Oude Graanmarkt grafisch in de bloemetjes gezet

Niels Ruëll
© Brussel Deze Week
06/02/2013
Bruss., het klinkt als een generisch merk bruistabletten of frisdrank uit Afgelegerije maar het is de titel van een fraai uitgegeven bundeling van tien grafische kortverhalen. Stilistisch en inhoudelijk mogen ze behoorlijk ver uit elkaar liggen, één ding hebben ze gemeenschappelijk: een levendige locatie met geschiedenis, de door de Dansaertstraat in twee gesplitste Oude Graanmarkt.

D e Oude Graanmarkt is voor mij: schoolboeken kopen in (de ondertussen verdwenen) De Plukvogel (1987), na school een pint gaan drinken in (een ondertussen verdwenen) café in de hoop de meisjes van Mabo te zien (1991), na een interview met Hombres Complicados van het leven genieten op het terras van Le Paon Royal (1998), de vogeltjes het ochtendgloren horen aankondigen terwijl ik met een bloedend hoofd op de kasseien lig na een fietsongeluk (1999). En zo heb ik nog honderd andere herinneringen. Hoe Tomáš KuČerovský, Antonio & Carlos Segura Donat, Paula Bulling of Maman Salissou Oumarou de Oude Graanmarkt zien, ontdekt u in Bruss., een knap uitgegeven bundeling van tien grafische kortverhalen.

Brussels in shorts heet het door VGC-collegelid Bruno De Lille gesteunde project. Het internationale literatuurhuis Passa Porta nodigde tien stripauteurs uit om in Brussel een grafisch verhaal van twaalf pagina's uit te werken. Enige voorwaarde: de Oude Graanmarkt moest erin voorkomen. Uitgeverij Oogachtend geeft die tien verhalen nu uit. Het Belgisch Stripcentrum stelt de originele tekeningen sinds woensdag tentoon. De auteurs krijgen eind maart ook een plek op het Passa Porta Festival. Ze komen uit Groot-Brittannië, Duitsland, Niger, Spanje, Tsjechië, Frankrijk, Brussel (ons stripreportage-duo Eva Hilhorst en Wauter Mannaert) en Vlaanderen. "Deze stad geeft zichzelf niet zomaar prijs. Dankzij de residentie kregen ook de Vlamingen Conz, Frederik Van den Stock en Stedho de kans om Brussel te ontdekken of er op een andere manier mee om te gaan," zegt Ilke Froyen, programmator bij Passa Porta. Alleen auteurs die al eerder gepubliceerd hadden, kwamen in aanmerking voor een residentie.

Grafische hoogstandjes
Het is een plezier om door het boek te bladeren. Grafisch halen de meeste tekenaars een hoog niveau. Inhoudelijk is het soms wat minder. "Een grafisch kortverhaal is niet zo'n gemakkelijk genre," zegt Froyen. "Net als in proza mag je het niet zien als een opstap naar het grote werk. Het moet op eigen benen staan."

Conz laat een zieke zwartkijker met een felgele Iguanodon een herfstwandeling maken van de Oude Graanmarkt naar het Museum van Natuurwetenschappen. Frederik Van den Stock tekende een kotstudent die liever computergames speelt dan van het leven te proeven en bijgevolg niet weet wat te doen als er wel eens een vrouw belangstelling toont. De broers Antonio en Carlos Segura Donat beelden op Ensoriaanse wijze het dagelijkse leven op de Oude Graanmarkt uit met zijn visverkopers, katten, honden, jonge diensters en de kleine Julia die huilt als de snauwerige raaf haar chocoladewafel steelt. William Goldsmith laat een kantoorslaaf in de ban raken van het dagboek van een Canadees die begin twintigste eeuw verliefd wordt op het hulpje van een visboer. Hij droomt ervan de vismarkt, de haven, de schepen, de kaaien en de Sint-Katelijnekerk op te tillen en mee te nemen naar zijn thuisstad in Canada. Het sterkst komt Stedho voor de dag met een Griekse mythe over zwervers en een gitzwart, monumentaal blok dat op een winterdag op de Oude Graanmarkt opdoemt.

Mekka
"Met opzet kozen we voor de Oude Graanmarkt als rode draad, en niet voor de Grote Markt. Die zou te gemakkelijk naar historisch Brussel leiden. De Oude Graanmarkt heeft ook een lange geschiedenis. Bovendien is ze niet clean, is er mooie en lelijke architectuur en komt er allerlei volk. Het is een plek met veel lagen. Dankzij hun scherpe, zoekende blik slagen de auteurs erin om ons op een andere, frisse manier te laten kijken naar die verschillende lagen, de architectuur, de interactie of hoe de stad ons verbindt. Zo krijgen we onze stad terug," zegt Froyen.

Sommigen gebruiken Brussel alleen maar als decor. Elric Dufau's variatie in rood-zwart op de filmklassieker Vertigo van Alfred Hitchcock zou overal kunnen getekend zijn. Anderen proberen vergeefs het raadsel Brussel op te lossen. De Tsjech Tomáš KuČerovský brengt verslag uit van zijn verblijf. Hij doet een verwoede, goudeerlijke poging om verder te kijken dan de clichés. Hij detecteert contrasten als bakbeesten van auto's voor Belgische art-nouveauhuizen ('beide statussymbolen') of brutalistische betongevels vlak naast historische huizen. Hij verbaast zich over 'monsters aan de horizon' die vanuit elke straat zichtbaar zijn en winkels met niets dan strips. "In hun thuisland opereert het beeldverhaal nog altijd veeleer in de marge. In het Mekka van de strip verblijven vinden ze fantastisch. Alleen al het feit dat ze als tekenaar voor een residentie in aanmerking komen, vormt voor hen een grote vorm van waardering."


'Bruss. Brussels in shorts', uitgegeven bij Oogachtend, 19,95 euro.
www.oogachtend.be

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Cultuurnieuws

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni