybens wekt verontwaardiging op bij burgemeester Clerfayt: "Dit is tegen de regels van de beheersovereenkomst van de NMBS, die inhouden dat het museum in Brussel gevestigd moet zijn. De heer Tuybens probeert nu een verandering aan te brengen in de beheersovereenkomst, maar de regering reageert negatief."

Voorlopig ziet het ernaar uit dat het Spoorwegmuseum onderdak zal krijgen in Schaarbeek. De Brusselse Franstalige partijen hebben hierover een akkoord bereikt, net als het schepencollege. "Dat is het eigenaardige," zegt Clerfayt, "heel het gebied is zo'n honderd jaar geleden aangekocht door de Stad Brussel, maar de in- en uitgangen van het station zijn Schaarbeeks grondgebied."

De burgemeester interpelleerde Brussels minister-president Charles Picqué (PS) over het Spoorwegmuseum, en die uit zich een voorstander van het idee. Picqué wil het Spoorwegmuseum in het gewest houden. Clerfayt ziet een mooie toekomst voor het station als het project doorgaat. "Ten eerste is het gebouw een beschermd monument, net als de perrons, en dit al 150 jaar. Er is veel plaats en er is ook een groot atelier, het oudste voor locomotieven," benadrukt Clerfayt. "Ten tweede moet u weten dat op de eerste spoorlijn tussen Brussel en Mechelen Schaarbeek de eerste halte was." Er zit met andere woorden een hele geschiedenis achter het idee van de burgemeester, maar hij benadrukt ook het belang voor de toekomst van Schaarbeek zelf: "Het stationsgebouw staat nu leeg en de loketten zijn amper open, wat ik persoonlijk schandalig vind. De komst van het Spoorwegmuseum kan het gebouw een nieuwe functie geven en ook meer mensen hierheen laten komen."

Het is nu aan de NMBS om het initia­tief te nemen en een finan­cieel onderzoek op te zetten. Intussen blijft het Spoorwegmuseum voor onbepaalde tijd gesloten.
Het Spoorwegmuseum geeft de geschiedenis van de Belgische spoorwegen, die teruggaat tot in 1835, toen België de primeur had van de eerste trein op het vasteland. Een stoomlocomotief, genaamd Land van Waas en gebouwd omstreeks 1845, is het middelpunt van de tentoonstelling. Rond de locomotief kon je schaalmodellen en foto's van treinen bekijken, net als signalisatietoestellen, sporen en wissels. De bovenverdieping was alleen toegankelijk op de eerste zaterdag van elke maand. Hier stonden schaalmodellen van oude sta-
tions tentoon, naast oude lithografieën.