Jools Holland haalt muzikale jeugdherinneringen op in AB

Voor zijn BBC-show ontmoette Jools Holland de voorbije twintig jaar zowat alle artiesten die er toe doen. Met zijn eigen band speelt hij alleen de muziek waar hij zelf dol op is. “Als je jong bent, maak je je nog zorgen. Wat als ik dit doe? Of dat? Nu geniet ik er gewoon van.”

Op het best of-album Finding The Keys blikte Jools Holland (54) vorig jaar terug op de muziek die hij sinds 1987 inblikte met zijn Rhythm & Blues Orchestra. Onder andere Solomon Burke, Eric Clapton, Tom Jones, David Gray, Richard Hawley en Dr. John passeren de revue. Toch blijft dat slechts een fractie van de plejade van klinkende namen die mochten kennismaken met die fameuze linkerhand, waarmee Holland naast melodieën draperen ook ritmes kan aangeven zoals weinig andere pianisten dat kunnen. Iedereen lijkt wel met hem te willen spelen, net zoals ze allemaal in zijn programma willen. De sleutels van 's mans carrière als pianist, bandleider, gastheer en beloved entertainer liggen in zijn jeugdjaren in Deptford, een working class-voorstadje van Londen.

Op de hoes van een vinylsingle van Squeeze, de band die u op uw vijftiende al mee gestalte gaf, spotte ik u voor het eerst. Ik zag een jonge kerel, handen in zijn zakken, wijd opengesperde mond en een bulderlach - we schrijven 1980. Wat blijft er over van die jonge snaak?
Jools Holland: Mijn god, dat is 32 jaar geleden. Maar ik ben niet veranderd, hoor. Een vriend zei me onlangs: eigenlijk blijf je in gedachten altijd die achttienjarige kerel. Dat gevoel verandert niet. Hij heeft gelijk. Fysiek word je wel ouder, met alle ongemakken van dien. Maar mentaal verander je niet. Ik heb weleens nagedacht over wat ik zou zeggen als ik nu advies zou moeten geven aan de jonge Jools, en ik zou hem vooral aanraden zich geen zorgen te maken, want dat leidt nergens toe. Wat moet gebeuren, gebeurt toch. Met de jaren heb ik ook geleerd me wat vriendelijker en vergevensgezinder op te stellen.

Tegenwoordig zien we u vooral als voorkomend gastheer van de BBC-muziekshow Later… with Jools Holland, maar die uitgelaten glimlach lijkt vervangen door een ietwat sardonische grijns, die u zou typeren.
Holland: Daar ben ik me van bewust, en ik ben er wel vaker mee geconfronteerd. Je vrienden kan je kiezen, maar je eigen gezicht niet. (Lacht) Los daarvan: humor is altijd een troef geweest. Ik heb het altijd goed kunnen uitleggen, en dat al van op jonge leeftijd. Het is zonder meer een van mijn beste eigenschappen.

U lijkt vooral met iederéén goed te kunnen opschieten, wat ook hun achtergrond is, of ze nu in Buckingham Palace of in de goot rondhangen.
Holland: Wel, dat is heel mooi gezegd. Het paleis, de goot, en alles wat daar tussenin ligt. Ik ben altijd sterk geweest in het vinden van een gezamenlijk interessepunt. Dat helpt. Dat kan muziek zijn, maar even goed schilderkunst of architectuur of landbouw. Leeftijd en afkomst maken dan niet meer uit.

Beïnvloedde uw working class-achtergrond de manier waarop u omging met de artiesten in uw show, met uw muzikanten, met mensen in het algemeen?
Holland: Ik denk het wel. Weet je, mijn grootmoeder had vroeger een fruit- en groentenwinkel. Ik zie de kruiwagen met groenten, die voor haar kraam stond, nog zo voor me. De klanten vonden dat leuk, en ze vonden mijn grootmoeder ook leuk, want of het nu de rijke oude dametjes waren die om aardbeien kwamen of arme huisvrouwen die aardappelen inkochten, voor iedereen had ze een vriendelijk woordje. Als klein jongetje heb ik dat waarschijnlijk opgepikt, want ik zag het resultaat: men vond haar aardig, de winkel draaide en ze amuseerde zich.

Die jeugd bracht u door in een arbeiderswijk van een Londense suburb, maar er stond wel een piano in de voorkamer. Dat verraadt een liefde voor schone kunsten.
Holland: Ja, mijn ouders gingen graag naar musea en luisterden naar jazz en klassieke muziek. Maar voor de generatie van mijn grootouders, en dan spreek ik over het Londen van voor de oorlog, was het niet ongewoon dat er een piano in de voorkamer stond. Er waren toen méér piano's in Londen dan auto's. Naast een vitrinekast met een porseleinen servies was zo'n piano vaak de enige 'luxe'. Tegenwoordig halen mensen grote flatscreens in huis, maar zo'n piano was veel socialer. Op zondagmiddag of tijdens feestdagen werden de gasten ontvangen in de pianokamer.

Het wordt ons meer en meer duidelijk waarom u later zou uitblinken als pianist én gastheer. Het was toch in die kamer dat u piano leerde spelen, op het gehoor?
Holland: Ja, mijn oom, een vrachtwagenchauffeur annex hobbymuzikant, en mijn moeder speelden er de boogiewoogie. Ze waren van dezelfde generatie als de Britse bluesbands, The Rolling Stones en Eric Clapton. Ik was acht, en het was het meest opwindende dat ik ooit gehoord had. Toen ik mijn oom die pianosongs speelde, kreeg de chaos in mijn hoofd plots structuur. Ik zag meteen de rest van mijn leven voor me: almaar beter piano leren spelen. En daar ben ik nog steeds mee bezig. Net voor ik je opbelde was ik trouwens iets aan het uitproberen op de piano.

Was die obsessie noodzakelijk?
Holland: Ja, ik denk dat ze belangrijk is voor iedereen die een instrument speelt, zelfs voor iedereen die iets met succes wil aanpakken. Obsessioneel volharden in iets heeft een negatieve connotatie gekregen, maar voor mij heeft het die niet, want die obsessie vloeit natuurlijk voort uit een oprechte liefde voor mijn instrument. Je moet dol zijn op wat je speelt en spelen waar je dol op bent. Anders kan je van het publiek ook niet verwachten dat het enthousiast is en luistert.

Kunt u dat enthousiasme ook uitleven in het BBC-programma dat ondertussen al twintig jaar uw naam draagt?
Holland: Zeker tijdens de opnames, maar Later… is een gecompliceerde bedoening. De samenstelling laat ik over aan de producer. Mijn leven is al druk genoeg met het runnen van een big band en op tournee zijn. In zo'n show komt het er op aan de ideale mix aan te bieden: één beroemde artiest, één nieuwkomer, één legende uit het verleden, enzovoort, en naast pop en rock, ook wat folk en reggae en world. Maar je blijft natuurlijk afhankelijk van wie op tournee en beschikbaar is. Ik ben zelf stomverbaasd dat het al zo lang duurt. Er zijn amper tv-shows die het vijf jaar volhouden, laat staan tien, vijftien of twintig jaar. En zeker geen muziekprogramma's.

Voor u aan een lange tournee door Engeland vertrekt, komt u spelen in de AB. Uw leven staat meer dan ooit in het teken van optreden.
Holland: Ik ben er aan gewend geraakt, en des te ouder ik word, des te leuker ik het vind. Eric Clapton, Tom Jones of andere nog oudere muzikanten zeggen me allemaal hetzelfde: des te ouder ze worden, des te hongeriger ze zijn naar het podium. Het is zoals ik daarnet al zei: als je jong bent, maak je je nog zorgen. Wat als ik dit doe? Of dat? Als je wat ouder bent, geniet je er gewoon van.

aanvang: 20.00 uur
tickets: 25/28 euro
----------------