Stadsbestuur erkent rol deportaties WOII

Burgemeester Freddy Thielemans (PS) heeft een studie besteld over de rol van het Brussels stadsbestuur bij de deportatie van joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Stad erkende zondag tijdens een officiële plechtigheid dat het toenmalige bestuur bij de deportaties betrokken was.

In opdracht van de Stad zal het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij (Soma) het onderzoek naar de deportaties in Brussel uitvoeren. Het Soma onderzocht de kwestie al tussen 2003 en 2007 op vraag van de Senaat. Dat mondde uit in de studie Gewillig België. Thielemans wil dat ook de andere Brusselse burgemeesters zich achter het initiatief scharen, zodat de nieuwe studie voor heel het gewest kan gelden.

Dat werd zondag bekendgemaakt tijdens een plechtigheid op het stadhuis. Zo'n 650 mensen woonden de ceremonie, een initiatief van de vereniging Association pour la mémoire de la Shoah, bij. Naast Brusselse politici en minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet (CDH) was ook de Israëlische ambassadeur aanwezig.

Jodenregister
In de nacht van 3 op 4 september 1942 zijn 718 Joden in Brussel opgepakt en gedeporteerd naar concentratiekampen. De Brusselse administratie, onder burgemeester Van de Meulebroeck, had in 1940 op vraag van de bezetter een jodenregister aangemaakt. Daarin werden 5.640 Brusselse joden opgenomen.

"Zonder dat jodenregister hadden de arrestaties en nadien de razzia van september 1942 nooit dezelfde impact gehad", verklaarde Thielemans. "Daarom wil ik vandaag officieel de verontschuldigingen van de Stad Brussel aanbieden aan de Joodse gemeenschap."

Voor de joodse gemeenschap was de ceremonie een belangrijk moment. Ze wacht al lang op deze erkenning. "We zijn 70 jaar later maar het is nooit te laat om de geschiedenis met een andere blik te bekijken", zegt Maurice Sosnowski van het coördinatiecommité van Joodse Organisaties. "Ik feliciteer de burgemeester voor dit gebaar. Uit de grote opkomst blijkt hoezeer de joodse gemeenschap hiernaar uitkeek."

Bezetting
De burgemeester wees er wel nog op dat burgemeester Coelst in 1942 weigerde om jodensterren te verdelen en om de politie te laten deelnemen aan de razzia's van de Nazi's. Uit de eerder genoemde studie Gewillig België bleek al dat Brussel doorgaans minder met de bezetter meewerkte dan Antwerpen. Tijdens WO II werd 37 procent van de Brusselse joden gedeporteerd, tegenover 66 procent in Antwerpen.

Dat het thema nog altijd gevoelig ligt, bleek al bij de uitnodiging voor de herdenking. Het stadsbestuur sprak daarin van "de deelname van het lokaal bestuur, aangesteld door de bezetter, aan de vervolging van Brusselse burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog." Een joodse vereniging beschuldigde de Stad daarop van revisionisme, omdat ook het democratisch verkozen bestuur een rol speelde. Pas na de razzia die nu herdacht werd, stelde de bezetter met Jan Grauls een collaborerende burgemeester aan.