Balkan Trafik: Tcha Limberger ziet zijn droom in vervulling gaan

De grootste belofte van het Balkan Trafik-festival komt niet uit Zuidoost-Europa, maar uit Brugge. Vioolvirtuoos Tcha Limberger is op zijn 32e een vaste waarde van de manouche of de zigeunerswing, maar voor zijn nieuwe project zoekt hij het in het Hongaars chanson. "Voor mij is dat een droom die in vervulling gaat."

Zoals dat met zigeunermuzikanten zo vaak gaat, is muziek Tcha Limberger met de paplepel ingegeven. Limberger komt uit een bekende Belgische zigeunerfamilie van muzikanten, zijn grootvader was de legendarische Piotto Limberger, zijn vader Vivi Limberger, een erkend gitarist in de stijl van Django Reinhardt. Toch is Tcha Limberger anders dan zijn collega zigeunermuzikanten: zijn moeder is Vlaamse waardoor hij ook de Vlaamse cultuur in zich draagt. En ondanks het feit dat hij blind is, gaat hij geen muzikale uitdagingen uit de weg.

Op welke leeftijd bent u met muziek begonnen?
Tcha Limberger: Muziek heeft me altijd geboeid. Als kind speelde ik al op heel wat fluiten en trommels. Toen mijn vader op een dag een Afrikaans instrument voor mij meebracht, ben ik allerhande exotische instrumenten beginnen te verzamelen. Dat intrigeerde mij enorm! Ik luisterde ook naar veel muziek van buiten Europa, uit Turkije, India, Bolivia. Op mijn zesde ben ik dan serieuzer gitaar beginnen te spelen.

In de Django-stijl?
Limberger: Neen, ik speelde toen flamenco. Maar gezien ik geen goede leraar flamencogitaar vond - en op je twaalfde ga je niet in Brussel studeren als je in Brugge woont - ben ik overgeschakeld naar de Django-stijl (manouche), daar had ik genoeg voorbeelden van in mijn familie. (lacht) Ik ben toen klarinet beginnen te spelen en vanaf mijn dertiende ging ik optreden met ons familieorkest, de Piottos. Daarna heb ik een trio gevormd met mijn vader en een bassist, The Limberger Family.

Hoe bent u dan bij de viool terechtgekomen?
Limberger: Ik was zeventien toen ik er interesse voor kreeg. Het is een uit de hand gelopen hobby geworden! (lacht) Twee jaar later ben ik op een festival in Boedapest muzikanten gaan zoeken die in de Magyar nota-stijl spelen. Dat is de muziek die de Hongaarse adel maakte op het einde van de zeventiende en het begin van de achttiende eeuw. Zij componeerden, maar de uitvoering gebeurde steeds door zigeunermuzikanten. 'Magyar nota' betekent letterlijk 'Hongaars lied'.

Is het die muziek die u op Balkan Trafik zult spelen?
Limberger: Ja. Dat is een droom die in vervulling gaat. Ik ga al sinds mijn 22e over en weer naar Boedapest om die stijl onder de knie te krijgen. Nu heb ik ook mijn eigen orkest waarmee ik door Europa toer.

Beperkt u zich tot zigeunermuziek?
Limberger: Met het Budapest Gypsy Orchestra speel ik enkel Magyar nota, maar daarnaast heb ik andere projecten in verschillende stijlen. Ik hou van improvisatie en voeg hedendaags klassiek toe aan de Django-stijl. Daarnaast breng ik ook Boliviaanse, Indische en Turkse muziek, maar nooit moderne populaire muziek. Daar hou ik niet van, zeker niet van de Amerikaanse pop. Ik werk nu ook in duo met de gitarist Herman Schamp, interessant want zeer on-manouche. Wel heel Tcha! (lacht)

U bent een muzikale duizendpoot.
Limberger: Godzijdank ben ik niet opgegroeid in het gesloten zigeunermilieu. Mijn Vlaamse moeder heeft mij warm gemaakt voor projecten waar andere zigeunerkinderen nooit aan zouden mogen hebben deelgenomen. Hun ouders lieten dat niet toe omdat ze er niemand kenden, "het zou slecht kunnen zijn…"

Welke projecten dan?
Limberger: Op mijn dertiende ben ik met Alain Platel en Dick Van der Harst van Muziek LOD beginnen te werken. Ik beschouwde Dick Van der Harst lang als mijn muzikale vader, hij heeft met laten kennismaken met hedendaagse klassieke muziek. Herman Schamp was ook een belangrijke invloed. Hij heeft me naar allerlei soorten klassieke muziek doen luisteren, van oud-Vlaamse polyfonie over de middeleeuwen en de renaissance tot Bach, Beethoven en modernere componisten als Olivier Messiaen. Een derde mentor was Koen De Cauter.

Bij ons leren blinden braille en krijgen ze een opleiding om zelfstandig te leven. Gaat dat ook zo in het zigeunermilieu?
Limberger: Nee, maar mijn moeder heeft er altijd voor gezorgd dat ik zelfstandig zou zijn. Zo heb ik ook mijn middelbare school in Brugge kunnen afmaken. Binnen een traditionele zigeunerfamilie zou dat heel anders zijn geweest. Blinde kinderen blijven zoveel mogelijk in de caravan, mogen nooit alleen zijn. Ze moeten zoveel mogelijk muziek spelen, dat is het enige dat ze kunnen bijdragen aan de familie. Ze worden overal meegenomen om te spelen. Ik kan koken, dat kan geen enkele zigeuner zich inbeelden! Al mag ik niet veralgemenen, dé zigeuner bestaat niet, net als dé indiaan niet bestaat. Ook bij zigeuners zijn er verschillende culturen naargelang de regio.

:: Tcha Limberger & Budapest Gypsy Orchestra
wanneer: 9 april 2010 om 21.45 uur
waar: Zaal M van het Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, Brussel - 02-507.82.00 - info@bozar.be