Archiduc is 75: 'Wat stelt het nachtleven nog voor?'

Georges Tonla Briquet
© Brussel Deze Week
21/12/2012
Voor wie wil weten hoe bruisend de Brusselse jazzscene was in de periode tussen 1937 en 1957, blijft het boek Dance band – Quand Bruxelles jazzait van drummer Gaston Bogaerts een standaard referentie. Uit die gouden periode is L'Archiduc de enige jazzplek die na 75 jaar nog altijd bestaat.

L' Archiduc is na meer dan zeven decennia nog steeds de ontmoetingsplek bij uitstek voor jazzcats en nachtraven. We blikken terug met eigenaar Jean-Louis Hennart.

Typerend voor zijn discrete manier om de club al meer dan 25 jaar draaiende te houden, is dat er rond het jubileum geen bruisende festiviteiten waren. Het leven zoals het is in L'Archiduc: regelmatig concerten op zaterdag en zondag en een trouw publiek dat zijn weg blijft vinden naar de Dansaertstraat nummer 8.

Het eerste wat opvalt, is dat je moet bellen om binnen te komen.
Jean-Louis Hennart: "Toen ik de zaak overnam in het midden van de jaren 1980, was dit een donkere en gevaarlijke wijk. De Dansaertstraat was nog niet de hippe buurt die ze nu is. Alleen Stijl, de modezaak van Sonja Noël, was hier. L'Archiduc was 's avonds en vooral 's nachts een echt lichtbaken in de duisternis. Die bel was indertijd niet overbodig. Toen alles wat rustiger werd, heb ik het systeem behouden, maar ondertussen weet iedereen dat je automatisch binnenkomt bij het bellen."

L'Archiduc en jazz zijn nauw verbonden, maar toch is dit geen typische jazzclub.
Hennart: "Wat is het typische jazzpubliek? Goedgeklede lui die van een cocktail nippen in het gezelschap van een mooie griet in een aangepast decor? Of de freaks die rode wijn of trappist drinken en zich storen aan wie praat tijdens een concert? Net als jazz zelf is het publiek heel gevarieerd. Vandaar de weekendconcerten met een vroeg aanvangsuur, waar mensen op afkomen die anders nooit naar een jazzconcert gaan. Wie 's avonds naar hier afzakt, komt voor de aparte sfeer. Maar gezien het jazzverleden - tenslotte was Stan Brenders de eerste eigenaar - vond ik dat er ook live jazz moest zijn. Om mijn avond- en nachtpubliek niet voor het hoofd te stoten voerde ik de zaterdag- en zondagnamiddagconcerten in. Op zaterdag heet dat dan 'le jazz après shopping' met gratis toegang. Op zondag hanteren we gewoonlijk hetzelfde aanvangsuur (17 uur, GTB), maar moet je betalen. Zowel Belgische als internationale groepen komen daarbij aan bod. Ik doe dat uit passie, want jazzconcerten organiseren op een plek als deze is sowieso verlieslatend."

Voor u L'Archiduc overnam, zat u al in het wereldje met een andere legendarische club, Interference.
Hennart: "Meer nog: ik was eerst nog betrokken bij de oprichting van Les Disques du Crépuscule (Brussels label dat internationale faam verwierf met de releases van o.a. Wim Mertens, Cabaret Voltaire en Michael Nyman, GTB). De verkoop van de backcatalogus aan Japan leverde een aardig centje op en daarmee zette ik de Interference op, vlak bij de Grote Markt. Een heel internationale scene kwam daar over de vloer, van Everything but the Girl tot Tuxedomoon. Het was een echt succes, maar al vlug doken er meningsverschillen op tussen de initiatiefnemers en ik vertrok. Zo belandde ik hier."

Als er één jazzartiest onlosmakelijk met L'Archiduc verbonden blijft, dan is het wel de Amerikaanse pianist Mal Waldron, die hier jarenlang zijn thuisbasis had.
Hennart: "Ik ontmoette hem eens vluchtig begin jaren 1990. Hij liet toen vallen dat ik hem steeds mocht bellen voor een optreden. Niet lang nadien waagde ik mijn kans. Hij kon meteen de week daarna beginnen, drie avonden per week als ik wilde! Daar stond ik dan, want ik dacht dat het maanden zou duren eer hij toehapte. Zo'n aanbod kon ik natuurlijk niet weigeren. Alleen wist Waldron aanvankelijk niet goed waar hij terechtkwam; uiteindelijk was dit geen echte jazzclub. Maar hij paste zich snel aan. Als er weinig of geen volk zat, oefende hij gewoon. Daagde er meer publiek op, dan schakelde hij over op een ander repertoire. De man was een groot humorist, zijn manier om niet te zwaar gebukt te gaan onder zijn verleden. Want dat sleepte hij wel degelijk mee. Op een keer hoorde hij in mijn wagen een opname van Dakar, de plaat met John Coltrane waar hij ook op te horen is. 'That was another me,' zei hij zachtjes, zonder verder commentaar."

Op uw site staat 'Round about five': het ideale uur om aan een nachtje stappen te beginnen?
Hennart: "Die traditie komt van het Saint-Germain-des-Prés van de jaren 1960 (Parijse wijk waar jazz en uitgaan toen synoniem waren, GTB). Maar die glorieperiode is natuurlijk voorbij. Met de opkomst van de free is veel verloren gegaan. Wat stelt het nachtleven nu nog voor? Iedereen is doodserieus, heeft een gezinnetje en komt niet meer buiten. Een echte nachtelijke jazzscene is er niet meer. Maar dat zal wel normaal zijn: het is een golfbeweging met hoogten en laagten."


L'Archiduc, Antoine Dansaertstraat 8, 02-512.06.52. Op 22 en 29 december Vincent Thekal Trio (gratis), op 30 december Postman Yelpers (10 euro)

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Cultuurnieuws, Muziek

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni